Tutaj naprawdę warto przyjechać!

Reportaż z wyjątkowego miejsca - Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej w Ostrowi Mazowieckiej, które prowadzi pan Zbigniew Banaszek. Sam utrzymuje muzeum! Czy uda mu się przetrwać w kraju tak wrogim polskim przedsiębiorcom?

Anna Mandrela - Ryngraf TV |  Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej w Ostrowi Mazowieckiej

Wirtualne zwiedzanie muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej w Ostrowi Mazowieckiej

Kościół Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła w Przesławicach. 

Przesławice - historycy uważają, że nazwa wsi pochodzi od imienia pierwszego właściciela, Przedsława lub Przecława. Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pojawia się już w 1277 r. Wymieniana nazwa to Przedslavice. W wieku XIII Przesławice były własnością rycerza Przecława. W kolejnych wiekach Przesławice należały do Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie [Ordo Equestris Sancti Sepulcri Hierosolymitani] czyli bożogrobców z pobliskiego Miechowa. W pierwszej połowie XIX wieku stanowiły własność Jana Kantego Wielopolskiego [1773-1860], senatora i kasztelana Królestwa Polskiego, żonatego z Józefiną z Potulickich [1787-1848]¹. Jan Kanty Wielopolski był także właścicielem Pieskowej Skały, Żywca oraz Obór k.Warszawy.

W wiekach XI - XV Przesławice należały administracyjnie do kasztelanii żarnowiecko-lelowskiej ziemi krakowskiej, następnie do roku 1795 należały do powiatu księskiego. W wyniku trzeciego rozbioru Polski, Miechów wraz z pobliskimi Przesławicami znalazł się od 1795 roku w zaborze austriackim (cyrkuł słomnicki w Nowej Galicji), w 1807 roku wszedł w skład Księstwa Warszawskiego. Po utworzeniu Królestwa Kongresowego Miechów został w 1816 roku stolicą obwodu i powiatu w województwie krakowskim z siedzibą w Kielcach. W 1841 roku Miechów znalazł się w guberni kieleckiej i pozostawał w niej do aż 1915 roku, z wyjątkiem lat 1844–1867, kiedy to przejściowo wszedł w skład guberni radomskiej. Obecnie Przesławice administracyjnie należą do gminy Miechów w powiecie miechowskim województwa małopolskiego.

Przesławice opisane w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich: Tom VI, strona 323 | XV część 2, strona 523 ²

Zbigniew Pęckowski w swojej monografii Miechowa pisze: "Dziekan św.Floriana w Krakowie, Boksa, zapisał bożogrobcom jakieś grunty wraz z karczmą w Przesławicach n. Szreniawą, co stwierdził i zatwierdził Bolesław Wstydliwy w roku 1277. Kiedy klasztor nabył resztę posiadłości, nie wiadomo. Przywilej lokacyjny wsi spłonął w czasie pożaru, jak to wyjaśnił sołtys Przesławic Jakub wobec kasztelana krakowskiego Spytka w roku 1391. Osada musiała być urządzona na prawie niemieckim już początkiem XIV wieku, gdyż w roku 1322 sołtysi Mikołaj i Gerward sprzedali ze swego sołectwa 1,5 łana kmieciowi Kochanowi. Przesławice jako własność klasztoru miechowskiego wymienia dopiero protokół retaksacji dochodów z roku 1349 i przywilej Kazimierza Wielkiego z roku 1354. Sołectwo kupił konwent miechowski od sołtysa Klemensa i jego sióstr Anny, Doroty i Świętochny za 200 grzywien w roku 1417. W Przesławicach były łany kmiecie, karczma i młyn." ³

Orientacyjna liczba ludności | domów w 1790 roku - 237 | 34, w 1827 roku - 187 | 33, w 1916 roku - 615 | 77⁴. Liczba ludności według spisu w 2011 roku - 317⁵.

Drewniany kościół parafialny Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła w Przesławicach. Pierwotnie powstał w pobliskiej Gołczy, gdzie wzniesiono go w 1757 roku z wykorzystaniem fragmentów kościoła z 1657 roku. Było to już piaty kościół w parafii Gołcza. Parafia w Gołczy powstała X lub XI wieku. Wiadomo, że w ostatnim ćwierćwieczu XII stulecia, przed rokiem 1171 należała do dekanatu Prandocin. Jej istnienie zostało potwierdzone w roku 1326 z okazji poboru świętopietrza. Przez Gołczę przechodził stary trakt zwany Via Regia, czyli droga królewska z Krakowa do Kalisza (nie należy mylić z drogą Św. Jakuba i europejskim szlakiem Via Regia), i dalej do Poznania oraz Torunia. 

Pod obecną świątynię w Przesławicach kamień węgielny położono w 1970 roku. W latach 1972-74 przeniesiono do Przesławic zniszczony w 80% kościół z Gołczy, który odrestaurowano i ponownie poświęcono w 1975 roku.

Kościół jest orientowany, wybudowany na podmurówce kamiennej, częściowo podpiwniczony. Budowla zbudowana w manierze zdradzającej wpływy barokowe o konstrukcji zrębowej z drewna modrzewiowego. Prostokątna nawa jest przykryta pozornymi sklepieniami kolebkowymi i belkowaniem, chór wsparty na filarach, ściany boczne są podzielone przez półkolumny i pilastry. Do nawy dobudowano kaplicę na planie pięciokąta, od zachodu i południa do kościoła dostawiono dwie prostokątne kruchty. Kościół posiada późnobarokowe ołtarze, główny i dwa boczne. Na dachu nawy znajduje się niewielka wieżyczka, na planie ośmiokąta, z hełmem i latarnią. Główny barokowy ołtarz przedstawia Ukrzyżowanie Chrystusa, ołtarz boczny to Pokłon Trzech Króli oraz Święta Anna Samotrzeć. W kaplicy znajduje się mały ołtarzyk poświęcony świętemu Franciszkowi Ksaweremu, którego wezwanie kościół nosił, gdy znajdował się w Gołczy.

Obok kościoła znajduje się współczesna, wolno stojąca, drewniana dzwonnica, zadbany teren z obszernymi parkingami oraz zielenią. Miejsce bardzo urokliwe, warte odwiedzenia na przykład podczas podróży pobliską, około 3 kilometrów od węzła Szczepanowice, szosą E 7 Gdańsk - Warszaw - Zakopane.

Znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego.

Galeria zdjęć modrzewiowego kościoła parafialnego w Przesławicach.

Czesław Borówka

Galeria zdjęć nowego kościoła parafialnego w Gołczy, starej dzwonnicy oraz miejsca, na którym stał XVII wieczny drewniany kościół obecnie wyremontowany i przeniesiony do sąsiednich Przesławic.

Na stronie internetowej rzymskokatolickiej parafii pw. NMP Matki Kościoła w Przesławicach czytamy o historii lokalnej wspólnoty: "Początek parafii wytycza data 30 listopada 1970 r. Tego dnia Bp Jan Jaroszewicz podczas Mszy św. sprawowanej przy licznym udziale wiernych poświęcił kamień węgielny pod budowę kościoła, na pustym jeszcze wówczas placu, na którym stanął prowizoryczny ołtarz. Proboszczem powstałej parafii został mianowany ks. Stanisław Sztafrowski, prefekt z parafii Miechów. Swoje nowe obowiązki podjął z wielkim zaangażowaniem i poświęceniem. Nie było wówczas powszechnie dostępnych materiałów budowlanych, obowiązywały przydziały, ..." więcej

Czytaj więcej:

• Diecezja kielecka
• Rzymskokatolicka Parafia pw. NMP Matki Kościoła
• NID, Rejestr zabytków nieruchomych
• Henryk Gapski, Bożogrobcy w Polsce, Krótki zarys dziejów i stan obecny
• Wikipedia
• Rzymskokatolicka Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gołczy
• Szlak architektury drewnianej w Małopolsce
• Fotopolska.eu
• Stanisław M. Przybyszewski, Ziemianie. Pałace, dwory i dworki nad Nidą, Nidzicą i Szreniawą, Wydawnictwo Nowa Nidzica, 2012
• Zbigniew Pęckowski, Miechów, Studia Z dziejów miasta i Ziemi Miechowskiej do roku 1914, Wydawnictwo Literackie, 1967
• Paweł Kutaś: Szlak Drewnianej Architektury w Małopolsce. PROMO, 2013, s. 40-41

Przypisy:

1. Stanisław M. Przybyszewski, Ziemianie. Pałace, dwory i dworki nad Nidą, Nidzicą i Szreniawą, Wydawnictwo Nowa Nidzica, 2012, s.235.
2. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 6, Warszawa: nakłem Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914.
3. Zbigniew Pęckowski, Miechów, Studia Z dziejów miasta i Ziemi Miechowskiej do roku 1914, Wydawnictwo Literackie, 1967, s.387-388.
4. ibidem, s.410.
5. Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny.