Samochód OMEGA w założeniu miał być tanim i popularnym małym samochodem osobowym. Samochód o nietypowej konstrukcji zaprojektował w 1923 roku inż. Břetislav Novotný¹ a wyprodukowany został w zakładach zbrojeniowych w Brnie, później nazwanych Československá zbrojovka akc. spol.. Samochód wyposażony był w charakterystyczną cierną przekładnie napędową oraz dwusuwowy czterocylindrowy silnik, chłodzony wodą. Chłodnica była konstrukcji rurkowej i stanowiła jednocześnie stelaż maski silnika. Silnik miał pojemność 598 cm³ i rozwijał moc około 10 KM. Rozstaw osi wynosił 2450 mm, długość całkowita 3400 mm, szerokość 1200 mm, wysokość 1370 [1505] mm, masa własna wynosiła niecałe 400 kg. Omega rozpędzała się do 70 km/godz. Zostały zbudowane dwie prototypowe Omegi. W listopadzie i grudniu 1923 roku prototypy przeszły testy, między innymi jazdę testową na dystansie 815 kilometrów, na trasie Brno - Praga - Pilzno i z powrotem. Samochód Omega stał się pierwowzorem do dalszej modyfikacji oraz produkcji seryjnej samochodów o nazwie DISKOS, popularnie "Zetka" Disk. Nazwa Diskos, ponieważ nazwa Omega jak się okazało była już w Czechosłowacji zarejestrowana dla innego wyrobu².

Samochód OMEGA podczas prezentacji na placu fabrycznym w dniu 18 października 1923 roku. Źródło Wikimedia

Samochód OMEGA bez maski silnika i plandeki podczas prezentacji na placu fabrycznym w dniu 18 października 1923 roku. Źródło Wikimedia

Konstrukcja układu przeniesienia napędu.

Omega miła być samochodem bardzo prostym i tanim. Środkiem transportu (ludowym) dla szerokich warstw, dlatego jego konstrukcja była uproszczona i różniła się znacznie od zwykłych samochodów w tym czasie. Samochód nie miał skrzyni biegów ani sprzęgła, początkowo nawet konstruktor nie uwzględnił hamulców. Układ przeniesienia napędu składał się z prostego mechanizmu, przekładni ciernej składającej się z dwóch prostopadłych do siebie tarcz oraz klocków hamulcowych. Do tarczy zamontowanej na wale silnika prostopadle przylegał dysk cierny, przesuwny na poprzecznym wale wielowypustowym i dociskany przez mechanizm sprężynowy. Z poprzecznego wału moment obrotowy przenoszony był na tylne koła za pomocą łańcucha, rozwiązanie podobne do motocyklowego napędu tylnego koła. Odpowiedni "bieg" przełożenie włączono, przesuwając tarczę poprzeczną za pomocą dźwigni sterującej (suwaku) na desce rozdzielczej. Aby pokonać opór sprężyny dociskowej należało nogą nacisnąć długi poprzeczny pedał. Gdy dźwignia skierowała koło napędzane poza oś obrotu, zmieniał się kierunek obrotów i włączał się bieg wsteczny. W położeniu neutralnym tarcza miała spoczywać na klocku hamulcowym i hamować cały pojazd. Prosta przekładnia cierna zastąpiła skrzynię biegów, sprzęgło oraz układ hamulcowy.

Schemat układu przenoszenia napędu w samochodzie OMEGA. Rysunek ze zgłoszenia patentowego nr 13572 dla inż. Břetislava Novotného, zbiory Morawskiego Archiwum Regionalnego

Replika samochodu OMEGA, wykonana zgodnie z oryginalną dokumentacją fabryczną w kwietniu 2015 roku. Źródło Wikimedia

Omega miała samonośne, nitowane nadwozie, całkowicie wykonane ze stali, było to w tamtych czasach absolutną rzadkością.

Przypisy:

1. Inż. Břetislav Novotný * 21.6.1892 Hulín u Kroměříže – † 9.1.1965 Praha. Czechosłowacki konstruktor samochodowy, brat muzyka Miroslava Novotného więcej
2. Jan Tuček, Auta první republiky 1918-1938, Grada Publishing a.s. strona 33.

Źródła:

• Wikipedia
• Jan Tuček, Auta první republiky 1918-1938, Grada Publishing a.s.
• Zbrojovka Brno s.r.o.

Mapy, grafiki, filmy pozostają własnością ich posiadaczy, użyte zostały do celów poglądowych oraz edukacyjnych.