Historie zapomniane Letheko
ZPB + -

Wielkanoc 2025 - Nadziei zmieniającej codzienność, mądrości w działaniu oraz wiary w ludzi z okazji Świąt Wielkanocnych - życzą ludzie tworzący Blog Letheko

Święcenie - Włodzimierz Tetmajer, 1897, olej na płótnie. Zbiory: Muzeum Narodowe w Krakowie.  Domena publiczna

Budowa zapory wodnej w Rożnowie

O powstaniu zapory i elektrowni wodnej w tym miejscu na Dunajcu, myślano już od 1919 roku. Inwestycja nie mogła powstać z powodu braku państwowych środków na inwestycje. Ostatecznie decyzję o rozpoczęciu budowy przyspieszyła tragiczna powódź z lipca 1934 roku oraz zapotrzebowanie na energię elektryczną nowo planowanego Centralnego Okręgu Przemysłowego.

Projekt techniczny zapory i elektrowni w Rożnowie wykonało Biuro Dróg Wodnych Ministerstwa Komunikacji. Projektantami zbiornika, zapory i elektrowni w Rożnowie byli inżynierowie: Herbich, Żmigrodzki, Smoleński, Śliwiński i Balcerski. Tempo projektowania było zadziwiająco szybkie i już na początku 1935 roku ówczesne Ministerstwo Komunikacji powierzyło budowę zapory i elektrowni w Rożnowie firmie „Zapory i Roboty Hydrauliczne Towarzystwo Polsko-Francuskie Sp. z o.o." Prace budowlane rozpoczęto w lutym 1935 roku. Napełnianie zbiornika rozpoczęto w drugiej połowie 1941 r., a jego całkowite napełnienie nastąpiło w 1943 r. po wiosennych i letnich wezbraniach.

Miejsce budowy zostało wybrane w najwęższym miejscu pogórskiego przełomu Dunajca we wsi Rożnów, między cyplem góry Łazy (323 m n.p.m.), nazywanym również Łaziska, a stromym, zalesionym, wygiętym na kształt podkowy szczytem północnym Ostrej Góry (459 m n.p.m.). Zapora ma 550 m długości, jej całkowita szerokość w koronie wynosi 9 m, a wysokość od gruntu 32,5 m. Stały przepływ wody wykorzystano do uruchomienia czteroturbinowej elektrowni wodnej, wbudowanej w środek zapory. Betonowy mur o szerokości 40 m stoi na fundamencie wpuszczonym 17 m w podłoże. We wschodniej części zapory znajdują się przepławki (system stopniowych basenów) dla ryb wędrujących w górę rzeki na doroczne tarło. W zachodniej części znajduje się pięć przepływów i siedem upustów dla wysokiej wody.
 
Zapora w Rożnowie

W wyniku spiętrzenia wody przez zaporę powstało Jezioro Rożnowskie. W 1942 roku zakończono budowę i oddano do eksploatacji dwutorową linię elektroenergetyczną Rożnów – Tarnów Mościce - Starachowice - Warszawa, o napięciu 150 kV. Warszawską stację transformatorową 150/35 kV zlokalizowano w pobliżu miejscowości Szamoty. Układ przesyłowy Rożnów - Szamoty pracował do 1944 roku.

Obecnie elektrownia Rożnów jest jedną z sześciu elektrowni wchodzących w skład Zespołu Elektrowni Wodnych Rożnów. Pozostałe to Elektrownia Czchów, Elektrownia Przewóz, Elektrownia Dąbie, Elektrownia Olcza i Elektrownia Kuźnice.

 

Podstawowe parametry zapory:

  • Kilometr biegu Dunajca - 80,00 km
  • Typ - zapora betonowa ciężka
  • Kubatura: 450 000 
  • Wysokość - 49 m
  • Długość w koronie - 550 m
  • Szerokość u podstawy - 39 m
  • Szerokość korony - 9 m
  • Spad wody - 29 m
  • Przepływ wody: 240 m³/s
  • Przelewy górne - 7 szt
  • Przelewy dolne - 5 szt
  • Pojemność zbiornika - 167 mln m3
  • Powierzchnia zbiornika - 1600 ha
  • Wysokość lustra wody przy średnim stanie wody: 265 m n.p.m.
  • Maksymalna głębokość - 25–30 m
  • Długość zbiornika - 22 km

 Elektrownia:

  • Moc osiągalna - 56 MW (4 x 14 MW)
  • Moc znamionowa - 50 MW (4 x 12,5 MW)
  • Roczna produkcja energii elektrycznej: ok. 125 mln kWh
  • Zaporę wyposażono w 4 identyczne turbozespoły 

Podstawowe parametry turbozespołu:

  • Moc zainstalowana TZ - 14 000 kW
  • Moc osiągana TZ - 14 000 kW
  • Rok budowy - 1938 - 1939

Turbina:

  • Typ - Kaplan
  • Producent - Escher Wyss & Cie 1
  • Moc zainstalowana - 14 500 kW
  • Przepływ Q - 60 m3/s
  • Spad - H - 28,5 m
  • Obroty - 214 obr./min

Generator:

  • Rok budowy - 1938-1939
  • Producent - BBC 2
  • Moc zainstalowana - 15 600 kVA
  • Moc czynna - 14 000 kW
  • Napięcie - 6,3 kV
  • Obroty - 214 obr./min
Galeria zdjęć archiwalnych z czasu budowy zapory na Dunajcu w Rożnowie.
 
 
Zapora w Rożnowie współcześnie, filmowana z drona.
 
Położenie: 
lub Map
 
 
Źródła:
 
  1. Tauron - Ekoenergia
  2. Szukaj w Archiwach
  3. Wikiwand
  4. SCS IVN wskaźnik [sygnalizator] obecności pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez linie przesyłowe wysokiego napięcia

Przypisy:

  1. Escher Wyss & Cie. znana również jako Escher Wyss AG , była szwajcarską firmą przemysłową specjalizującą się w inżynierii i budowie turbin. Siedziba firmy mieści się w dzielnicy Escher Wyss w Zurychu, która wzięła swoją nazwę od firmy. Firma została założona, jako Escher Wyss & Cie., W 1805 roku przez Hansa Caspara Eschera i Salomona von Wyssa . Początkowo przędzalnia tekstylna , obaj rozszerzyli działalność o warsztat maszynowy, w którym wytwarzano maszyny tekstylne, koła wodne, turbiny wodne, urządzenia do przenoszenia mocy, a od 1835 r. Statki, w tym kotły i silniki parowe. Po 1860 roku pod kierownictwem Hansa Zoelly'ego firma koncentrowała się na układach hydraulicznych, silnikach parowych i układach chłodzenia. W latach 1904-1929 produkowano turbiny parowe dla elektrociepłowni, statków i lokomotyw. Firma produkowała również układy hydrauliczne elektrowni wodnych. 
  2. Brown, Boveri & Compagnie ( BBC ) to szwajcarska grupa firm elektrotechnicznych . Została założona w Zurychu w Szwajcarii w 1891 roku przez Charlesa Eugene Lancelota Browna i Waltera Boveriego,

#Elektrownia w Rożnowie - element infrastruktury Centralnego Okręgu Przemysłowego

Na koniec schemat działania elektrowni wodnej, nie dla inżynierów i techników :)

Jak działa elektrownia wodna

Najlepszy sposób na tanią i ekologiczną energię elektryczną. Dodatkowo stabilizujący rzeki, mikroklimat, .... dlaczego tak niechętnie stosowany przez obecnych decydentów. Nie potrafię odpowiedzieć, bez długiego steku obraźliwych słów.

 

Na naszej stronie internetowej używamy plików cookie. Niektóre z nich są niezbędne dla funkcjonowania strony, inne pomagają nam w ulepszaniu tej strony i zapamietują preferencje i ustawienia użytkownika. Możesz sam zdecydować, czy chcesz zezwolić na pliki cookie. Należy pamiętać, że w przypadku odrzucenia, nie wszystkie funkcje strony mogą być dostępne.