Polski silnik wysokoprężny a8C22 [Lokomotywa SM-42]

Silnik wysokoprężny a8C22, z rodziny C22, był polską konstrukcją przeznaczoną do napędu manewrowych lokomotyw spalinowych SM42. Wersja prototypowego silnika nosiła oznaczenie 8C22. Odmian tego silnika o symbolu a8C22W w późniejszym okresie służyła do napędu lokomotywy SM31. Obie te lokomotywy manewrowe były produkowane przez zakłady Fablok w Chrzanowie.

Konstrukcja silnika powstała w Centralnym Biurze Konstrukcyjnym Silników Spalinowych (CBKSS) w Poznaniu. Silnik ten był opracowany przez zespół doświadczonych konstruktorów, wywodzących się z tradycji przedwojennych Państwowych Zakładów Inżynierii (PZInż.). Silnik został zaprojektowany i wdrożony do produkcji z powodu gwałtownego odchodzenia z końcem lat 50-tych XX od trakcji parowej co spowodowało wielkiego zapotrzebowania na lokomotywy spalinowe do obsługi szlaków niezelektryfikowanych oraz pracy manewrowej. W 1967 roku silnik został wdrożony do produkcji seryjnej w Zakładach Metalowych im. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu.

a8C22 to ośmiocylindrowy silnik widlasty [kąt 50 stopni]¹ z doładowaniem turbosprężarką o pojemności 81 600 cm³. Wersja a8C22W miała zwiększoną moc z uwagi na zastosowaną chłodnice powietrza doładowania. Powstały też dwa prototypowe 12 cylindrowe silniki 12C22W, przewidziane do zastosowania w lokomotywach liniowych SU45 produkcji Zakładach Metalowych im. Hipolita Cegielskiego. Nie zostały jednak wprowadzone do produkcji seryjnej. Powodem była pozatechniczna, polityczna decyzja zakupu licencji silnika konstrukcji Fiata o symbolu 2112SSF.

Polski silnik wysokoprężny a8C22 Wistula - Praca własna, CC BY 3.0

Podstawowe parametry silnika a8C22

• liczba cylindrów - 8
• układ V o rozchyleniu cylindrów - 50 º
• średnica cylindra - 220 mm
• skok tłoka - 270 mm
• pojemność skokowa 1 cylindra - 10,2 cm³
• moc znamionowa - 530 kW
• obroty znamionowe - 1 000 obr./min
• średnie ciśnienie użyteczne Pe - 0,58 Mpa
• stopień sprężania - 13,5
• ciśnienie sprężania - 5,6 Mpa
• maksymalne ciśnienie sprężania - 10 Mpa
• średnia prędkość tłoka (przy 1 000 obr./min) - 224±4 m/s
• minimalne jednostkowe zużycie paliwa - 165±5 g/kWh
• objętościowy wskaźnik mocy - 9,8 KM/litr
• ciśnienie początku wtryski - 22 Mpa
• kolejność zapłonu - 1-8-2-7-4-5-3-6
• turbosprężarka - HP 210
• ciśnienie doładowania - 1,60 atm
• masa suchego silnika - 6 730 kg
• masa kompletnego zespołu prądotwórczego - 12 440 kg

Polski prototypowy silnik wysokoprężny 12C22W Wistula - Praca własna, CC BY 3.0

Lokomotywa z testowym silnikiem 12C22W nosiła oznaczenie SU45-001 [301D-001/1965]. Lokomotywa testowana była do około 1976 roku i ostatecznie skasowana na terenie zakładów HCP. Ot taki typowy polityczny koniec polskiej myśli technicznej.

Kompletny zespół prądotwórczy lokomotywy SM-42 z silnikiem a8C22 Fotografia z serwisu allegro.pl

Zespół elektryczny składał się z:

•  Prądnica główna - typ: LSPa-740
•  Prądnica główna - moc: 588 kW
•  Prądnica główna - praca: 512 V / 1000 A
•  Prądnica pomocnicza - typ: LSPf-280
•  Prądnica pomocnicza - moc: 10 kW
•  Prądnica pomocnicza - praca: 110 V / 91 A

Grupa silników z grupy C22 obejmowała: opisany powyżej a8C22, ośmiocylindrowy a8C22W o mocy 882,4 kW, ośmiocylindrowy a8C22HS o mocy 1176,5 kW, sześciocylindrowy 6C22 o mocy 588 kW oraz dwunastocylindrowy 12C22W o mocy 1323 kW.

tmechatronik

Łukasz Chroń

 Przypisy:

1. Mały kat rozwarcia cylindrów silnika a8C22 aby uzyskać mniejszą szerokość silnika

 Źródła:

1. Wpływ mieszanin RME z olejem napędowym na parametry pracy silnika a8C22 lokomotywy SM-42. Czasopismo Techniczne Mechanika, Politechnika Krakowska, 3M/2012
2. Rozwój krajowych konstrukcji silników spalinowych do kolejowych pojazdów trakcyjnych - Leon Płachta
3. Wikipedia