Miechów Wąskotorowy

Budynek stacyjny dawnej wąskotorowej kolei dojazdowej - Miechów Wąskotorowy. Stacja na linii kolei wąskotorowej: Linia Charsznica Wąskotorowa – Kocmyrzów Wąskotorowy.

Do czasów współczesnych w Miechowie zachowały się dwa budynki stacji Miechów Wąskotorowy. Stacja oraz pierwszy budynek stacyjny zostały zbudowane w 1915 roku na zlecenie Generalnego Gubernatorstwa (austriackiej administracji ziem okupowanych), część źródeł podaje rok 1916 ale przeczy tej dacie doskonale zachowany kogutek na dachu budynku stacji. Jest na nim data 1915 (zdjęcie w galerii poniżej). Starszy budynek (nr 8) ma konstrukcję szkieletową, drewnianą, szalowaną dwustronnie deskowaniem, z przestrzenią pomiędzy deskami wypełnioną drewnianymi wiórami zmieszanymi z gipsem i wapnem. Budynek nakryty jest dachem czterospadowym, pierwotne był pokrytym gontem (szkudlami) z lukarną w połaci dachu nad ścianą frontową. Obiekt jest obecnie zamieszkały, zadbany, w dobrym stanie technicznym.

Młodszy budynek, zdecydowanie większy (nr 8 A), został wybudowany w odrodzonej Polsce, w roku 1925. Posiada konstrukcję murowaną, jest tynkowany, zbudowany na rzucie wydłużonego prostokąta, częściowo podpiwniczony. Budynek nakryty jest dachem czterospadowym o konstrukcji drewnianej, pokrytej dachówką ceramiczną z dwoma lukarnami nad ścianami frontowymi. Pomiędzy budynkami zachowały się relikty podtorza stacyjnego oraz pozostałości peronu po północnej stronie. Nowszy budynek stacyjny otacza droga oraz plac manewrowy, z nawierzchnią wykonaną z kostki bazaltowej w doskonałym stanie zachowania. Zieleń, drzewa oraz ładna architektura dworca sprawiają bardzo dobre wrażenie, czyniąc ten zakątek Miechowa wyjątkowo malowniczym.

Na ścianie nowszego budynku, biegnącej wzdłuż dawnego peronu, zachowało się ciekawe, będące już dużą rzadkością, zabytkowe przyłącze elektryczne z ceramicznymi izolatorami (zdjęcie w galerii).

Linia kolejowa została zamknięta dla ruchu osobowego w 1983 roku, a dla przewozów towarowych w 1990 roku. W 1992 roku linia został zlikwidowana. Obecnie wybranymi odcinkami dawnego podtorza biegnie ścieżka rowerowa.

Nazwa stacji zmieniała się kilkakrotnie: Miechow B.F. Bahnhof - Miechow Stadt [1916] - Miechów Miasto Wąskotorowy [1935] - Miechów Wąskotorowy [1936]- Miechow Schm.[1939] - Miechów Wąskotorowy [1945]

Miechów wąskotorowy

Przebieg linii wąskotorowej przez urocze o bogatej historii ozdobione wieloma zabytkami miasto Miechów. Mapa WIG z 1958 roku.

Miechów wąskotorowy

Źródło mapy: Sztab Generalny Wojska Polskiego, 1958, arkusz Miechów, 1:25 000 Domena publiczna

Przebieg linii wąskotorowej Charsznica - Kocmyrzów - Charsznica Wąskotorowa [0,000] - Chodów [4,060] - Miechów Wąskotorowy [10,712] - Kalina Mała [18,373] - Zadolna [?] - Kalina Wielka [22,505] - Janowice nad Nidzicą [26,021] - Słaboszów [31,215] - Działoszyce [37,175] - Podgaje [40,440] - Skalbmierz [43,332] - Topola Pińczowska ϒ [46,752] - Cudzynowice ϒ [50,336] - Kazimierza Wielka ϒ [52,915] - Donosy ϒ [58,338] - Wielgus [61,521] - Ksawerówka [66,669] - Kościelec Wąskotorowy [71,233] - Stagniowice [75,227] - Szreniawa Miechowska [77,408] - Proszowice [79,419] - Posądza [84,011] - Łyszkowice [87,365] - Biurków [89,658] - Zielona Wąskotorowa [93,093] - Kocmyrzów Wąskotorowy [97,250].

Początki wąskotorowej linii kolejowej Charsznica - Proszowice sięgają pierwszych lat I wojny światowej. Po jej wybuchu na zapuszczone gospodarczo tereny Kongresówki (zabór rosyjski), wkroczyła Armia Austro-Węgierska, w jej składzie nasze Legiony. Infrastruktura transportowa (z uwagi na bliskość granicy austriackiej i pruskiej) praktycznie nie istniała, dlatego na przełomie 1914/1915 roku administracja wojskowa C.K. Armii zdecydowało o budowie przyfrontowych kolei wąskotorowych (Rollbahn). Do budowy kolejek przyfrontowych wydzielono specjalne formacje wojskowe K.u.k. Lokomotivfeldbahn. Podstawowym zadaniem kolejek było transportowanie do jednostek frontowych zaopatrzenia oraz amunicji, służyły także do przewozów pasażerskich, głównie żołnierzy oraz personelu medycznego. Niebagatelne znaczenie miały koleje wąskotorowe dla rozwoju i transportu produkcji rolnej, tak potrzebnej dla zmagających się z niedoborami żywności państw centralnych. Torowiska układano z torów patentowych, które można było szybko montować jak i demontować. Koleje przyfrontowe często wykorzystywały trakcję konną, która była trudniejsza do zaobserwowania przez wroga, dopiero na dłuższych odcinkach i przy dużym obciążeniu ładunkami, stosowano lokomotywy parowe produkcji z fabryki St.E.G w Wiedniu. Pierwsza linia wąskotorówki prowadząca z Charsznicy w kierunku wschodnim , na front przesuwający się nad Wisłę powstała w okresie od 23 stycznia do 01 marca 1915 roku. Kolejka miała rozstaw torów 700 mm i na niektórych odcinkach była przystosowana do transportu ciężkich moździerzy o kalibrze 306 mm. Została rozebrana rozebrana 15 sierpnia 1915 roku. Jednak z uwagi na potrzeby wojenne i gospodarcze okupowanych regionów dawnego zaboru rosyjskiego w 1916 roku zgodnie z decyzją Generalnego Gubernatorstwa Ziem Okupowanych powstało stałe gospodarcze połączenie kolejowe z Charsznicy przez Miechów do Działoszyc, w kolejnych latach wydłużone o kolejne odcinki. Linia kolejowa na szlaku: Charsznica - Miechów Miasto - Działoszyce o długości 37, 6 km została otwarta dla ruchu gospodarczego, towarowego oraz pasażerskiego w dniu 26 czerwca 1916 roku. Szerokość toru wynosiła 600 mm, był to druga, obok 700 mm standardowa szerokość austro-węgierskich kolei wąskotorowych. Parowozownia oraz warsztaty do obsługi taboru powstały w Charsznicy, w pobliżu kolei normalnotorowej. Przez Charsznicę przebiegała linia Kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej, obecnie linia kolejowa nr 8. Była to linia szerokotorowa [1524 mm], która w pierwszym roku wielkiej wojny, szybko na potrzeby wojska przekuto na rozstaw europejski [1435 mm].

Koleje wąskotorowe były bardzo przydatne w warunkach przyfrontowych. Pojemność wagoników kolejek polowych, czy też jak je inaczej określano, gospodarczych, wahała się od 500 kilogramów do półtorej, w szczególnych przypadkach nawet czterech, pięciu ton. Do położenia prowizorycznego torowiska wystarczyło podłoże o niewielkiej wytrzymałości, szyny kładziono często na piasku, bagnie czy podmokłej łące. 12 kwietnia 1916 roku „Ilustrowany Kurier codzienny” [1916, nr 102] pisał: „W okupowanej Polsce będą otwarte w najbliższym czasie trzy nowe linie kolejowe, łączące Galicyę z Królestwem, a mianowicie: Miechów- Kocmyrzów (ze stacyami: Miechów, Działoszyce, Skalmierz. Kaźmierza Wielka, Proszowice, Kocmyrzów; Jędrzejów-Ostrowiec (ze stacyami: Jędrzejów, Raków, Bogorya, Opatów, Ostrowiec) i Bogorya-Szczucin (ze stacyami: Bogorya, Staszów, Rytwiany, Łubnice, Szczucin).”

Stan obecny budynków stacyjny Miechów Wąskotorowy