20 lutego 1816 roku z inicjatywy Stanisława Staszica powstała w Kielcach Szkoła Akademiczno-Górnicza.

Preambuła do aktu wydanego 20 II 1816 roku przez namiestnika Królestwa Polskiego gen. Józefa Zajączka ustanawiającego Główną Dyrekcję Górniczą w Kielcach;

„Chcąc nadać wzrost krajowemu Górnictwu i przyprowadzić rozliczne w Królestwie Polskiem kopalnie wszelkich kruszców i rzeczy kopalnych do takiego stanu aby przez rozszerzenie dawnych, odkrycie nowych, oraz przez doskonalsze sposoby ich wydobywania wyrabiania stawały się coraz pożytecznieyszemi dla kraju i obudziły przemysł osób prywatnych do szukania korzyści z górnictwa…”

1 czerwca 1816 roku utworzono Główną Dyrekcję Górniczą. Ściśle z nią powiązana miała być „szkoła górnictwa praktyczna w celu kształcenia zdatnych do kopalni urzędników i oficjalistów założona”. Inicjatorem powstania kieleckiej uczelni był Stanisław Staszic, ale pierwsze próby wprowadzenia górnictwa i hutnictwa do programu nauczania Akademii Krakowskiej podejmował już w 1776 roku Hugo Kołłątaj. Szkoła kielecka wzorowana była na istniejących już od połowy XVIII wieku europejskich akademiach górniczych: w Bańskiej Szczawnicy (Scheminitz) zorganizowanej w latach 1762–1770, Akademii Górniczej we Freibergu działającej od 1765 roku, Szkole Górniczej w Petersburgu utworzonej w 1773 roku, Szkole Górniczej w Clausthal z 1775 roku i paryskiej Ecole des Mines z roku 1783

Szkoła rozpoczęła swoją działalność w grudniu 1816 roku, a zajęcia były prowadzone prawdopodobnie od stycznia 1817 roku

Stanisław Staszic (1755–1826) ksiądz, wybitny działacz kulturalny, gospodarczy i polityczny.

Stanisław Staszic (1755–1826) ksiądz, wybitny działacz kulturalny, gospodarczy i polityczny. Źródło: CBN Polona (domena publiczna)

Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach powstała 20 lutego 1816 roku z inicjatywy Stanisława Staszica. Uchodzi za pierwszą polską uczelnię techniczną. Mieściła się w północnym skrzydle pałacu Biskupów Krakowskich.

Nauka w szkole była bezpłatna, uczniowie zamiejscowi mogli otrzymać bezpłatne mieszkanie. Zajęcia były prowadzone w języku polskim i niemieckim. W 1819 roku w szkole górniczej uczyło się 9 uczniów, w roku 1820 18 uczniów, w 1823 roku 41 uczniów, a w 1825 roku 36 uczniów. Życie studenckie regulowały „Przepisy dla uczniów”, które omawiały warunki przyjęcia na uczelnię, tok studiów, zachowanie i obowiązki uczniów. Obowiązkiem studentów, nazywanych w szkole górniczej elewami, było m.in. noszenie munduru górniczego określającego przynależność do odpowiedniej klasy Korpusu Górniczego. Oprócz zajęć teoretycznych uczniowie odbywali także praktyczną naukę zawodu. Zajęcia przeprowadzano w laboratorium umieszczonym w północnym skrzydle pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach oraz w nowo utworzonej „Hucie Aleksandra” w Białogonie. Na pozostałości laboratorium, m.in. studnię, system kanalików odpływowych oraz fragmenty naczyń i wypalonych glinianych tygli, natrafiono podczas prac remontowo-konserwatorskich przeprowadzonych w północnym skrzydle pałacu w 1991 roku.

W roku 1826 szkoła została przeniesiona do Warszawy, nie wznowiła tam jednak działalności i przestała istnieć.

Źródło mapy - Dwieście lat tradycji wyższego szkolnictwa technicznego na ziemiach polskich. Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach. - Prof. dr hab. inż. Stanisław Adamczak, Forum Akademickie

Absolwentami Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach byli między innymi: