Tatra 111 - samochód ciężarowy skonstruowany i zbudowany na zamówienie Wehrmachtu, z przeznaczeniem do wojny na rosyjskich bezdrożach i w warunkach syberyjskiej zimy. Miał przyczynić się do zwycięstwa III Rzeszy, w efekcie końcowym pomagał realizować wielkie inwestycje socjalizmu.
Produkowany od roku 1942 do roku 1962, w którym to został zastąpiony nowym modelem - Tatra 138. Wyjątek stanowi ciągnik balastowy Tatra 111 o symbolu T 147, który był produkowany do 1970 roku i zastąpiony nowym modelem ciągnika balastowego Tatra 813. Przez ten okres zostały wyprodukowane 33 690 egzemplarzy Tatry 111 w rożnych odmianach i zabudowach.
Wehrmacht zlecił konstrukcję samochodu zakładom Tatra na początku 1939 roku, niedługo po aneksji Czechosłowacji i utworzeniu Protektoratu Czech i Moraw. Zakłady Tatra - historia powstania firmy sięga roku 1850, kiedy to Ignác Šustala założył w Koprzywnicy warsztat zajmujący się wytwarzaniem bryczek konnych, które wytwarzał aż do 1925 roku. W 1881 roku rozszerzono działalność firmy o produkcję wagonów kolejowych, a w 1897 roku wyprodukowany został pierwszy samochód osobowy marki, bazujący na automobilu Benza - model Präsident. Nazwę Tatra przedsiębiorstwo przyjęło w 1924 roku. Chronologia nazw: Ignatz Schustala & Comp.(1853 - 1890) → Nesselsdorfer Wagenbau-Fabriks-Gesellschaft a.s.(1890 - 1921) → Kopřivnická vozovka a.s.(1921 - 1924) → Závody Tatra a.s.(1924 -1936) → Ringhoffer-Tatra as (1936–46) → Tatrzańskie Przedsiębiorstwo Narodowe (1946 - 1988). Zakłady Tatra zostały upaństwowiony na podstawie dekretów Beneša. Następnie burzliwe lata zmian ustrojowych i wielu różnych koncepcji prywatyzacyjnych. Obecnie sytuacja firmy jest stabilna, dająca duże nadzieje na przyszłość, działa pod nazwą Tatra Trucks as i jest w ciągłej fazie wzrostu produkcji.
Przełom w konstrukcyjny w zakładach Tatra dokonał się za sprawą wybitnego inż. Hansa Ledwinki [14.02.1878 - 3.03.1967], autora wielu unikalnych rozwiązań technicznych, stosowanych do dnia dzisiejszego w budowie ciężarówek Tatra (m.in. modułowa budowa podwozia, rura nośna z mechanizmami przeniesienia napędu wewnątrz oraz łamane, wahliwe mosty napędowe) - "Koncepce Tatra". Koncepcja pierwszy raz została zastosowana w małym tanim samochodzie osobowym Tatra 11 w roku 1923.
Konstrukcja ta była oparta na dokumentacji niemieckiej firmy Bleichert z Lipska.1 Na podwoziu zainstalowano żuraw o udźwigu 3 tony, sterowany za pomocą systemu silników elektrycznych. Silniki te napędzane były przez prądnicę czerpiącą moment obrotowy z silnika samochodu, za pośrednictwem przystawki odbioru mocy. Alternator używany do napędzania silników dźwigu był tradycyjnie umieszczony w kabinie kierowcy zamiast siedzenia pasażera. System mechanizmów elektrycznych dźwigu odpowiedzialnych za jego ruchy robocze mógł być zasilany alternatywnie z zewnętrznej trójfazowej sieci elektrycznej 380 V, podwozie wyposażone zostało w 4 podpory terenowe wysuwane ręcznie. Identyczne konstrukcje były produkowane w Zakładach Urządzeń Technicznych w Bielsku-Białej. Żuraw o identycznej konstrukcji w NRD był montowany na podwozia IFA H6 a w ZSRR na podwoziach ZiS 150, 1512 oraz Studebaker, istniała także wersja gąsienicowa oraz pływająca. Według rosyjskich źródeł żurawie tego typu można było spotkać do końca lat 90-tych XX wieku, na jednostkach pływających po wodach Syberii. Żuraw HP3 zagrał w filmie "Czterej pancerni i pies" w scenie wymiany silnika w czołgu Rudy 102.
Pierwszy żuraw czechosłowackiej konstrukcji, produkowany w zakładach ČKD Slany [w tamtych czasach ČKD Závody Jana Švermy" Slany] otrzymał oznaczenie HOJ -4 hydraulický otočný jeřáb [hydrauliczny obrotowy żuraw]. Pierwsze egzemplarze powstały w 1954 roku (potrzebne źródło)
Do napędu pomp hydraulicznych odpowiedzialnych za ruchy żurawia służył umieszczony w części obrotowej silnik przedwojennego samochodu osobowego Tatra 52. Czterocylindrowy, benzynowy, poziomy, chłodzony powietrzem w wersji 14/52, dysponującym mocą 27 KM przy 2500 obr./min. Rama żurawia była wyposażona w 4 ręcznie wysuwane podpory, poziomowanie odbywało się przy pomocy śrub trapezowych obracanych korbą.
Żuraw typu HSC-4 zabudowany na podwoziu Tatra [T 111/140 R - podwozie przystosowane do zabudowy dźwigowej]
Żuraw typu HSC-5 na średniowiecznym Moście Karola w tle Zamek na Hradczanach. Zabudowany na podwoziu Tatra [T 111/140 R - podwozie przystosowane do zabudowy dźwigowej]. Fotografia ze zbiorów firmy ČKD Mobilní Jeřáby a.s.
Na początku lat 50-tych XX wieku w Czechosłowacji opracowano system oznaczeń żurawi samochodowych, w zasadzie jest on stosowany do dnia dzisiejszego.
Na kolejnym miejscu cyfra oznaczał udźwig w tonach, kolejna cyfra oznaczała kolejny wykonanie danej zabudowy Przykład AB 6.1 to żuraw samochodowy z napędem zabudowy od silnika benzynowego o udźwigu 6 ton, pierwsze wykonanie.
Współczesne żurawie, oznaczenie np: AD 30 to żuraw samochodowy z napędem od silnika diesla o udźwigu 30 ton, i nie ma tu znaczenia czy do napędu żurawia służy silnik jazdy podwozia czy osobny silnik zabudowy dźwigowej
Ciąg dalszy nastąpi
Źródła:
Przypisy:
O autorze
Prawa autorskie i udostępnianie, tekst: Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe(CC BY-NC-ND 4.0)
234801 (187)
OpenStreetMap® to projekt open data, rozpowszechniany na licencji Open Data Commons Open Database License (ODbL) przez OpenStreetMap Foundation (OSMF).
Możesz swobodnie kopiować, rozpowszechniać, przekazywać innym i dostosowywać nasze dane, pod warunkiem podania OpenStreetMap i jego autorów jako źródła. Jeśli zmienisz, przekształcisz lub wykorzystasz nasze dane, wynik swojej pracy możesz rozpowszechniać tylko na podstawie tej samej licencji.
Pełny tekst licencji dokładnie opisuje twoje prawa i obowiązki.
Nasza dokumentacja rozpowszechniana jest na warunkach licencji Uznanie autorstwa na tych samych warunkach 2.0 (CC BY-SA 2.0).