Rozmowa z tłumaczem z języka angielskiego Filipem Obara.
Instytut Dziedzictwa Europejskiego Andegavenum
Anton Iwanowicz Denikin urodził się 4 grudnia 1872 roku we Włocławku, z matki Polki oraz ojca Rosjanina, zmarł 7 sierpnia 1947 w Stanach Zjednoczonych. Rosyjski dowódca wojskowy, generał porucznik, publicysta, działacz polityczny i społeczny, pisarz i pamiętnikarz. Jeden z głównych, a także najbardziej znanych i skutecznych przywódców ruchu Białych podczas wojny domowej w Rosji (1917-1922). Anton Denikin w wieku trzech tygodni został ochrzczony w obrządku prawosławnym. Mając cztery lata, nauczył się czytać i pisać. Od dzieciństwa potrafił mówić po polsku i do końca życia tylko w tym języku porozumiewał się z matką. Od 1895 studiował w Mikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego, jednak jej nie ukończył.
Uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej, okazał się utalentowanym dowódcą. Został awansowany do stopnia pułkownika. Latem 1910 objął dowództwo nad 17 Archangielskim Pułkiem Piechoty z siedzibą w Żytomierzu. Jeden z najskuteczniejszych generałów rosyjskiej armii cesarskiej podczas I wojny światowej. W latach 1914-1916 dowódca 4. Brygady Piechoty [Żelazna Brygada] w 1915 rozwiniętej pod jego dowództwem do dywizji. 9 września 1916 objął dowództwo nad 8 Korpusem Armijnym Imperium Rosyjskiego. Generał porucznik Sztabu Generalnego (1916), dowódca frontów zachodniego i południowo-zachodniego (1917). Aktywny uczestnik zjazdów wojskowych 1917 r., przeciwnik demokratyzacji armii. Wyraził poparcie dla przemówienia Korniłowa, za co został aresztowany przez Rząd Tymczasowy, uczestnik posiedzeń generałów w Berdyczowie i Bychowie w 1917 roku. Jeden z głównych przywódców Białej Armii podczas wojny domowej. Jako dowódca wojsk na południu Rosji (1918-1920), osiągnął największe rezultaty militarne i polityczne spośród wszystkich przywódców ruchu Białych. Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych Południa Rosji (1919-1920), zastępca Naczelnego Dowódcy Armii Rosyjskiej admirała Kołczaka (1919-1920). W początkach marca 1920, w Noworosyjsku, Denikin powołał Rząd Południoworosyjski. Wobec ciągłych klęsk ponoszonych przez wojska antybolszewickie, 30 marca 1920 rząd został przez Antona Denikina rozwiązany. W kwietniu 1920 roku przebywając na Krymie, generał zrzekł się dowództwa na rzecz Piotra Wrangla i na pokładzie brytyjskiego okrętu wojennego udał się przez Konstantynopol do Wielkiej Brytanii ... Anton Denikin to jedna z głównych postaci politycznych emigracji rosyjskiej.
Generał Anton Denikin w okresie wojny domowej w Rosji. Domena publiczna
Po raz pierwszy w Polsce ukazuje się drukiem Biała Armia generała Antona Denikina – legendarnego przywódcy ruchu białych w Rosji ogarniętej bolszewicką rewolucją. Biała Armia to nie tylko bezcenne źródło historyczne, ale także niezwykła epicka opowieść o heroicznych walkach rosyjskich ochotników, którzy w siarczystym mrozie stawiali czoła kilkukrotnie większym siłom bolszewickim. Prezentowana książka to tłumaczenie wersji emigracyjnej, wydanej w Londynie i przez samego autora dostosowanej do potrzeb zagranicznego czytelnika.
Po bestialskim mordzie na rodzinie carskiej autor książki stał się jednym z najważniejszych przywódców ruchu antybolszewickiego w Rosji. W czerwcu 1918, dysponując siłami ok. 8-9 tysięcy żołnierzy, odniósł spektakularne zwycięstwo – rozgromił ponad stutysięczną armię bolszewicką. Zaniepokojony sukcesami białej armii Włodzimierz Lenin wezwał wszystkie podległe mu siły do walki przeciwko Denikinowi. W sierpniu 1919 roku Denikin rozpoczął ze swoimi wojskami ofensywę na Moskwę. Operacja ta najprawdopodobniej zakończyłaby się zwycięstwem i ostatecznym zdławieniem komunizmu, gdyby nie nóż wbity w plecy rosyjskich sił antybolszewickich. Józef Piłsudski, który w chwili największych sukcesów białej armii z całą premedytacją, na mocy tajnego paktu z wysłannikami Lenina, zaprzestał akcji zaczepnej przeciwko bolszewikom, uwolnił tym samym siły komunistyczne, które mogły odtąd cały swój impet skierować przeciwko oddziałom Denikina.
Czytaj także:
Odział Białych i francuskich ochotników w Odessie, 1917. Domena Publiczna
Pochód Denikina na Moskwę, czerwic - październik 1919. Źródło