OBRONA LWOWA 1918 SEMPER FIDELIS
18 listopada zapraszamy na krakowskie obchody 105. rocznicy bohaterskiej obrony Lwowa - zwycięskiego powstania Orląt Lwowskich
Artur Oppman, Orlątko | ... Mamo, czy jesteś ze mną? Nie słyszę twoich słów... W oczach mi trochę ciemno... Obroniliśmy Lwów!... Zostaniesz biedna samą... Baczność! Za Lwów! Cel! Pal! Tylko mi ciebie, mamo, Tylko mi Polski żal!...
OBRONA LWOWA 1918-1920 SEMPER FIDELIS
Ochotnicza Legia Kobiet, ochotnicza organizacja wojskowa utworzona we Lwowie w 1918 przez kobiety, pragnące walczyć o niepodległość Polski. Kobiety z OLK walczyły o Lwów w trakcie wojny polsko-ukraińskiej oraz wojny polsko-bolszewickiej, w tym także w walkach o Wilno

Tatra 57 nazywana Hadimrška jest małym samochodem, który był produkowany przez firmę Tatra w latach 1931–1948. Powstało prawie 27 000 samochodów wszystkich wersji, Tatra 57 stała się jednym z najbardziej rozpowszechnionych samochodów w przedwojennej Czechosłowacji. Samochód był popularny ze względu na swoją wielką niezawodność, prostą konstrukcję oraz łatwe naprawy i konserwację. Licencję na produkcję Tatry 57 A kupiła austriacka firma Austro-Tatra.

Legenda czechosłowackich szos - Tatra 57

Tatra 57 została zaprezentowana po raz pierwszy na salonie samochodowym w Pradze jesienią 1931 roku. Był szczyt wielkiego światowego kryzysu, wydaje się, że była to właściwą propozycją na ten kryzysowy czas. Koncern Tatra po zakończeniu produkcji popularnego modelu Tatra 12 nie miał w programie produkcyjnym żadnego auta, na które byłoby stać zubożałą klasę średnią. Konstruktorami Tatry 57 byli inż. inż. Erich Űberlacker oraz Erich Ledwinka, syn głównego wizjonera - konstruktora Hansa Ledwinki. W podwoziu Tatry 57 zastosowano słynne rurowe rozwiązanie, autorstwa Hansa Ledwinki. Do rurowej ramy z przodu przymocowano przednie niezależne zawieszenie z dwoma poprzecznymi resorami piórowymi oraz silnik z czterobiegową skrzynią przekładniową, a z tyłu - mechanizm różnicowy i oś łamaną z poprzecznym resorem. Czterocylindrową jednostkę napędową o pojemności 1155 cm sześc. i mocy 18 KM chłodziło powietrze tłoczone do komory silnika wentylatorem osadzonym na wale korbowym - wzór prostoty. Blaszane, dwudrzwiowe nadwozie miało szkielet z drewna dębowego i bukowego. Tatra 57 mierzyła ledwie 3,5 metra długości i ważyła 780 kilogramów. Zużycie paliwa - 8-9 litrów na 100 km uznawano za umiarkowane. Proste i niezawodne auto kosztowało w 1932 roku 25 tysięcy koron, tyle co mniejsza Praga Piccolo. Pierwszy tysiąc znalazł nabywców w ciągu trzech miesięcy - na ówczesne warunki był to wyśmienity wynik. W roku 1933 prawie 90% produkcji Tatra stanowiły już popularne „57”.

"Tatra 57 zyskała potoczną nazwę „Hadimrška”. Wywodzi się ona od nazwiska głównego bohatera jednego z pierwszych czechosłowackich filmów dźwiękowych - komedii „To neznáte Hadimršku” z roku 1931. Grany przez słynnego Vlastę Buriana bankowy rewident (dziś powiedzielibyśmy: audytor) z prowincji, Popelec Hadimrška, stary kawaler i dziwak, zostaje wysłany do Pragi, by uzdrowić upadającą wytwórnię płyt gramofonowych i odzyskać dla banku długi jej właściciela. W stolicy wplątuje się w wiele miłosnych i finansowych intryg. Rzecz w tym, że zupełnie nie wiadomo, co wspólnego ma ekranowy pan Hadimrška z Tatrą 57, a Czesi mętnie tłumaczą, że to wiedza niedostępna cudzoziemcom, wynikająca z subtelności ich języka. Nazwę „Hadimrška” z czasem zaczęto wykorzystywać nawet w firmowych drukach reklamowych, a i dziś znaleźć ją można w czeskich ogłoszeniach dotyczących samochodowych antyków."[1] (Dziennik Bałtycki)

 Podstawowe odmiany modelu Tatra 57 [2]

  T 57 T 57 A T 57 B T 57 K
Rok produkcji 1931–1935 1935–1938 1938–1948 1941–1947
Ilość wyprodukowanych egz. 5 997 8 019 6 469 6 500
Masa całkowita 780 kg 900 kg 930 kg 870 kg
Masa podwozia 410 kg 450 kg 450 kg 450 kg
Długość 3 400–3 500 mm 3 500–4 000 mm 4 000 mm 3 980 mm
Szerokość 1 500–1 550 mm 1 500–1 550 mm 1 550 mm 1 550 mm
Wysokość 1 300–1 500 mm 1 300–1 500 mm 1 520 mm 1 690 mm
Rozstaw osi 2 550 mm 2 550 mm 2 550 mm 2 550 mm
Rozstaw kół 1 200 mm 1 200 mm 1 200 mm 1 200 mm
Prześwit 210 mm 210 mm 210 mm 220 mm
Opony 5,25×16 5,25×16 5,25×16 6,00×16
Pojemność skokowa 1 155 cm³ 1 155 cm³ 1 256 cm³ 1 256 cm³
Moc 13,2 kW

3000 obr/min

14,7 kW

3500 obr/min

18,4 kW

3500 obr/min

17 kW

3500 obr/min

Zużycie paliwa 8–9 l /100 km 10 l /100 km 10 l /100 km 9,4 l /100 km
Prędkość maksymalna 80 km/h 80–90 km/h 90 km/h 90 km/h

 

W 1941 roku Tatra na zlecenie okupacyjnych władz niemieckich rozpoczęła produkcję modelu Tatra 57 K Kübelwagen , który był wojskowym czterodrzwiowym kabrioletem przeznaczonym dla niemieckiego Wehrmachtu w czasie II wojny światowej, oficjalnie oznaczonym jako „Leichter Personenkraftwagen” (LePkw.) Tatra 57K została skonstruowana według specyfikacji niemieckiej, ze zwiększonym prześwitem oraz silnikiem o pojemności 1256 cm3, o mocy 23 KM (17 kW). Od 1941 do 1945 roku Tatra wyprodukowała 5415 egzemplarzy Tatra T 57 K, które były często używane przez hitlerowskie siły policyjne. Produkcja tego modelu była kontynuowana do 1947 roku.

Do napędu samochodu Tatra 57 służył silnik czterosuwowy, czterocylindrowy bokser z rozrządem typu OHV. Blok silnika był odlany z aluminium a osadzone w nim cylindry z żeliwa szarego. Chłodzenie powietrzem ze stałym wymuszonym przepływem powietrza wytwarzanym przez wentylator zamontowany na wale korbowym. Wentylator znajduje się w aluminiowej obudowie z przodu silnika, z obudowy wentylatora powietrze przepływa dwoma kanałami nad głowicą i górną częścią żeliwnych, żebrowanych cylindrów. Zbiornik benzyny 25 litrów (T 57) lub 35 litrów (inne wersje) znajduje się w komorze silnika na poprzecznej ścianie. Paliwo do gaźnika jest dostarczane grawitacyjnie.

  • pojemność skokowa: 1155 cm³ (T 57, T 57A) lub 1256 cm³ (T 57 B, T 57 K)
  • średnica cylindrów: 70 mm (T 57, T 57 A)  lub 73 mm (T 57 B, T 57 K)
  • skok tłoka: 75 mm
  • stopień kompresji: 4,9:1 lub 5:1 (T 57 B)
  • gaźnik: Zenith 30T (Solex 30 BFL)
  • układ smarowania: ciśnieniowy obiegowy
  • układ zapłonowy: akumulatorowy firmy Bosch/Scintilla, 6 V
  • prądnica: 6 V, 75 W, Scintilla typ R82 W - 11/2 - FT, lub Bosch typ RJC w wersji T 57 B 6 V, 75 W, Bosch typ RJC
  • rozrusznik: 6 V, 0.3 kW, Scintilla typ RA 0,45 HP, lub Bosch typ AEA 0,4/6 LS 8 w wersji T 57 B 6 V, 0.3 kW, Bosch typ AEA 0,4/6 LS 8
  • skrzynia biegów: 4+1, 1:4.4, 1:2.76, 1:1.65, 1:1.1, R 1:5.57, sterowana drążkiem umieszczonym na środkowym tunelu. Obudowa skrzyni była wykonana z aluminium i przymocowana do bloku silnika oraz ramy rurowej.
  • sprzęgło było jednotarczowe, suche
  • napęd tylny realizowany poprzez wał kardana do przekładni głównej, przełożenie przekładni głównej wynosiło 1:4.727, Przednie i tylne zawieszenie wahliwe na poprzecznym resorze piórowym.
  • opony: 140 x 40 (5.25 - 5.50 x 16")
  • obręcze kół: stalowe 3.25 x 16"
  • hamulce: bębnowe na czterech kołach, ręczny na koła tylne

Deska rozdzielcza Tatry 57 B

Deska rozdzielcza samochodu Tatra 57

Autor fotografii: Gwafton, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11626159

Komora silnika Tatry 57 B

Komora silnika samochodu Tatra 57

Autor fotografii: Gwafton, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11626113

Źródła:

  1. Marek Ponikowski - "Autosalon. Dlaczego Tatra 57 B to „Hadimrška”? Dziennik Bałtycki 3/12/2015
  2. CS.Wikipedie - Tatra 57
  3. Tatra 57 w filmach i serialach
  4. Tatra 57 na Tatraportal
  5.  (Tatra 57 K)
  6. Tuček, Jan (2017) - "Auta první republiky 1918–1938".

 

 

Autor fotografii: Roman M82. CC BY-SA 3.0 Brno, Plac Wolności - Start XXI. Zlotu Samochodów Historycznych Wysoczyna 2014. Tatra 57.  Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported