OBRONA LWOWA 1918 SEMPER FIDELIS
18 listopada zapraszamy na krakowskie obchody 105. rocznicy bohaterskiej obrony Lwowa - zwycięskiego powstania Orląt Lwowskich
Artur Oppman, Orlątko | ... Mamo, czy jesteś ze mną? Nie słyszę twoich słów... W oczach mi trochę ciemno... Obroniliśmy Lwów!... Zostaniesz biedna samą... Baczność! Za Lwów! Cel! Pal! Tylko mi ciebie, mamo, Tylko mi Polski żal!...
OBRONA LWOWA 1918-1920 SEMPER FIDELIS
Ochotnicza Legia Kobiet, ochotnicza organizacja wojskowa utworzona we Lwowie w 1918 przez kobiety, pragnące walczyć o niepodległość Polski. Kobiety z OLK walczyły o Lwów w trakcie wojny polsko-ukraińskiej oraz wojny polsko-bolszewickiej, w tym także w walkach o Wilno

Tak: wpakowali nas w butelkę ojcowie rewolucji! W butelkę wpakowali, propagandą zakorkowali i na zawsze durniami zrobili - Sergiusz Piasecki

Samochód ciężarowy Praga V3S to legenda off-road-u oraz wielu armii było bloku wschodniego. Ciężarówka Praga V3S była produkowana przez 37 lat w prawie niezmienionej konstrukcji [1953- 1990].

Praga V3S wersja skrzyniowa oplandeczona

Praga V3S to trzyosiowy samochód ciężarowy o wysokiej, wręcz wybitnej mobilności terenowej, popularnie nazywana w Czechach: ventravétřieskavejtřaskaVSka lub Vejda. Początek produkcji to rok 1953, w początkowym okresie Praga V3S była produkowana wyłącznie na zaopatrzenie armii. Cywilnym odpowiednikiem V3S była Praga S5T mająca gorsze właściwości terenowe, jednocześnie większa ładowność oraz szybkość. Ostatnie egzemplarze Pragi V3S zjechały  z taśmy montażowej [bratysławski BAZ] w 1990 roku, Czeska armia używa je do tej pory (zastosowania specjalne, podwozia radiostacji polowych). Praga V3S jest jednym z najdłużej produkowanych samochodów ciężarowych na świecie. W sumie w przeciągu 37 lat wyprodukowano 130 000 egzemplarzy różnych wersji.

Wymiary samochodu Praga V3S w wersji skrzyniowej. Proszę zwrócić uwagę na kąt najazdu, zejścia oraz prześwit podłużny i poprzeczny. Są to wartości doskonałe i rzadko spotykane w innych modelach samochodów terenowych,  powodują, że samochód ma świetne właściwości terenowe. Zastosowanie trzech osi w tym dwóch na kołach bliźniaczych, własności te poprawiają z uwagi na mały nacisk jednostkowy na podłoże. samochód nie "Kopie" się w grząskim lub sypkim gruncie ani w terenie zaśnieżonym.

Podstawowe wymiary samochodu Praga V3S w wersji skrzyniowej

Praga V3S została zaprojektowana w wyjątkowo krótkim czasie, 4 miesiące do fazy prototypu, jest konstrukcją czysto czechosłowacką, inspirowaną rosyjskim ZIS-em oraz amerykańskim Studebaker-em US6. Dzięki zastosowaniu portalowych mostów napędowych (przekładnie zwolnicowe) ma bardzo duży prześwit podłużny przy relatywnie małych kołach o R20. Zastosowanie tego typu mostów zapewniło bardzo dobrze właściwości terenowe samochodu, obniżając jednak szybkość maksymalną do 60 km/godz. Nie jest to zbyt dużą wadą ponieważ samochód jest zaprojektowany głównie do jazdy w ciężkim terenie. Tylne mosty napędowe wyposażone są w 100 % blokady mechanizmów różnicowych. Do napędu samochodu Praga V3S służy chłodzony powietrzem silnik T 912-1 będący pochodnym silnika Tatry 111, jest to połowa silnika V 12 z niezbędnymi zmianami. Pojemność skokowa silnika to 7412 cm³, rozrząd typu OHV na kołach zębatych, wtrysk paliwa bezpośredni. Silnik osiąga moc 98 KM (73 kW) przy 2000 obr/min. Dzięki swojej konstrukcji jest głośny ale niezawodny w ekstremalnie dużym zakresie temperatur otoczenia. Do rozruchu w niskich temperaturach służy nabój eterowy na kolektorze ssącym, pompa wstrzykująca paliwo do świecy płomieniowej typu JIKOV 132, naftowe podgrzewanie akumulatorów oraz przyrząd najbardziej niezawodny dla wprawnego kierowcy - korba rozruchowa. W silniku T912-1 nie ma świec żarowych ani dekompresora. Do chłodzenia silnika zastosowano sztywno napędzany wentylator, pracujący w oblachowaniu cylindrów silnika. Praktycznie niezniszczalny wał korbowy jest podparty na dużych łożyskach tocznych, wał jest skręcany z poszczególnych elementów (wykorbień), taka konstrukcja umożliwia naprawę wału korbowego w warunkach polowych, poprzez częściową wymianę elementów. Osprzęt silnika jest bardzo prosty: szczelinowy filtr oleju, czyszczony grzebieniem przy każdej zmianie biegów(linka łącząca grzebień z lewarkiem), mokry siatkowy, cyklonowy filtr powierza, filcowy wkład w filtrze paliwa, prądnica 12 V oraz rozrusznik 5,7 kW oraz dwucylindrowy kompresor powietrza. Rozrząd  OHV na kołach zębatych, dwa wałki rozrządu, które po przez popychacze poruszają konikami zaworów ssących i wydechowych.

Układ napędowy to : trzy mosty portalowe, skrzynia biegów 4+1 oraz reduktor terenowy (szosa, teren), wały napędowe, z reduktora został wyprowadzony dodatkowy wałek do napędu wciągarki lub pomp hydraulicznych do napędu zabudów specjalistycznych. Stały napęd 6x6 z możliwością blokady mostów tylnych. Na podwoziu Praga V3S były zabudowywane zabudowy: skrzyniowa, wywrotka, skrzyniowa z HDS, kontener wojskowy z różnym wyposażeniem, beczka asenizacyjna, polewaczka, cysterna, żuraw CKD AD 06, w późniejszym okresie AD 080 (przełom lat 70/80), eksploatowany z powodzeniem do czasów obecnych. Układ hamulcowy jest wspomagany pneumatycznie, na mostach hamulce szczękowe, hamulec ręczny na wale napędowym - taśma hamulcowa zaciągana ręcznie.

Układ napędowy - przekładnie zębate układu napędowego.

Układ napędowy Praga V3S - przekładnie zębate układu napędowego

Na bazie podwozia Praga V3S powstało podwójne, szybkostrzelne 30 mm samobieżne działo przeciwlotnicze Praga PLDvK 53/59, nazywane potocznie "Jaszczurką", doskonałe mosty napędowe były wykorzystywane do produkcji ciągnika leśnego LKT oraz ciężarówki Ross Viza 4x4 lub 6x6.

Armia Czechosłowacka posiadała około 25 tysięcy samochodów Praga V3S, obecnie w armii Czeskiej wykorzystywanych jest 500 egzemplarzy z zabudowami specjalistycznymi - kuchnie, radiostacje, wozy dowodzenia.

Wśród czeskich żołnierzy znane jest powiedzenie  "Kdybych šel do války, tak jedině s véeskou" - Gdy wybierasz się na wojnę to jedynie z V3S-ką" uznawana jest za fenomenalną, ponadczasową konstrukcję samochodu wojskowego.

Mechaniczna wciągarka Praga V3S - umiejscowienie w ramie z rolkami kierunkowymi (przód-tył)

Niektóre wersje podwozia samochodu Praga V3S wyposażone były we wciągarkę linową umieszczoną w tylnej części ramy. Napęd wciągarki realizował wał kardana napędzany ze skrzyni redukcyjnej. Wciągarka jest wyposażona w mechaniczny układacz liny oraz zespół krążków kierunkowych.

Wciągarka linowa samochodu terenowego Praga V3S

                                                                                                                                                                                                                                                          

Podstawowe parametry samochodu Praga V3S w wersji skrzyniowej.

 Podwozie samochodu Praga V3S
 Oznaczenie handlowe    Praga V3S
 Producent  

 AZKG, n.p. Praha

 1961 AVIA n.p. Letniany

 1983 BAZ n.p.  Bratysława

 Zabudowa    drewniana, stał
 Kabina kierowcy    stalowa, dwuosobowa
 Rozstaw kół przednich  [mm]  1 870
 Rozstaw bliźniaczych kół tylnych, wewnętrzny  [mm]  1 485
 Rozstaw bliźniaczych kół tylnych, zewnętrzny  [mm]  2 025
 Rozstaw osi   [mm]  3 580 + 1 120
 Długość  [mm]  6 910
 Wysokość kabina/plandeka  [mm]  2 510 / 2 920
 Prześwit przy obciążeniu 5 000 kg  [mm]  400
 Długość skrzyni ładunkowej  [mm]  4 010
 Szerokość skrzyni ładunkowej  [mm]  2 180
 Wysokość burt + nadstawy  [mm]  500 + 370
 Wysokość załadunkowa  [mm]  1 260
 Masa własna bez wciągarki / masa całkowita  [kg]  5 350 / 5 470
 Masa własna z wciągarką / masa całkowita  [kg]  10 650 / 10 770
 Masa kabiny z ramą i wciągarką  [kg]  4 300
 Nośność w terenie / na szosie (z obsługą)  [kg]  3 300 / 5300
 Holowana przyczepa w terenie / na szosie  [kg]  3 100 / 5 500
 Kąt najazdu / zjazdu  [°]  72 / 32
 Kąt poprzeczny wywracający  [°]  40
 Promień zawracania  [m]  10,50
 Zużycie paliwa bez ładunku / z ładunkiem 5 300 kg  [l/godz]  23,6 / 28,5
 Bezpieczne brodzenie w wodzie  [mm]  800
 Wysokość haka holowniczego, obciążenie 5 300 kg  [mm]  790
Silnik T-912 używany do napędu Praga V3S   
 Paliwo    olej napędowy
 Wtrysk paliwa    bezpośredni
 Ilość cylindrów  [szt]  6 w rzędzie
 Średnica cylindra  [mm]  110
 Skok tłoka  [mm]  130
 Pojemność skokowa 1 cylindra  [cm³]  1 235,4
 Pojemność skokowa silnika  [cm³]  7 412,0
 Stopień kompresji    16,5
 Chłodzenie powietrzem    wentylator
 Moc maksymalna przy obrotach  [KM]  98 / 2 100 obr/min
 Moc trwała przy obrotach  [KM]  60 / 1 600 obr/min
 Moment obrotowy maksymalny przy obrotach  [Nm]  360 / 1 400 obr/min
 Masa własna suchego silnika  [kg]  600
 Pompa wtryskowa    Motorpal PV 6 R 8S620
 Kompresor powietrza    2 cylindlowy
 Pojemność miski olejowej  [l]  18
 Filtr oleju    szczerbinowy
 Filtr powietrza    mokry, olejowy
 Filtr paliwa    wkładka filcowa, sitko
 Tarcza sprzęgła   [mm]  325 / 190 / 5
 Sterowanie sprzęgłem    mechaniczne
     
     
     
     
Układ napędowy - skrzynia biegów, reduktor oraz mosty napędowe Praga V3S
     

 

Przekrój skrzyni biegów Praga V3S

 

 Przekrój skrzyni biegów stosowanej w większości modeli Praga V3S, wyjątek stanowią ostatnie modele V3S z lat 1899 - 1900, w których zastosowano silnik oraz skrzynię biegów z samochodu Avia A31 turbo.

Sprzęgło było suche, jedno tarczowe, sterowane mechanicznie. Średnica tarczy - 325 mm, luz sprzęgłowy - 3 - 3,5 mm, grubość okładziny sprzęgłowej - 5 mm, powierzchnia robocza okładzina/docisk - 527 cm3

 

Przekrój reduktora terenowego Praga V3S

Przekrój reduktora terenowego z wałkiem [16] do napędu wciągarki linowej, w wersjach z zabudową dźwigową napęd ten był wykorzystywany do napędu podwójnej pompy hydraulicznej UR 32/32 07 odpowiedzialnej za ruchy żurawia.

 

 Przekrój reduktora [zwolnicy] oraz przekładni głównej mostu napędowego Praga V3S

Przekrój przekładni głównej mostu napędowego Praga V3S, ten sam typ mostu był stosowany we wszystkich wersjach samochodu.

 Most portalowy [ze zwolnicami] samochodu Praga V3S

Most portalowy przedni [ze zwolnicami] samochodu Praga V3S. 

 Przekrój przedniej zwolnicy oraz mechanizmu skrętu koła przedniego z suchym przegubem napędowym

Przekrój przedniej zwolnicy oraz mechanizmu skrętu koła przedniego z suchym przegubem napędowym zabezpieczonym karbowaną gumową osłoną. Widoczny mechaniczny rozpierak szczęk hamulcowych, którego ruch jest wspomagany powietrznym cylindrem. Praga V3S była wyposażona w hamulce szczękowe, mechaniczne z powietrznym wspomaganiem. Czyli samochód był zawsze odhamowany (w przeciwieństwie od dzisiejszych samochodów ciężarowych), mechaniczny hamulec ręczny składał się z żeliwnego bębna umieszczonego na wyjściu tylnego wału napędowego ze skrzyni redukcyjnej oraz opasującej go szczęki hamulcowej z nabitymi żeliwnymi okładzinami. Bęben hamulcowy jest widoczny na przekroju skrzyni redukcyjnej.

Praga V3S, wojskowa wersja skrzyniowa 

Praga V3S, wojskowa wersja skrzyniowa, w dachu kabiny charakterystyczny okrągły właz (stanowisko strzeleckie) Przez pierwsze około dwudziestu lat produkcji przednie dzielone szyby kabiny kierowcy były podnoszone z dwu pozycyjną regulacją uniesienia, a wycieraczki szyb miały napęd od silników pneumatycznych. W kolejnych latach szyby zostały zamocowane na sztywno na uszczelkach kształtowych z klinem, a wycieraczki szyby otrzymały napęd elektryczny, oddzielny dla każdej wycieraczki.

 

Obsługa i naprawa samochodu Praga V3S - archiwalne filmy instruktażowe opublikowane przez Praski Instytut Historyczny

 

Opis oraz instrukcja obsługi samochodu Praga V3S, część I

Opis oraz instrukcja obsługi samochodu Praga V3S, część II (osprzęt silnika)

Opis oraz instrukcja obsługi samochodu Praga V3S, część III (układ kierowniczy i hamulcowy)

Opis oraz instrukcja obsługi samochodu Praga V3S, część IV (wyposażenie elektryczne)

Opis oraz instrukcja obsługi samochodu Praga V3S, część V (diagnozowanie uszkodzeń)

Opis oraz instrukcja obsługi samochodu Praga V3S, część V (obsługa codzienna)

Praga V3S M2 - medernizacja V3S z roku 1989, ostatnia produkowana wersja

Modernizacja Pragi V3S do modelu V3S M2 była bardzo ciekawa, jednak przeprowadzona zbyt późno. Model bardzo ciekawy dla kolekcjonerów i miłośników off-road-u jednak stawiający przed użytkownikami duże wyzwania - brak części zamiennych, model był produkowany przez kilka miesięcy, nie powstały zapasy zmodernizowanych części zamiennych tak jak ma to miejsce w przypadku modelu podstawowego.

Główne zmiany modernizacyjne dokonane w modelu Praga V3S M2 (M1-M6) to: zwiększona pojemność skokowa do 8100 cm³ i mocy 80,9 kW. co zaowocowało zwiększeniem mocy i momentu obrotowego (prędkość maksymalna zostało podniesiona do 75 km/godz.), zmodernizowany układ przeniesienia napędu, wspomaganie kierownicy, mowa instalacja elektryczna z alternatorem 24 V, częściowo wyciszona kabina kierowcy, zmodernizowany układ pneumatyczny hamulców, zwiększona ładowność i długość przestrzeni ładunkowej.

Prezentacja możliwości terenowych Pragi V3S

O dojrzałości konstrukcji Pragi V3S, jej niezawodności oraz wybitnych właściwościach terenowych najlepiej świadczy fakt, do czasów obecny w Europie w tym w Polsce pracuje kilka tysięcy żurawi produkcji ČKD Slany AD 080 zabudowanych na podwoziach V3S. Są one utrzymywane w pełnej sprawności, stosowane głównie podczas prac energetycznych, montażowych w trudnym, górskim lub błotnistym terenie.

 

Bibliografia:

  1.  iDNES, Nesmrtelná babička vejtřaska slaví šedesátiny, 2. dubna 2013
  2.  V3S - význam zkratky, obor Technika | ZKRATKY.cz. www.zkratky.cz [online]. [cit. 2016-08-23]. 
  3.  KVÍZ: Otestujte si své znalosti o legendární V3S. Slaví šedesátiny [online]. 2013-04-02 [cit. 2016-08-23]. 
  4.  Nezničitelná „Vejtřaska“ slaví pětapadesátku. TN.cz [online]. 2008-04-25, rev. 2008-05-01 [cit. 2011-10-31]. 
  5.  Aktuálně.cz, Suverén v terénu, peklo pro řidiče. Praga V3S má 60 let
  6.  Praga V3S: kdo v zimě nečetl noviny, ten ji nenastartoval
  7.  Legendární vejtřaska půjde do vojenské výslužby
  8.  Poštovní známka (katalog Pofis č. 1031)
  9.  Jan Červinka: Okamžiky z historie československého expedičního horolezectví
  10.  HOBERLANDT, Ludvík. Results of the Czechoslovak-Iranian Entomological Expedition to Iran 1970. Acta Entomologica Musei Nationalis Pragae. 1974, čís. 6. ISSN 0374-1036. 
  11.  JANKA, Otto. Za Skleněnou horu : Íránem a Íránským Balúčistánem. Praha: Olympia, 1977. 141 s. S. 9, 130.
  12.  Projekt Praga-Haiti
  13. Jan Neumann; Praga V3S; GRADA 2008
  14. Wikipedia

Żuraw CKD na podwoziu Praga V3S

 

Potrzebna jest pilna pomoc dla CARITAS Diecezji Grodzieńskiej

  • 230025 Grodno, ul.K.Marksa 4, Białoruś
  • +375 152 753 412 
  • caritasgrodno@yandex.ru
  • Dyrektor: Ks.dr Roman Raczko


 


Nowe wpisy [↓60]

Polecane witryny

 

Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie

Glaukopis

Fundacja Otwartego Muzeum Techniki

Niezależna Telewizja

MIPLO

Magazyn Histmag.org

Medievalheritage.eu - Architektura średniowiecza i starożytności

Szlak Zabytków Techniki

Bibuła Pismo Niezależne

Myśl Polska

Stare Radio

Organizacja Monarchistów Polskich

Poszukiwania IPN

Podrucki

Wolne Media

Szlak Templariuszy

Rycerska

Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce

Upadek Techniki Krakowa

Radiomuseum

Galeria Kazelot

Miesięcznik Odkrywca

Nieznany Świat

Radio Paranormalium

Dawne Kieleckie

Historycy.org

Przystanek Dolny ŚLĄSK

Retro Traktor

Gnosis

Stowarzyszenie SFM

Zwiedzaj, Odkrywaj, Poznawaj

Foto Polska

Klasyki Dark

Czołgi Francuskie

Kampania wrześniowa 1939

Waterland.pl

Delostrelectvo

Tatra 605

Biblioteka Europeana

Forum GNOMONIKA

Białczyński

Muzeum Historii Polski

Portal w Prawo.pl

Fundacja Wołyń Pamiętamy

Rozmyślania w blogu

Akt Konfederacji Gietrzwałdzkiej

Fundacja Osuchowa 

Fundacja Pro Vita Bona 

Forum Austro-Węgry 

Portal Chiny 24

 Platforma BanBye

Human Events is an American conservative political news and analysis website. Founded in 1944 as a print newspaper, Human Events became a digital-only publication in 2013. 

  • How to Monitor System Resources on Linux
    24 marzec 2024
    The job of the system admin is never done. Security, software rollouts, updates, user management, network I/O, you name it, and the admin has to do it. All those duties can bog the admin down during...
  • 10 Must-Know Firefox Tips
    12 marzec 2024
    From HTTPS-only mode to keywords for faster searching, even if you only follow some of these ideas, you’ll find your Firefox open-source browser experience to be much improved. Scott Matteson,...
  • Quick Glossary: Open Source
    11 marzec 2024
    If you’re new to Linux and open-source software, you will quickly find that there are many terms to learn. Or maybe you’ve come across a word or two in your journey and found yourself lost. Jack...
Październik 2018
P W Ś C Pt S N
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31
Listopad 2018
P W Ś C Pt S N
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30
Organizujesz wydarzenie? Wyślij nam zapowiedź, my zamieścimy je w naszym kalendarium