Samochodzik Mikrus MR-300 był produkowany w latach 1957–1960 przez WSK Mielec we współpracy z WSK Rzeszów, która dostarczała silnik. W sumie wyprodukowano 1728 egzemplarze.

Dlaczego oznaczenie 'MR - 300'? "M" w oznaczeniu przedstawia Mielec, "R" to Rzeszów, a 300 pochodzi od pojemności skokowej zastosowanego silnika, a dokładnie 296 cm³.

Wnętrze Mikrusa MR-300 z ekspozycji Muzeum Motoryzacji w Chlewiskach

Galeria archiwalnych zdjęć Mikrusa MR-300 w tym prototypu Mikrus Pick-up

W 1960 roku, gdy zapadła decyzja o zaprzestaniu produkcji Mikrusa, w biurze konstrukcyjnym WSK w Mielcu opracowano w czasie 10 dni prototyp o nadwoziu pick-up. Miała to być próba ratowania programu Mikrus oraz odpowiedź na dyrektywę władz państwowych, która żądała od fabryk samochodowych wytwarzania małolitrażowego auta dostawczego. Zapotrzebowanie polskiej gospodarki oceniano na 100 tysięcy tego typu pojazdów. Pojazd mógł przewozić ładunek do 200 kg, zachowano identyczne zespoły jezdne jak w wersji osobowej. Nad skrzynią ładunkową można było rozpiąć brezentową opończę na rurowych pałąkach. Projekt dostawczego Mikrusa, jak wcześniejszy kabrioletu, niestety także nie doczekał się realizacji.

Silnik Mi 10 A

Podstawowe parametry silnik Mi 10 A projektu WSK Rzeszów:

• Silnik dwusuwowy, dwucylindrowy, rzędowy, chłodzony powietrzem
• Stopień sprężania - 6
• Średnica cylindra - 58 mm
• Skok tłoka - 56 mm
• Pojemność skokowa - 296 cm³
• Moc maksymalna - 14,5 KM przy 5100 obr/min
• Maksymalny moment obrotowy - 19,6 Nm przy 3500 obr/min
• Zasilanie - 1/26/54 lub Jikov 2926 lub Pegaz GM26U2
• Smarowanie: mieszanką benzynowo- olejową o stosunku 25:1
• W sumie WSK Rzeszów wyprodukowała 2 239 sztuk silników do samochodu Mikrus ^[1]

Pod koniec produkcji powstała także wersja rozwojowa silnika MK - 400 więcej

Układ napędowy:

• Dwutarczowe sprzęgło mokre na czopie wału korbowego
• Niesynchronizowana skrzynia biegów 4+1
• Przełożenia I - 3,96, II - 2,21, III - 1,32, IV - 0,93, R - 3,34
• Przełożenie przekładni głównej: 2,26
• Napęd na tylne koła

Instalacja elektryczna:

• Dynamostarter 12 V, 130/300 W typu PR-1a ZWE Świdnica, początkowo Bosch LA2/12/1302R ^[2]
• Akumulator 12 V, 24 Ah
• Oświetlenie postojowe oraz drogowe, kierunkowskazy, światła stop, wycieraczka przedniej szyby, klakson, kaseta na 8 bezpieczników

Nadwozie:

• Stalowe samonośne
• Dwudrzwiowe
• Czteroosobowe
• Długość - 3025 mm
• Szerokość - 1315 mm
• Wysokość - 1350 mm
• Rozstaw osi - 1850 mm
• Masa własna - 472 kg
• Zbiornik paliwa - 27 litrów
• Ilość miejsc - 2+2 dzieci lub 2+1 dorosły
• Ładowność - 240 kg
• Rozmiar opon: 4,40 - 10

Osiągi:

• Prędkość maksymalna: 90 km/h
• Średnica zawracania: 8 m
• Średnie zużycie paliwa: 4–6 dm³/100 km

Zawieszenie Mikrusa składało się z 4 niezależnych pojedynczych wahaczy resorowanych na amortyzatorach olejowych ze sprężynami śrubowymi. Hamulce były hydrauliczne, bębnowe, plus mechaniczny hamulec ręczny.

Kalendarium:

• 1956 październik - Polityczna zgoda na powstanie mikrosamochodu dla ludu miast i wsi
• 1957 22 lipca - Gotowe 3 prototypy (Mikrus i Meduza), prezentacja w Warszawie
• 1957 wrzesień - Pierwsze testowe egzemplarze, do grudnia 1957 powstaje pierwsze 20 sztuk
• 1957 grudzień - Oficjalna prezentacja
• 1959 lipiec - Na święto 22 lipca z taśmy zjeżdża tysięczny Mikrus
• 1960 październik - Z taśmy zjeżdża ostatni 1728. Mikrus (w tym 2 kabriolety oraz prototyp auta dostawczego typu pick-up)

Dlaczego zakończono projekt budowy minisamochodów - Mikrus, Meduza, Skrzat,...?

1. Samochód był drogi 35% ceny Warszawy, słabej jakości. Zakłady produkujące WSK Mielec i WSK Rzeszów po chwilowym zastoju po roku 1956, otrzymały wiele zleceń z branży lotniczej (nowa faza zbrojeń zimnej wojny) i nie miały już wolnych mocy przerobowych, aby zajmować się mało istotnym według ówczesnych decydentów oraz politycznie niepewnym projektem popularnego samochodu dla mas. 
2. Ewentualnie także problemy z brakiem licencji od Goggomobila, a może nasz Mikrus zagrażał projektowi Zaporożec, tworzonym równolegle w ZSRR (premiera 1960 rok). Na pewno bardzo istotna była niechęć tow. Władysława Gomułki ^[3] do rozwoju masowej motoryzacji w Polsce.

"Niech ludzie myślą o pracy, a nie o odpoczywaniu. A jeździć to mogą autobusami" Władysław Gomułka

Jeszcze za rządów Gomułki zaczęło działać lobby motoryzacyjne nazywane "bandą Pol-Mota". Liderem grupy był premier Józef Cyrankiewicz, zapalony kierowca oraz entuzjasta motoryzacji. Ważnym lobbystą masowej motoryzacji w PRL-u był także Tadeusz Wrzaszczyk, który jeszcze przed zmianą ekipy Gomułki na Gierka, prowadził rozmowy licencyjne z Włochami, w czasach rządów Gierka minister przemysłu maszynowego.

Przypisy:

1. Taka liczbę podaje archiwalna witryna - Historia WSK Rzeszów
2. Dynamostarter jest szczególnym rodzajem rozrusznika elektrycznego umieszczonym bezpośrednio na wale silnika spalinowego. Dynamostarter jest wielobiegunowym silnikiem szeregowo-bocznikowym łączącym funkcje prądnicy i rozrusznika. W trybie pracy prądnicowej jako wzbudzenie wykorzystywane jest uzwojenie bocznikowe, przy czym nabiegunniki nieczynnego w tym trybie uzwojenia szeregowego pełnią rolę biegunów biernych, w trybie pracy rozrusznika czynne są oba uzwojenia stojana
3. Władysław Gomułka (1905–1982) – polityk i działacz komunistyczny, w latach 1956–1970 I sekretarz PZPR.

Źródła:

• Facebookowy profil - Mikrus MR-300 1526/1728
• Był sobie Mikrus
• Mikrus MR 300: Nie dla idiotów
• Pięć rzeczy, których nie wiesz o Mikrusie
• Mikrus MR 300 - mikrosamochód z Mielca
• Mikrus – niespełniony sen polskiej motoryzacji
• WSK/PZL Rzeszów
• Mikrus MR-300, zapomniany jubileusz
• Facebookowy profil - Był sobie Mikrus
• Junak.org - historia
• Historia firmy Pratt & Whitney Rzeszów
• Krysiuk, Zakrzewski - "Usterki konstrukcji prototypu mikrosamochodu Mikrus"
• Witold Rychter - "Dzieje samochodu" Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983
• Stanisław Szelichowski - "Sto lat polskiej motoryzacji" Wydawnictwo: Krakowska Oficyna SAB, Kraków 2003
• Aleksander Sowa -"Legendy naszej motoryzacji"

Tekst oraz zdjęcia wykonane przez autora [Letheko], są udostępnione na licencji CC BY-SA 3.0 PL  Pozostałe zdjęcia pozostają własnością ich posiadaczy, użyte zostały do celów poglądowych oraz edukacyjnych.