Renault FT model 1917, potocznie określany jako Renault FT-17 lub FT17 – francuski lekki czołg z okresu I wojny światowej o nowatorskiej konstrukcji, używany przez wiele państw, także jeszcze podczas II wojny światowej. W czołgu FT-17 po raz pierwszy zastosowano obrotową wieżę wyposażoną w główne elementy uzbrojenia, będącą do dziś kanonem konstrukcji czołgowych oraz klasyczny już dzisiaj podział: silnik z tyłu, przedział kierowcy z przodu. FT-17 został zaprojektowany w 1917 roku, stąd jego oznaczenie, a w kolejnych latach wielokrotnie modyfikowany. Symbol w zależności od użytkującej armii był zmieniany zgodnie z rokiem modyfikacji, np. FT-31 lub FT-17 wzór 31 z podaniem  dodatkowych oznaczeń określających wyposażenie i przeznaczenie szczegółowe.

Czołg Renault FT wzór 31, ekspozycja Musée des Blindés [From Wikimedia Commons]

FT został zaprojektowany i wyprodukowany przez Société des Automobiles Renault (Renault Automobile Company), jednego z największych francuskich producentów pojazdów silnikowych.

W sumie zostało wyprodukowanych 3 800 egzemplarzy czołgu FT-17, w tym około 900 w Stanach Zjednoczonych.

 

Lekki czołg wsparcia piechoty, Renault FT został skonstruowany w 1917. Był to pierwszy czołg wyznaczający standardy współczesnej, stosowanej do czasów obecnych, konstrukcji czołgu.

 

Silnik - benzynowy Renault typ 18 CV, 4-cylindrowy, 4,5 litra, chłodzony wodą, gaźnik Zenith, zapłon magnetyczny, 39 KM (29 kW) przy 1500 obr/min. Moc w pierwszych egzemplarzach około 18 KM.

 

Galeria zdjęć czołgów Renault FT 17 z 2 Batalionu Pancernego w Żurawicy. Odśnieżanie dróg w zimie 1929 oraz wiosenne manewry w 1924 rok

 

Galeria zdjęć silnika Renault 18 CV stosowanego do napędu czołgu Renault FT-17

Zdjęcie nr 14 oraz 18 ^[1]

 

 

Czołg Renault FT był na wyposażeniu armii następujących krajów:

Afganistan, Francja, Belgia, Brazylia, Czechosłowacja, Estonia, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Iran, Japonia, Jugosławia Litwa, Polska, Rumunia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Turcja, ZSRR, III Rzesza.

 

Warianty i modyfikacje czołgu Renault FT-17:

• Char canon : FT z 37 mm pistoletem krótkiej lufy Puteaux SA18 - około 3/5 zamówionych czołgów, około 1/3 faktycznie wyprodukowanych czołgów
• Char mitrailleuse : FT z karabinem maszynowym Hotchkiss M1914 kal. 8 mm- około 2/5 zamówionych czołgów, około 3/5 wyprodukowanych czołgów
• FT 75 BS : wyprodukowano działo samobieżne z krótkim lufą 75 mm Blockhaus Schneider - 40. 
• Sygnał Char lub TSF : czołg dowodzenia z radiem. „TSF” oznacza télégraphie sans fil („bezprzewodowy”). Bez uzbrojenia, trzyosobowa załoga, 300 zamówionych, 100 wyprodukowanych. 
• FT modifié 31 : ulepszone czołgi z karabinem maszynowym Reibel 7,5 mm . Po próbach w latach 1929–1931 modyfikacji tej dokonano w latach 1933–1934 na 1000 znakach mitrailleurs wciąż znajdujących się we francuskich zapasach. Ta wersja była czasem nazywana „FT 31”, choć nie była to oficjalna nazwa. 
• FT désarmé  : francuski kanon char, którego działo 37 mm zostało usunięte w latach 30. XX wieku w celu uzbrojenia nowoczesnych czołgów i używane do różnych celów:
  • Pont Bourguignon sur char FT : FT bez wieży niosącej lekki most, według pomysłu generała Louisa Ferdinanda Bourguignona. 
  • niektóre zostały uzbrojone w lekki karabin maszynowy FM 24/29 
• FT- Ko : Trzynaście zmodyfikowanych jednostek zaimportowanych przez japońską armię cesarską w 1919 r., Uzbrojonych albo w działo 37 mm SA18, albo w karabiny maszynowe; używany w walce podczas incydentu mandżurskiego, a następnie do szkolenia 
• M1917 - kopia zbudowana w USA. Zbudowano 950, z których 374 stanowiły czołgi, a pięćdziesiąt to czołgi radiowe. Podczas II wojny światowej armia kanadyjska zakupiła 236 zbędnych M1917 w celach szkoleniowych.
• Russkiy Reno : „rosyjski Renault”, pierwszy radziecki czołg, wyprodukowany w Krasnojach Sormowo. Zamknij kopię. Wyprodukowano 17 sztuk. Znany również jako „Tank M” lub „KS tank”. 
• Renault FT CWS : czołgi Renault FT CWS lub Zelazny („ stal miękka ”) zostały zbudowane w Polsce do użytku wyłącznie jako pojazdy szkoleniowe (polskie czołgi bojowe wyprodukowano we Francji). W tych zbiornikach zastosowano zapasowe francuskie silniki i komponenty. Kadłuby i wieże zostały wyprodukowane zgodnie ze specyfikacjami francuskimi pod wszystkimi innymi względami. Zbudowano około 27 zbiorników CWS FT. CWS to skrót od Centralne Warsztaty Samochodowe (tłumaczone jako „Centralne warsztaty dla pojazdów silnikowych” lub „Central Truck Workshop”), warszawski zakład, który przeprowadzał konserwację i naprawy na poziomie zajezdni.
• Renault M26 / 27 : opracowanie FT z innym zawieszeniem i gumowymi gąsienicami Kégresse ; pewnej liczby użyto w Jugosławii, a pięciu w Polsce.
• FIAT 3000 - włoska pochodna.
• T-18 - radzieckie pochodzenie ze sprężynowym zawieszeniem i silnikami Fiata.
• Polski zbiornik gazu - polska modyfikacja zbudowana w Wojskowym Instytucie Gazowym i przetestowana na poligonie Rembertów 5 lipca 1926 r. Zamiast wieży czołg miał podwójne butle z gazem. Został zaprojektowany do tworzenia zasłon dymnych, ale może być również wykorzystywany do ataków chemicznych. Wyprodukowano tylko jeden.
• Renault FT AC : Plan przekształcenia przestarzałych FT w niszczyciele czołgów. Czołg nigdy nie opuścił deski kreślarskiej. Został zaprojektowany, aby mieć działo przeciwpancerne 25 mm lub działo przeciwpancerne APX 47 mm .

Bibliografia:

• Janusz Magnuski - "Czołgi Renault w Wojsku Polskim. Część I Renault FT", "Nowa Technika Wojskowa" nr 8/97.
• Jan Tarczyński, K. Barbarski, A. Jońca - "Pojazdy w Wojsku Polskim 1918-1939", Ajaks, Pruszków 1995.
• R. Szubański - "Polska broń pancerna 1939"; Warszawa 1989.
• A. Jońca, R. Szubański, J. Tarczyński - "Wrzesień 1939 - Pojazdy Wojska Polskiego, WKŁ. Warszawa 1990.
• Janusz Magnuski - "Pociąg pancerny 'Śmiały' w trzech wojnach", Pelta, Warszawa 1996.
• Janusz Magnuski - "Wozy bojowe Polskich Sił Zbrojnych 1940-1946", Lampart, Warszawa 1998.
• Czołg Renault FT-17 Dobroni.pl Portal historii ożywionej
• Grzegorz Jaczyński - Renault FT-17 z Torunia, Dobroni.pl
• Fronta.cz
• Polska broń pancerna
• Polska Zbrojna - Zabytkowy silnik do czołgu FT

Przypisy:

1. Akcja odnalezienia silnika Renault 18 CV w Warszawie - Polska Zbrojna - Zabytkowy silnik do czołgu FT

 

 

_

Wszystkie zdjęcia i rysunki pozostają nadal własnością ich właścicieli, publikowane są jedynie w celach edukacyjnych.