OBRONA LWOWA 1918 SEMPER FIDELIS
18 listopada zapraszamy na krakowskie obchody 105. rocznicy bohaterskiej obrony Lwowa - zwycięskiego powstania Orląt Lwowskich
Artur Oppman, Orlątko | ... Mamo, czy jesteś ze mną? Nie słyszę twoich słów... W oczach mi trochę ciemno... Obroniliśmy Lwów!... Zostaniesz biedna samą... Baczność! Za Lwów! Cel! Pal! Tylko mi ciebie, mamo, Tylko mi Polski żal!...
OBRONA LWOWA 1918-1920 SEMPER FIDELIS
Ochotnicza Legia Kobiet, ochotnicza organizacja wojskowa utworzona we Lwowie w 1918 przez kobiety, pragnące walczyć o niepodległość Polski. Kobiety z OLK walczyły o Lwów w trakcie wojny polsko-ukraińskiej oraz wojny polsko-bolszewickiej, w tym także w walkach o Wilno

17 sierpnia 1920 roku w Zadwórzu, 33 km od Lwowa, polska młodzież stoczyła z przeważającymi siłami bolszewików bohaterski bój. 

Bitwa pod Zadwórzem - 17 sierpnia 1920 roku - polskie Termopile

Bój pod Zadwórzem, obraz Stanisława Kaczora-Batowskiego z 1929 roku. Zdjęcie Maciej Szczepańczyk, MathiasrexCC BY-SA 4.0

Bitwa pod Zadwórzem miała miejsce 17 sierpnia 1920 roku w czasie wojny polsko-bolszewickiej pomiędzy I batalionem z kompanią ckm, 54 pułku piechoty pod dowództwem kapitana Bolesława Zajączkowskiego należącego do oddziału wydzielonego WP rotmistrza Romana Abrahama, a oddziałami bolszewickiej 1 Konnej Armii Siemiona Budionnego. Rozegrała się na dalekim przedpolu Lwowa - 33 km od miasta w pobliżu wsi Zadwórze. Celem obrońców było opóźnienie podejścia wojsk bolszewickich do Lwowa. Heroiczna obrona zakończyła się sukcesem operacyjnym wojsk polskich.

Z batalionu w sile około 350 żołnierzy i oficerów zginęło 318 uczestników dramatycznej obrony. Mała stacja kolejowa Zadwórze stała się symbolem bohaterskiej walki młodzieży lwowskiej.

Pomimo zdobycia stacji kolejowej Zadwórze, Siemion Budionny zrezygnował z kontynuowania walki o Lwów kończąc marsz na zachód. Skierował się na północ na odsiecz wojskom w rejonie Wieprza i Warszawy, ale po klęsce pod Komarowem wycofał się na wschód. W bitwie poległo 318 Polaków i z uwagi na heroiczną walkę obrońców nazywana jest polskimi Termopilami.

Kilku obrońców udało się uratować, gdy na pole bitwy w celu rozpoznania dotarł polski pociąg pancerny, którego załoga pod ogniem bolszewików zebrała kilkanaście ciał rannych i zabitych leżących najbliżej nasypu. Oddziały Budionnego wycofały się na wschód 20 sierpnia. Tego samego dnia na pole bitwy dotarł polski pociąg pancerny „Huragan”. Na pobojowisko przybyli polscy żołnierze i rodziny poległych. Na stacji kolejowej Polacy znaleźli 318 ciał polskich żołnierzy, zmasakrowanych, zbezczeszczonych i obrabowanych. Leżących w sierpniowym słońcu, obdartych z odzieży i zmasakrowanych ciał nie można było zidentyfikować. Rozpoznano jedynie 106. Wszystkich poległych pochowano początkowo w zbiorowej mogile w pobliżu miejsca bitwy.

Zwłoki 7 poległych obrońców pochowano później uroczyście z honorami na Cmentarzu Obrońców Lwowa w oddzielnej kwaterze Zadwórzaków:

  • kapitan Bolesław Zajączkowski, dowódcy
  • kapitan Krzysztof Obertyński,
  • podporucznik Jan Demeter,
  • podchorąży Władysław Marynowski,
  • porucznik Tadeusz Hanak,
  • kapral Stefan Gromnicki,
  • szeregowiec Eugeniusz Szark.

Pozostali polegli obrońcy Zadwórza zostali pochowani na wojskowym cmentarzyku w Zadwórzu, u stóp kurhanu.

Jesienią 1920 roku na rozkaz Inspektoratu Armii Ochotniczej na Okręg Generalny „Lwów”, na miejscu bitwy saperzy usypali wysoki na dwadzieścia metrów kurhan, na którym w 1927 roku ustawiono czterometrowy obelisk w kształcie granicznego słupa z krzyżem.

Pomnik bohaterów bitwy pod Zadwórzem

Cmentarz i pomnik bohaterów bitwy pod Zadwórzem postawiony na 20 metrowym kurhanie. Fotografia Stanisław KosiedowskiCC BY-SA 3.0

 

 

Powstanie styczniowe - strona archiwalna śp. Jerzego Kowalczyka [1935 - 2015]

menu historia

Histmag.org