Bitwa pod Austerlitz, zwana także bitwą trzech cesarzy – jedna z najważniejszych bitew wojen napoleońskich i decydująca bitwa wojny z III koalicją antyfrancuską, stoczona 2 grudnia 1805 między francuską Wielką Armią a połączonymi armiami, austriacką i rosyjską. Określenie bitwa trzech cesarzy nie jest zbyt precyzyjne, ponieważ na polu bitwy znajdowali się tylko dwóch: Napoleon Bonaparte oraz car Aleksander I.

Pomnik Pokoju na Wzgórzu Prackim

François Gérard - "Bitwa pod Austerlitz, 2 grudzień 1805 rok" [1810] [Źródło Wikimedia] Domena publiczna

Współczesny widok na pole bitwy pod Austerlitz. Panorama wsi Prace (Pratzen). [Źródło Wikimedia] Autor JialiangGao, www.peace-on-earth.org

W pierwszą rocznicę bitwy Napoleon Bonaparte wydał odezwę do armii [2.12.1806]:

Żołnierze,

Dokładnie w tej chwili mija dziś rok, odkąd byliście na pamiętnym polu Austerlitz. Przerażone bataliony rosyjskie uciekały w rozsypce lub okrążone oddawały broń swym zwycięzcom. Następnego dnia Rosjanie zapewnili, że chcą pokoju, ale były to słowa zwodnicze. Zaledwie udało się im uniknąć (być może poprzez karygodną wspaniałomyślność) klęsk trzeciej koalicji, już knuli czwartą. Nie mają już jednak alianta, w którego taktyce pokładali swe największe nadzieje. Jego twierdze, stolice, magazyny, arsenały, 280 chorągwi, 700 batalionów, pięć wielkich pól bitewnych jest w naszych rękach.

Ani na chwilę nie powstrzymała was Odra, Warta, pustkowia Polski ani nieznośna pora roku. Wykazaliście najwyższą odwagę, zawsze przeważaliście, wróg z waszym nadejściem pierzchał. Na próżno Rosjanie bronili stolicy dawnej i wspaniałej Polski. Orzeł francuski szybuje nad Wisłą. Widząc was, odważnemu i nieszczęśliwemu Polakowi zdaje się, że widzi powrót hufców Sobieskiego spod Wiednia.

Żołnierze, nie odłożymy broni, aż pokój powszechny nie umocni i nie zagwarantuje panowania naszych sprzymierzeńców, nie przywróci wolności naszego handlu i naszych kolonii. Mamy zdobycze na Łabie, Odrze, Pondichéry, nasze kolonie w Indiach, przylądek Dobrej Nadziei i kolonie hiszpańskie. Kto dał prawo spodziewać się po Rosjanach, że mogą oni odmienić bieg przeznaczenia? Kto im dał prawo do zniweczenia tak sprawiedliwych zamiarów? Czyż my i oni nie jesteśmy żołnierzami spod Austerlitz?

Napoleon

W imieniu Cesarza, marszałek Louis-Alexandre Berthier, książę Neuchâtel, minister wojny

Pomnik Pokoju na Wzgórzu Prackim - galeria zdjęć. Fotografie Letheko (CC BY-NC-ND 4.0)