Kronika globalnych zmian geostrategicznych

Kronika globalnych zmian geostrategicznych #3

Tekst został pierwotnie opublikowany w miesięczniku Nowoczesna Myśl Narodowa nr 35-40 lipiec- grudzień 2023 i jest udostępniony na podstawie licencji - Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Lipiec 2023

Chińskie władze ogłosiły, że wprowadzają kontrole eksportu towarów związanych z galem i germanem — dwoma metalami kluczowymi dla przemysłu półprzewodników, telekomunikacji i pojazdów elektrycznych. Zgodnie z nowymi przepisami, które weszły w życie 1 sierpnia 2023 r., eksporterzy muszą ubiegać się o licencje na te dwa metale, zgłosić szczegóły dotyczące zagranicznych nabywców oraz podawać, co kupujący planuje zrobić z metalami. Decyzja Chin została podjęta kilka dni po tym, gdy rząd holenderski zdecydował się nałożyć własne kontrole na eksport zaawansowanych maszyn potrzebnych do produkcji niektórych chipów⁶².
Iran oficjalnie został dziewiątym państwem członkowskim Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SOW), działającej na rzecz szerokiej współpracy regionalnej, która wyróżnia się największym zasięgiem terytorialnym i populacyjnym na świecie. Przyjęcie Iranu jako pełnoprawnego członka sformalizowano podczas 23. posiedzenia Rady Głów Państw⁶³.
W Pekinie Chiny i Wyspy Salomona ogłosiły ustanowienie wszechstronnego partnerstwa strategicznego opartego na „wzajemnym szacunku i wspólnym rozwoju w nowej erze” w celu poprawy stosunków dwustronnych⁶⁴.
Argentyna rezygnuje z instalacji radaru LeoLabs ze względu na jego potencjalne zastosowanie wojskowe i obecny kapitał brytyjski⁶⁵.
Pierwsza na świecie rakieta nośna (Zhuque 2) napędzana metanem wyprodukowana przez chińską prywatną firmę LandSpace dotarła do orbity. W kosmicznym wyścigu przedsiębiorstwo pokonało Starship od SpaceX⁶⁶.
17 lipca 2023 r. „narodowe agencje kosmiczne Wenezueli oraz Chin podpisały wspólne oświadczenie dotyczące uczestnictwa państwa z Ameryki Południowej w chińskim projekcie Międzynarodowej Stacji Badań Księżycowych (ILRS), czyli inicjatywy traktowanej jako konkurencja dla amerykańskiego programu Artemis. Wenezuela dołączyła do grona podmiotów, tj. Rosja, Pakistan, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz Organizacja Współpracy Kosmicznej Azji i Pacyfiku”⁶⁷.
Białoruś wzmacnia swoją pozycję na rynkach Ameryki Środkowej, podpisując szereg umów handlowych z Nikaraguą⁶⁸.
Giorgia Meloni zdecydowała o nieprzedłużaniu umowy z Chinami, która wygasa wiosną 2024 roku. Memorandum o wartej miliardy euro współpracy handlowej między Włochami a Chinami podpisał w 2019 r. ówczesny premier Giuseppe Conte, stojący na czele najmniej prozachodniego włoskiego rządu Ruchu 5 Gwiazd i Ligi.
Włochy były jedynym państwem G7, które przystąpiło do nowego chińskiego jedwabnego szlaku. Obecna premier, wówczas w opozycji, powtarzała, że tak głębokie związanie się z Chinami to poważny błąd⁶⁹.
Boliwia zaczęła używać juana do płacenia za import i eksport, stając się kolejnym krajem w Ameryce Południowej, który regularnie używa chińskiej waluty w międzynarodowych transakcjach finansowych⁷⁰.
W dniach 17-18 lipca w Brukseli odbył się szczyt państw EU-CELAC, w którym udział wzięło 27 krajów UE i 33 Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Szczyt miał na celu przywrócić międzykontynentalną współpracę Europy oraz Ameryki Południowej i Środkowej. Nie przyniósł on przełomu gospodarczego w sprawie umowy o wolnym handlu z krajami Mercosur, która jest negocjowana od 20 lat. Także nie wypracowano wspólnego stanowiska w sprawie Ukrainy. Państwa CELAC uważają, że warunki stawiane im przez UE są formą niedopuszczalnego kolonializmu. M.in. prezydent Brazylii Luiz Inácio Lula da Silva skrytykował Unię Europejską za stawianie żądań środowiskowych podczas negocjacji w sprawie umowy o wolnym handlu. „Szereg wymogów przedratyfikacyjnych mających na celu przestrzeganie Porozumienia paryskiego, ochronę różnorodności biologicznej i przestrzeganie standardów pracy przedstawiono w piśmie, które Komisja Europejska wysłała na początku tego roku do czterech krajów tworzących grupę Mercosur: Argentyny, Brazylii, Paragwaju i Urugwaju. Posunięcie Brukseli miało wykorzystać dynamikę polityczną, którą nadało zwycięstwo wyborcze Luli, i przełamać impas związany z długo tkwiącą w martwym punkcie umową o wolnym handlu między UE a Mercosurem. Prace nad gigantycznym porozumieniem trwały ponad 20 lat i nadal spotykają się z oporem niektórych rządów europejskich, takich jak Francja, Austria i Irlandia, które wyraziły obawy w związku z wylesianiem lasów deszczowych Amazonii i konkurencją ze strony tanich produktów rolnych wytwarzanych w Ameryce Łacińskiej. „Europa zagrała agresywną kartę. List, który Europa napisała do Mercosuru, zawierał groźbę kary, jeśli nie spełnimy określonych wymogów środowiskowych” – powiedział Lula w środę rano podczas konferencji prasowej. (…) „Nie akceptujemy dodatkowego listu z Unii Europejskiej. Wśród partnerów historycznych takich jak my nie można sobie wyobrazić, aby ktoś napisał tak pogróżkowy list” – powiedział Lula reporterom”⁷¹. Po zakończeniu szczytu kraje (oprócz Nikaragui) podpisały deklarację, w której odniesiono się też do Malwinów/Falklandów. Użycie argentyńskiej nazwy obok angielskiej nazwy Falklandów wywołało protest ze strony Wielkiej Brytanii⁷².
W dniach 27–28 lipca w Petersburgu odbył się drugi szczyt Rosja–Afryka⁷³. Na jego zakończenie została podpisana wspólna deklaracja, w której państwa potwierdziły potrzebę wspólnego przeciwstawienia się neokolonializmowi, polegającemu na narzucaniu warunków i podwójnych standardów, pozbawiających państwa i narody prawa do suwerennego wyboru ścieżek rozwoju. Sygnatariusze uznali centralną rolę suwerennych państw w podejmowaniu decyzji, w tym w utrzymaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, przy jednoczesnym poszanowaniu różnorodności systemów wartości państw i narodów. Sygnatariusze przeciwstawili się także agresywnemu nacjonalizmowi, neonazizmowi, neofaszyzmowi, afrofobii, rusofobii, wszelkim formom rasizmu i dyskryminacji rasowej, a także dyskryminacji ze względu na religię, przekonania lub pochodzenie, ksenofobii i związanej z nią nietolerancji w szczególności wobec migrantów, uchodźców i osób ubiegających się o azyl⁷⁴.

Sierpień 2023

Niemiecki koncern zbrojeniowy Rheinmetall przystąpił do budowy fabryki, w której powstawać będą części kadłubów do amerykańskiego myśliwca F-35. „W ramach kontraktu z Lockheed Martin, który jest producentem myśliwców, w Niemczech ulokowana zostanie fabryka dostarczająca części do kadłubów. (…) Fabryka uczestnicząca w niemieckim programie budowy niewidzialnych [scil. niewykrywalnych — dop. red. „NMN”] myśliwców F-35 powstanie w Weeze w Nadrenii Północnej-Westfalii, na terenie działającego tu lotniska dla tanich linii lotniczych”⁷⁵.
Wenezuela zgłosiła chęć przystąpienia do BRICS⁷⁶.
Załogi okrętów Marynarki Wojennej Rosji i Marynarki Wojennej Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej, operując w południowo-zachodniej części Morza Beringa, przeprowadziły manewry, podczas których ćwiczyły poszukiwanie, eskortowanie i niszczenie wrogich okrętów podwodnych⁷⁷.
„Tajwański gigant TSMC produkujący zaawansowane układy scalone (czipy) zatwierdził plan budowy fabryki, o wartości 3,8 miliarda dolarów w niemieckim Dreźnie. TSMC to największy na świecie kontraktowy producent półprzewodników”⁷⁸.
„Chiny i Białoruś podzielają tę samą wizję porządku światowego, a współpraca wojskowa między Białorusią a Chinami nie jest wymierzona w żadne państwo trzecie, powiedział prezydent Białorusi Aleksandr Łukaszenka podczas spotkania z chińskim radcą stanu i ministrem obrony narodowej Li Shangfu w Mińsku (…) Li przybył do Mińska (…) z Rosji, gdzie wziął udział w 11. Moskiewskiej Konferencji Bezpieczeństwa Międzynarodowego, która odbyła się w Parku Patriota niedaleko stolicy Rosji. Jest to pierwsza od pięciu lat wizyta na wysokim szczeblu w ramach współpracy wojskowej Chin i Białorusi. Oczekuje się, że urzędnicy obrony obu krajów nakreślą obszary współpracy w najbliższej przyszłości i wymienią poglądy na temat bieżącej sytuacji w zakresie bezpieczeństwa międzynarodowego i regionalnego, podaje TASS”⁷⁹.
W ostatnim dniu szczytu grupy, BRICS zaprosił do przyłączenia się sześć kolejnych państw, czyli Argentynę, Egipt, Iran, Etiopię, Arabię Saudyjską i Zjednoczone Emiraty Arabskie⁸⁰.
Inżynierowie chińskiej marynarki wojennej zbudowali i z powodzeniem przetestowali potężne działo Gaussa, które według dostępnych informacji jest w stanie wystrzelić pocisk o masie 120 kilogramów⁸¹. Dzięki rozwojowi swojego elektromagnetycznego działa, Chiny mogą zyskać ogromną przewagę i „wywrócić wojnę na morzu (i nie tylko) do góry nogami”⁸².
Chiny i Pakistan rozpoczęły 28 sierpnia wspólne ćwiczenia sił powietrznych na terytorium Chin w celu wzmocnienia szkoleń i koordynacji między obiema armiami oraz pogłębienia wymiany i współpracy w zakresie technologii wojskowych. Są to dziesiąte wspólne takie ćwiczenia, pierwsze natomiast odkąd w marcu 2022 roku Pakistan wprowadził chińskie myśliwce J-10CE do swoich sił powietrznych⁸³.
W Gabonie doszło do wojskowego zamachu stanu, który odsunął od władzy wieloletniego prezydenta Ali Bongo. To już kolejny przykład przejęcia władzy przez wojskowych na kontynencie afrykańskim w ostatnich latach⁸⁴. „Wiadomość o przewrocie wojskowym w Gabonie spowodowała gwałtowny spadek notowań francuskich spółek zaangażowanych kapitałowo w prowadzenie biznesów w tym kraju. Na Giełdzie Euronext w Paryżu akcjonariusze panicznie pozbywają się papierów firm zajmujących się wydobyciem ropy. Trudno nie odnieść wrażenia, że od momentu objęcia przez Emmanuela Macrona stanowiska prezydenta Francji polityka zagraniczna tego kraju wobec państw afrykańskich uległa zmianie. Można już teraz mówić o paśmie porażek, które mają nie tylko wymiar wizerunkowy, ale także polityczny, a zwłaszcza gospodarczy”⁸⁵.
Minister obrony Indonezji Prabowo Subianto wyjaśnił, że nie wydał żadnego wspólnego oświadczenia z Sekretarzem Obrony SZAP (USA) Lloydem J. Austinem III, w sprawie roszczeń Chin na Morzu Południowochińskim. Podczas wizyty w Stanach Subianto był obecny podczas podpisania umowy o współpracy pomiędzy indonezyjskim i amerykańskim przemysłem obronnym w sprawie zakupu myśliwców F-15EX i helikopterów Sikorsky S-70M Black Hawk. Po spotkaniu, 24 sierpnia 2023 r., Departament Obrony SZAP wydał wspólne oświadczenie prasowe, w którym stwierdził, że obaj ministrowie podzielają pogląd, że ekspansywne roszczenia morskie Chin na Morzu Południowochińskim są niezgodne z prawem międzynarodowym, w szczególności z Konwencją Narodów Zjednoczonych ds. Prawa Morza (UNCLOS). Z oświadczenia wynika, że Austin i Subianto wspólnie potępili także agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę i zażądali jej całkowitego i bezwarunkowego wycofania się z terytorium Ukrainy. Po zeszłotygodniowym spotkaniu nie wydano żadnego wspólnego oświadczenia, powtórzył Subianto. „Ważne jest to, że mogę tutaj podkreślić, że my (Indonezja) mamy bardzo dobre stosunki z Chinami. Budujemy wzajemny szacunek i zrozumienie. Przekazałem to w USA. Jesteśmy bliskimi przyjaciółmi z Chinami, szanujemy Amerykę i szukamy przyjaźni z Rosją. Stanowisko Indonezji jest jasne, że nie jesteśmy sojusznikami. Zaprzyjaźniamy się ze wszystkimi krajami” – powiedział. Następnie minister ujawnił plany odwiedzenia w tym roku Moskwy i Pekinu⁸⁶.

Wrzesień 2023

W dniu 1 września przewodniczący Chin Xi Jinping spotkał się w Wielkiej Sali Ludowej w Pekinie z prezydentem Beninu Patrice Guillaume Athanase Talonem, który przebywał z oficjalną wizytą państwową w Chinach. Przywódcy obu krajów ogłosili, że Chiny i Benin nawiązały strategiczne partnerstwo⁸⁷.
Iran i Irak rozpoczęły budowę wspólnego połączenia kolejowego. Połączenie Basra-Chalamja połączy główne miasto portowe Basra w południowym Iraku z rozległą siecią kolejową Iranu przez przejście graniczne Chalamja. Szacuje się, że realizacja projektu potrwa od 18 do 24 miesięcy. Celem jest umożliwienie transportu „podróżników z Islamskiej Republiki Iranu i krajów Azji Środkowej” do świętych miast szyickich, powiedział w przemówieniu premier Mohammed Shia al-Sudani⁸⁸.
Niemcy wraz z Czechami, III RP (Polin) i Węgrami strzegą słowacką przestrzeń powietrzną. Do 22 grudnia Niemcy będą prowadzić loty patrolowe, a dwa myśliwce Eurofighter mają być w stałej gotowości. Niemieckie wsparcie ma zrekompensować wycofanie systemów Patriot⁸⁹.
„Targi motoryzacyjne w Monachium pokazały, jak ogromną konkurencję stanowią producenci z Państwa Środka i jak europejskie regulacje zabiły tanie auta. Gdyby ktoś nagle znalazł się w halach wystawowych w Monachium podczas trwających właśnie targów motoryzacyjnych, mógłby pomyśleć, że wylądował gdzieś na Dalekim Wschodzie (…) . nie można nie zauważyć, że 41 proc. wystawców ma swoją siedzibę w Azji. To dwa razy więcej niż w 2021 roku”⁹⁰.
Podczas ceremonii otwarcia 43 Szczytu ASEAN (the 43rd ASEAN Summit 2023) Prezydent Republiki Indonezji podkreślił, że świat nie jest w dobrym stanie i że ASEAN pod przewodnictwem Indonezji współpracuje ze wszystkimi krajami na rzecz pokoju i dobrobytu. „Nie róbcie z naszego statku ASEAN areny niszczycielskiej rywalizacji, ale uczyńcie ze statku ASEAN pole sprzyjające współpracy. Ma to zapewnić dobrobyt, stabilność i pokój nie tylko w regionie, ale także na świecie” – dodał⁹¹.
„Nowy premier Vanuatu oświadczył, że dokona rewizji paktu o bezpieczeństwie pomiędzy jego krajem i Australią. Zawarcie tego paktu doprowadziło do dymisji poprzedniego premiera i wybrania nowego, opowiadającego się w przeszłości za zbliżeniem z Chinami. Media wiążą to z narastającą rywalizacją Chin i USA o wpływy na wyspach Pacyfiku. (…) Posłowie opozycji krytykowali pakt z Australią, oceniając, że wystawia on na szwank neutralny status Vanuatu oraz zagraża pomocy rozwojowej, jaką ten kraj uzyskuje od Chin, swojego największego zewnętrznego pożyczkodawcy”⁹².
„Huawei i chiński producent chipów SMIC razem zbudowały 7-nanometrowy procesor, który będzie napędzał najnowszy smartfon pierwszej z firm. Nowy SoC pozwoli Huawei ominąć amerykańskie sankcje, zaoferować łączność 5G i ma być przełomem w chińskiej myśli technologicznej”⁹³.
„Przywódcy państw G20 rozpoczęli (…) szczyt w Delhi od przyznania stałego członkostwa Unii Afrykańskiej, co ma sprawić, że grupa będzie bardziej reprezentatywna. Oznacza to, że zrzeszająca 55 państw Unia Afrykańska otrzymała w G20 taki sam status jak UE. W przemówieniu otwierającym szczyt jego gospodarz, premier Indii Narendra Modi, zaprosił przewodniczącego Unii Afrykańskiej Azaliego Assoumaniego, by zajął miejsce przy stole przywódców G20 jako stały członek (…)”⁹⁴.
„9 września premier Indii Narendra Modi ogłosił sukces w postaci osiągnięcia konsensusu w sprawie deklaracji końcowej przedstawicieli państw grupy G20. (…) „W sprawie wojny na Ukrainie, przypominając dyskusję na Bali, powtórzyliśmy nasze narodowe stanowiska i rezolucje przyjęte w Radzie Bezpieczeństwa ONZ i Zgromadzeniu Ogólnym ONZ oraz podkreślamy, że wszystkie państwa muszą działać zgodnie z celami i zasadami Karty Narodów Zjednoczonych – napisano. — (…) Minister spraw zagranicznych Rosji Siergiej Ławrow (…) bardzo pozytywnie ocenił zakończony szczyt i deklarację, która powstała na jego zakończenie. „Szczyt jest bezwarunkowym sukcesem indyjskiej prezydencji dla nas wszystkich. G20 przechodzi wewnętrzne reformy. Przejawem tego była znacząca aktywizacja członków G20 z Globalnego Południa” — stwierdził. Jak podkreślił szef resortu spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej, niewątpliwym pozytywnym aspektem w trakcie spotkania było niedopuszczenie do jego „zukrainizowania”⁹⁵.
Chiny i Wenezuela podniosą swoje dwustronne relacje do poziomu „strategicznego partnerstwa na każdą pogodę” — zapowiedział przewodniczący ChRL Xi Jinping na spotkaniu z prezydentem Wenezueli Nicolasem Maduro w Pekinie⁹⁶.
Za pośrednictwem rosyjskiego wiceministra obrony Junus-beka Jewkurowa liderzy Mali, Burkina Faso i Nigru podpisali umowę o kolektywnej obronie. W trzech podmiotach tworzących Sojusz Państw Sahelu doszło do przewrotów. Nowe władze nie kryją niechęci do Francji, która traci w nich wpływy⁹⁷.
Generał Mark Milley, przewodniczący Kolegium Połączonych Szefów Sztabów, powiedział „CBS News Sunday Morning”, że chiński balon meteorologiczny, który w lutym przeleciał nad terytorium Stanów Zjednoczonych nie zbierał danych wywiadowczych⁹⁸.
„W wyniku szybkiej operacji militarnej w dniach 19–20 września Azerbejdżan rozbił siły nieuznawanej międzynarodowo ormiańskiej Republiki Górskiego Karabachu. Doprowadziło to do faktycznego demontażu struktur tego parapaństwa, co formalnie miały potwierdzić jego władze, ogłaszając 28 września jego samorozwiązanie z dniem 1 stycznia 2024 r. Baku efektywnie przejmuje kontrolę nad tym terytorium. Trwa proces uzgadniania technicznych aspektów tego procesu toczony pod kuratelą rosyjskiego kontyngentu sił rozjemczych. Palącym problemem pozostaje kryzys humanitarny i masowy exodus ludności ormiańskiej — do 28 września rano Górski Karabach opuściło ok. 66 tys. ludzi, tj. ponad połowa całej populacji”⁹⁹. Taki obrót spraw jest skutkiem tego, że władze Armenii na rzecz zbliżenia z Zachodem porzuciły sojusz z Rosją, której wojska stacjonowały w Górnym Karabachu.
W Bolesławcu na Dolnym Śląsku odbywają się wspólne patrole Policji i Żandarmerii Wojskowej. Uczestniczą w nich żołnierze III RP i SZAP. Amerykańscy żołnierze, a dokładniej członkowie Batalionu Żandarmerii Wojskowej Stanów Zjednoczonych, mają pojawić się na ulicach Wrocławia¹⁰⁰.
Jak podała 19 września RIA Novosti, około 30 rosyjskich firm i urzędników poleciało do Teheranu, aby rozpocząć negocjacje z irańskimi partnerami. Gospodarzem wydarzenia była Teherańska Izba Handlu, Przemysłu i Górnictwa. „Dwadzieścia dziewięć rosyjskich firm przyjechało do Teheranu, aby zaprezentować swoje produkty: producenci artykułów spożywczych, nawozów, sprzętu specjalistycznego, firmy budowlane i medyczne, dostawcy technologii informatycznych i nie tylko” — podała Izba w oświadczeniu. Eksporterzy odbyli już ponad 220 spotkań z potencjalnymi irańskimi partnerami, powiedział Rostam Zhiganshin, przewodniczący rosyjskich grup biznesowych Iranu¹⁰¹.
Prezydent Syrii Baszar el-Asad przybył do Chin, to pierwsza oficjalna wizyta zagraniczna Asada od 2011 roku, gdy w Syrii rozpoczęła się wojna domowa. Biuro Asada informowało wcześniej, że syryjski przywódca został zaproszony do Hangzhou przez prezydenta Xi. Do Chin mieli się również udać wysokiej rangi przedstawiciele syryjskich władz. Syria dołączyła w 2022 r. do chińskiej Inicjatywy Jednego Pasa i Jednej Drogi¹⁰².
Niemcy i Izrael porozumiały się w sprawie zakupu przez Berlin systemu obrony przeciwrakietowej Arrow 3. Ministrowie obrony obu krajów, Boris Pistorius i Joaw Galant, podpisali 28 września 2023 w Berlinie odpowiednią deklarację intencji. Urzędy zamówień publicznych obu krajów podpisały także porozumienie w sprawie rozpoczęcia produkcji Arrow 3, który został opracowany wspólnie przez Izrael i SZAP. Stany Zjednoczone udzieliły pozwolenia na sprzedaż systemu obronnego¹⁰³.

Październik 2023

W Afryce narastają protesty przeciwko rozpoczęciu przez UE 1 października 2023 r. procesu wdrażania mechanizmu CBAM, czyli cła węglowego. Państwa afrykańskie wyrażają obawy, że zatrzyma to ich rozwój gospodarczy i na stałe utrzyma na pozycji dostawców surowców¹⁰⁴.
Dwa tradycyjnie wspierane przez Niemcy państwa na Bałkanach, Chorwacja i Albania, tuż po albańskich prowokacjach w Kosowie, wzywają tzw. Zachód do agresji wobec Serbii, współpracującej z państwami BRICS: „Premierzy Chorwacji i Albanii, Andrej Plenković i Edi Rama, wezwali (…) Unię Europejską do podjęcia kroków przeciwko Serbii w związku z ostatnim wzrostem napięć pomiędzy Belgradem i Prisztiną”¹⁰⁵.
Ali Akbar Ahmadian, sekretarz Najwyższej Rady Bezpieczeństwa Narodowego Iranu (SNSC), ostrzegł podczas spotkania z sekretarzem Rady Bezpieczeństwa Armenii Armenem Grigoryanem, który odwiedził Teheran, apelując do władz armeńskich o rozwagę. „Zmiany w geopolityce regionu spowodowałyby »brak bezpieczeństwa i niestabilność« oraz »zaostrzyłyby« stojące przed nami wyzwania, przestrzegł Ahmadian. (…) Zasugerował także, że Iran jest gotowy przygotować grunt pod spotkania mocarstw regionalnych. (…) Do spotkania szefów bezpieczeństwa Iranu i Armenii doszło w chwili, gdy co najmniej 100 000 etnicznych Ormian uciekło z separatystycznego regionu Górskiego Karbachu, odkąd Azerbejdżan odzyskał to terytorium w błyskawicznej ofensywie. Według CNN stanowią oni ponad cztery piąte populacji Górskiego Karbachu. (…) Choć na arenie międzynarodowej postrzegany jako część Azerbejdżanu, Górski Karbach z większością ormiańską pozostawał dziesięciolecia pod kontrolą separatystycznego, de facto rządu, aż do zwycięstwa Azerbejdżanu 20 września. (…) Azerbejdżan od dawna jasno określił wybór, jaki stoi przed Ormianami z Karabachu: zostać i przyjąć obywatelstwo Azerbejdżanu albo wyjechać. (…) Władze Armenii zareagowały na napływ ludności, zwracając się do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, organu sądowniczego ONZ, o nakazanie Azerbejdżanowi wycofania swoich wojsk, powołując się na obawę przed „działaniami karnymi”. Zwróciły się też do Trybunału o nakazanie Azerbejdżanowi „wycofania całego personelu wojskowego i organów ścigania ze wszystkich placówek cywilnych w Górskim Karabachu”, powstrzymując się jednocześnie od „podejmowania jakichkolwiek działań bezpośrednio lub pośrednio, które mogłyby skutkować wysiedleniem pozostałych etnicznych Ormian”¹⁰⁶.
Francuska minister spraw zagranicznych Catherine Colonna na wspólnej konferencji prasowej w Erywaniu z premierem Armenii Nikolem Paszynianem oświadczyła, że Francja zgadza się, aby w przyszłości sprzedawać Armenii sprzęt wojskowy. „Colonna udała się do Armenii, aby wesprzeć jej »suwerenność i integralność terytorialną« oraz ocenić potrzeby kraju, który zmaga się z napływem uchodźców z opanowanego przez Azerbejdżan Górskiego Karabachu i ryzykiem azerbejdżańskich operacji wojskowych na armeńskim terytorium”¹⁰⁷. Postawa Francji grozi eskalacją konfliktu na Kaukazie.
Komisja Europejska oficjalnie wszczęła postępowanie przeciw subsydiowaniu przez Chiny aut elektrycznych eksportowanych do Europy. Chiny zapowiedziały obronę swoich interesów¹⁰⁸.
Hamas ostrzelał Izrael a jego specjalne grupy uderzeniowe przekroczyły granicę Strefy Gazy i wkroczyły na teren Izraela. „Dowódca wojskowy Hamasu Mohammad Deif ogłosił rozpoczęcie operacji podczas transmisji w mediach, wzywając Palestyńczyków na całym świecie do walki. »To dzień największej bitwy, która zakończy ostatnią okupację na ziemi« — powiedział dodając, że wystrzelono 5000 rakiet”¹⁰⁹.
Izrael rozpoczął naloty na Strefę Gazy. Sekretarz obrony Lloyd Austin potwierdził, że Stany Zjednoczone szybko dostarczą Izraelowi dodatkowy sprzęt i zasoby, w tym amunicję¹¹⁰.
„Holenderska minister obrony Kajsa Ollongren poinformowała, że trzy holenderskie drony MQ-9 Reaper, bezzałogowe statki powietrzne o długości 11 metrów, będą rozmieszczone na wschodniej granicy NATO”¹¹¹.
9 października we wspólnym oświadczeniu ogłoszono wznowienie stosunków dyplomatycznych między Iranem a Sudanem. Stosunki zostały zerwane ponad siedem lat temu. W oświadczeniu stwierdzono, że obie strony zgodziły się podjąć niezbędne kroki w celu otwarcia ambasad „w najbliższej przyszłości”. „Władze Sudanu ogłosiły swoją decyzję o zerwaniu stosunków dyplomatycznych z Iranem 4 stycznia 2016 r., po tym, jak irańscy protestujący zaatakowali ambasadę Arabii Saudyjskiej w Iranie. Chartum oświadczył wtedy, że jest przekonany o tym, że Iran ingeruje w sprawy regionu i szerzy nienawiść religijną. Arabia Saudyjska i Iran załagodziły napięcia i na początku tego roku ponownie nawiązały stosunki dyplomatyczne”¹¹².
„18 października w Izbie Zgromadzeń Ludowych w Pekinie odbyła się ceremonia otwarcia trzeciego międzynarodowego forum »Jeden pas, jedna droga«. Szefowie państw Rosji i Chin wygłosili przemówienia wstępne podczas otwarcia wydarzenia. Xi Jinping podkreślił, że celem BRI jest wzmocnienie powiązań politycznych, infrastrukturalnych, handlowych, finansowych i międzyludzkich, nadanie nowego impulsu gospodarce światowej, stworzenie nowych możliwości globalnego rozwoju oraz utworzenie nowej platformy międzynarodowego rozwoju gospodarczego współpraca. (…) Współpraca rozprzestrzeniła się z kontynentu euroazjatyckiego na Afrykę i Amerykę Łacińską, a ponad 150 krajów i 30 organizacji międzynarodowych podpisało dokumenty dotyczące rozwoju partnerskich stosunków (…). Ze swojej strony Władimir Putin dodał, że Rosję i Chiny, podobnie jak większość krajów świata, podziela pragnienie równej, wzajemnie korzystnej współpracy na rzecz osiągnięcia powszechnego, trwałego i długoterminowego postępu gospodarczego oraz dobrobytu społecznego, przy jednoczesnym poszanowaniu różnorodności cywilizacyjnej i prawa każdego państwa do własnego modelu rozwoju”¹¹³.
Przebywający w Korei Północnej szef rosyjskiego MSZ Siergiej Ławrow podziękował Kim Dong Unowi za „zdecydowane i pryncypialne wsparcie” Rosji w wojnie na Ukrainie¹¹⁴.
Rząd Burkina Faso poinformował, że podpisał porozumienie z Rosją w sprawie budowy elektrowni jądrowej „zaspokajającej potrzeby energetyczne ludności”, z której mniej niż jedna czwarta ma dostęp do energii elektrycznej¹¹⁵.
„Jako kolejny dowód na szybko rosnące powiązania w zakresie bezpieczeństwa między Tokio a Canberrą Mitsubishi Electric ogłosiło (…) pierwszą w historii umowę o wspólnym rozwoju pomiędzy japońską firmą a zagranicznym rządem w sektorze obronnym. Transakcja obejmuje połączenie know-how firmy w zakresie systemów elektronicznych i optycznych z najnowocześniejszą technologią laserową opracowaną przez australijską Defence Science and Technology Group”¹¹⁶.
„Jak wynika z danych międzynarodowego systemu SWIFT, juan wyprzedził euro i po raz pierwszy stał się drugą główną walutą w handlu. Udział waluty chińskiej w płatnościach międzynarodowych wzrósł z 4,82% w sierpniu 2023 r. do 5,8% we wrześniu, co jest najwyższym poziomem od pięciu lat prowadzenia statystyk. Na pierwszym miejscu nadal utrzymuje się dolar — we wrześniu jego udział w rozliczeniach handlowych wyniósł do 84,15% wobec 83,95% miesiąc wcześniej. Euro jest trzecią najczęściej używaną walutą w płatnościach międzynarodowych. We wrześniu jego udział spadł do 5,43% z 6,43% w sierpniu”¹¹⁷.
Chiński prezydent Xi Jinping przeprowadził w Pekinie rozmowy z prezydentem Kolumbii Gustavo Francisco Petro Urrego, który przebywał z wizytą państwową w Chinach. Głowy obu państw ogłosiły podniesienie stosunków dwustronnych do rangi strategicznego partnerstwa”¹¹⁸.
„Premier Węgier Viktor Orbán przeprowadził (…) w Pekinie dwustronne rozmowy z Władimirem Putinem” – poinformował rzecznik prasowy węgierskiego polityka. „Węgrom nigdy nie zależało na konfrontacji z Rosją” – powiedział Orbán, cytowany przez agencję Reutera. (…) Jak poinformował rzecznik prasowy premiera Bertalan Havasi, politycy omawiali m.in. „węgiersko-rosyjską współpracę w dziedzinie dostaw gazu i ropy oraz energii jądrowej”¹¹⁹.
Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan przesłał do parlamentu protokół w sprawie przyłączenia Szwecji do Paktu Północnoatlantyckiego¹²⁰. W ten sposób zmniejszone zostaną wpływy anglosaskie w NATO, co wzmocni pozycję Niemiec w tej organizacji.
Dwa projekty rezolucji zaproponowane oddzielnie przez SZAP i Rosję w sprawie trwającego konfliktu izraelsko-palestyńskiego zostały odrzucone przez Radę Bezpieczeństwa ONZ. Rezolucję SZAP zablokowała Rosja i Chiny, a rosyjską SZAP i Wielka Brytania¹²¹. Wysłannik Chin przy ONZ stwierdził, że zaproponowany przez SZAP projekt rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie konfliktu izraelsko-palestyńskiego całkowicie „zakłóciłoby” rozwiązanie dwupaństwowe, gdyby zostało przyjęte. Ambasador Zhang Jun powiedział, że propozycja odbiega „od ducha poprzednich rezolucji ONZ i zawiera w sobie niebezpieczną logikę zderzenia cywilizacji oraz usprawiedliwienie wojny i użycia siły”¹²².
Kolejne kraje Ameryki Południowej podejmują działania w sprawie wojny w Izraelu. Prezydent Kolumbii podjął decyzję o odwołaniu ambasadora w Izraelu, a jego odpowiednik w Chile wezwał swojego ambasadora na konsultacje. Natomiast władze Boliwii poinformowały o zerwaniu stosunków dyplomatycznych z Izraelem¹²³.
Mołdawia zacieśnia stosunki z tzw. Zachodem. Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg spotkał się w kwaterze głównej NATO w Brukseli z premierem Mołdawii Dorinem Receanem. „NATO w pełni popiera suwerenność i integralność terytorialną Mołdawii, a także wzywa Rosję do wycofania wojsk z terytorium waszego państwa — powiedział i jednocześnie zapewnił, że Sojusz wciąż będzie wspierać Mołdawię. Przypomniał, że w tym roku NATO przeznaczyło fundusze na pakiet wsparcia cyberobrony i komunikacji strategicznej w kraju. Podczas spotkania Stoltenberg mówił również o zaangażowaniu Kiszyniowa (…) w Kosowie”¹²⁴.
„Mołdawskie ministerstwo obrony poinformowało o odbiorze kolejnych dwóch kołowych transporterów opancerzonych Piranha IIIH. Tym samym tamtejsza armia posiada już przynajmniej osiem egzemplarzy tego KTO produkcji szwajcarskiej. Pierwsze trzy pojazdy Mołdawia otrzymała w połowie stycznia, zaś kolejną trójkę już miesiąc później. Łącznie otrzyma ona 19 transporterów opancerzonych Piranha IIIH dzięki pomocy finansowej od Unii Europejskiej o wartości 40 mln dolarów, czyli sumy zbliżonej do rocznego budżetu ministerstwa obrony Mołdawii wynoszącego około 50 mln USD”¹²⁵.
„900 amerykańskich żołnierzy zostało przerzuconych lub jest przerzucanych z baz w USA do krajów Bliskiego Wschodu — oświadczył rzecznik Pentagonu gen. Pat Ryder. Decyzja ma wzmocnić siły Stanów Zjednoczonych w regionie w odpowiedzi na nasilające się ataki na siły amerykańskie ze strony bojówek wspieranych przez Iran. Wśród wysyłanych żołnierzy są m.in. specjaliści od systemów obrony powietrznej, w tym baterii Patriot i THAAD, które USA zamierzają rozmieścić m.in. w Arabii Saudyjskiej, Iraku, Syrii i Katarze”¹²⁶.
„Musimy znów przyzwyczaić się do myśli, że Europie może zagrażać wojna” – powiedział minister obrony Niemiec Boris Pistorius 29.10.w programie ZDF „Berlin direkt“ („Wprost z Berlina”). „Musimy być gotowi do wojny. Musimy być zdolni do obrony i nastawić na to zarówno Bundeswehrę, jak i społeczeństwo” – podkreślił socjaldemokratyczny polityk¹²⁷.
Chiny opracowały niezwykle wytrzymały materiał, który „wytrzymał podczas testów temperatury do 4 tys. stopni Celsjusza, nie topiąc się ani nie odkształcając. Może on być zastosowany w samolotach hipersonicznych i broni rakietowej. Informacje o chińskim sukcesie wzbudziły niepokój w Waszyngtonie. Jak twierdzi chiński (kontrolowany przez kapitał zachodni) dziennik »South China Morning Post« (SCMP), oznacza to, że Pekin znacznie wyprzedził Stany Zjednoczone w wyścigu, kto pierwszy zbuduje samolot hipersoniczny. Materiał może też zwiększyć możliwości rakiet bojowych”¹²⁸.

Listopad 2023

„Amerykanie wzmacniają siły na Bliskim Wschodzie. Do grup bojowych dwóch lotniskowców dołączy okręt podwodny klasy Ohio z bronią jądrową na pokładzie.
Okręty klasy Ohio to jednostki o napędzie atomowym wyposażone w pociski z głowicami nuklearnymi”¹²⁹.
Rosja zamierza wzmocnić swoją obecność w Libii poprzez utworzenie w tym kraju stałej bazy dla rosyjskiej marynarki wojennej. Obecnie Federacja Rosyjska posiada jedną bazę morską na Morzu Śródziemnym. Mieści się ona w syryjskim porcie Tartus¹³⁰.
Przewodniczący ChRL Chin Xi Jinping spotkał się w Pekinie z premierem Kuby Manuelem Marrero, dzień po podpisaniu przez kubańskiego przywódcę dokumentów o współpracy z zastępcą Xi. Wizyta Marrero ma miejsce w czasie, gdy gospodarka Kuby, silnie uzależniona od żywności, paliwa i importu innych towarów, jest bliska załamania. Rząd kubański za pogorszenie koniunktury gospodarczej obwinia sankcje SZAP i Covid-19¹³¹.
Minister obrony Rosji Siergiej Szojgu omówił dwustronną współpracę wojskową z Ministrem Obrony i Spraw Weteranów Burkina Faso Cassoumem Coulibaly. Szefowie resortów wojskowych zgodzili się na wzmocnienie i rozwój więzi rosyjsko-burkińskich w dziedzinie obronności. Szojgu przeprowadził w Moskwie rozmowy także z Naczelnym Dowódcą Armii Republiki Nikaragui Julio Avilesem Castillo¹³².
Komisja Europejska zarekomendowała rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Ukrainą oraz Mołdawią¹³³.
„Budapeszt jest zainteresowany importem skroplonego gazu LNG z Wenezueli. Ale na razie objęta zachodnimi sankcjami Wenezuela nie eksportuje LNG. Węgierski rząd premiera Viktora Orbána postanowił w Ameryce Południowej zacieśnić więzi z Wenezuelą, która w tym regionie jest najważniejszym sojusznikiem Rosji i Chin”¹³⁴.
Parlamentarzyści południowoafrykańscy zagłosowali za zamknięciem izraelskiej ambasady w Pretorii i zawieszeniem wszelkich stosunków dyplomatycznych do czasu uzgodnienia zawieszenia broni w wojnie Izraela z Hamasem w Gazie¹³⁵.
Chiński przywódca Xi Jinping przebywał z wizytą Kalifornii, w ramach odbywającego się tam szczytu forum Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku (APEC), zrzeszającego 21 państw. Była to okazja do zacieśnienia współpracy ChRL z państwami regionu oraz do rozmów z przedstawicielami jankeskiego biznesu. Na marginesie szczytu doszło też do spotkania z Joe Bidenem.
Do Chin przybyła delegacja złożona z ministrów spraw zagranicznych Arabii Saudyjskiej, Jordanii, Egiptu, Indonezji i Palestyny oraz sekretarz generalny Organizacji Współpracy Islamskiej. Mająca spotkać się z urzędnikami reprezentującymi każdego z pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ, delegacja wybrała Chiny jako pierwszy etap swojej podróży mającej na celu nakłonienie do zakończenia działań wojennych między Palestyńczykami a Izraelczykami¹³⁶. „Celem tego przedsięwzięcia jest wywarcie presji na inne państwa, aby odrzuciły izraelskie uzasadnienia dotyczące operacji w Strefie Gazy, przedstawianej jako działania w ramach samoobrony, a także znalezienie sposobu na zakończenie wojny na Bliskim Wschodzie. (…) Przyjmujący ich minister spraw zagranicznych Chin Wang Yi przyznał, że Pekin jest gotowy do pomocy w „przywróceniu pokoju na Bliskim Wschodzie” i w pełni popiera wezwanie do rozwiązania dwupaństwowego, forsowanego podczas listopadowego szczytu islamsko-arabskiego w Rijadzie. Takie rozwiązanie przewidywałoby istnienie dwóch państw – Izraela i Palestyny”¹³⁷.
W drugiej turze głosowania Argentyńczycy wybrali na nowego prezydenta liberała Javiera Mileia. Jego sztandarowym pomysłem jest zastąpienie argentyńskiego peso dolarem amerykańskim¹³⁸.
Korea Północna z powodzeniem umieściła na orbicie okołoziemskiej swojego pierwszego satelitę rozpoznawczego — ogłosiła we wtorek państwowa północnokoreańska agencja prasowa KCNA. Wystrzelenie rakiety kosmicznej stanowczo potępił reżim Stanów Zjednoczonych¹³⁹.
„Chiny i Arabia Saudyjska podpisały porozumienie w sprawie wymiany walut o wartości około 7 mld dol. Jest to kolejny krok w kierunku dedolaryzacji, ponieważ oba państwa próbują uniezależnić się od amerykańskiej waluty. Według doniesień Bloomberga, nieuregulowane saldo linii swapów walutowych w Chinach osiągnęło rekordowy poziom 117 mld 100 mln juanów. Trzyletnia umowa pomiędzy Chinami a Arabią Saudyjską pozwala na wymianę maksymalnie 50 mld juanów lub 26 mld riali. Choć umowa jest stosunkowo skromna, może mieć symboliczne znaczenie, ponieważ Arabia Saudyjska jest największym na świecie eksporterem ropy naftowej, a większość globalnych transakcji naftowych rozliczana jest w dolarach”¹⁴⁰.
Parlament Europejski opowiedział się za przyjęciem sprawozdania Komisji Spraw Konstytucyjnych, w którym zaleca ona zmianę unijnych traktatów. Za przyjęciem sprawozdania opowiedziało się 291 europosłów. Przeciw było 274, 44 wstrzymało się od głosu¹⁴¹.
Pakistan formalnie złożył wniosek o przyłączenie się do BRICS. Rzeczniczka Ministerstwa Spraw Zagranicznych kraju Mumtaz Zahra Baloch powiedziała, że decyzję podjęto po zapoznaniu się z rozwojem wydarzeń związanych z BRICS na szczycie ugrupowań w Johannesburgu. Baloch powiedziała, że przystępując do organizacji Pakistan może odegrać ważną rolę w pogłębianiu współpracy międzynarodowej i ożywianiu inkluzywnego (wszechstronnego) multilateralizmu. Wyraziła nadzieję, że BRICS rozpatrzy prośbę Pakistanu zgodnie z jego zobowiązaniem do inkluzywnego multilateralizmu¹⁴².
Szef izraelskiej dyplomacji odwołał część przebywających w Turcji dyplomatów po tym, jak prezydent Turcji oskarżył Izrael o zbrodnie wojenne. Z kolei Arabia Saudyjska ostrzegła Izrael przed kontynuacją operacji lądowej w Gazie¹⁴³.
Kanclerz Niemiec Olaf Scholz i premier Włoch Giorgia Meloni podpisali wspólny Plan Działań na rzecz Współpracy Strategicznej. Podpisana umowa zakłada bliską współpracę w pięciu strategicznych obszarach, takich jak: polityka zagraniczna i obronna, gospodarka, Unia Europejska, klimat i środowisko oraz kultura. Cele tego porozumienia obejmują także współpracę w obszarze energetyki, przede wszystkim budowę rurociągu wodorowego pod Alpami, który ma mieć ok. 3300 km długości i połączyć Tunezję i Niemcy¹⁴⁴.
Chińska marynarka wojenna zaprezentowała okręt podwodny 039C klasy Yuan, który wykorzystuje technologię zmniejszającą możliwości wykrycia przez wroga. Nowy okręt podwodny wykorzystuje unikalną budowę kiosku, która ma zmniejszyć wykrywalność przez wrogie systemy sonarowe. Jest to też najnowszy typ okrętów wschodniego supermocarstwa, które wykorzystują napęd inny niż jądrowy¹⁴⁵.
„Rosja umacnia sojusze w Afryce. Moskwa i Mali zawarły porozumienie, na mocy którego zostanie wybudowany tam największy na kontynencie zakład oczyszczający złoto. Będzie miał wydajność 200 ton rocznie”¹⁴⁶.
„Turcja i Rosja podpisały protokół ustaleń o pogłębieniu stosunków handlowych. Ma on wyznaczyć ramy współpracy na najbliższe lata, a plany są ambitne. Turcja planuje zwiększyć poziom wymiany handlowej z Rosją do 100 mld dol. rocznie, z obecnych 68 mld dol. — poinformował turecki minister handlu Omer Bolat”¹⁴⁷.
„Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA) dokonały strategicznego posunięcia, odchodząc od dolara amerykańskiego na rzecz lokalnych walut w transakcjach naftowych. Ta decyzja, będąca odzwierciedleniem szerszych dążeń ekonomicznego sojuszu BRICS, do którego ZEA niedawno dołączyły. Może to istotnie wpłynąć na dotychczasową dominację dolara na globalnym rynku ropy”¹⁴⁸.
„29 listopada brazylijski koncern Embraer poinformował o podpisaniu listu intencyjnego z saudyjską firmą SAMI w sprawie zacieśnienia współpracy w sektorze obronnym. Jednym z elementów może być budowa regionalnego centrum średnich samolotów transportowych C-390 Millennium”¹⁴⁹.

Grudzień 2023

SZAP zacieśni współpracę wojskową z Australią i Wielką Brytanią w ramach sojuszu AUKUS, zwłaszcza w dziedzinie wysokich technologii, próbując przeciwstawić się szybko wzrastającemu potencjałowi militarnemu Chin w rejonie Indo-Pacyfiku¹⁵⁰.
Stany Zjednoczone uznały władze przejściowe w Nigrze. 2 grudnia 2023 doszło do złożenia listów uwierzytelniających przez ambasadora SZAP Kathleen Fitzgibbon ministrowi spraw zagranicznych Nigru Bakary’emu Yaou Sangare. Akt ten symbolizował zgodę SZAP na rząd, który doszedł do władzy po zamachu stanu, który doprowadził do zatrzymania prezydenta Mohameda Bazouma 26 lipca 2023 r.¹⁵¹ Niger wycofał się także ze współpracy wojskowej z Unią Europejską i cofnął zezwolenie na rozmieszczenie misji UE w Niamey. Misja Unii Europejskiej EUCAP Sahel Niger została powołana w 2012 r., aby wzmocnić bezpieczeństwo wewnętrzne Nigru i zwiększyć jego zdolność do przeciwdziałania różnym zagrożeniom. Natomiast 4 grudnia minister obrony kraju Salifou Modi i wiceminister obrony Rosji Yunus-Bek Jewkurow podpisali protokół ustaleń w sektorze obronnym¹⁵².
Prezydent Rosji Władimir Putin odwiedził Zjednoczone Emiraty Arabskie i Arabię Saudyjską¹⁵³.
Do Moskwy przybył prezydent Iranu Ibrahim Raisi. Tematem wizyty są relacje gospodarcze, ważnym tematem dla obu stron jest także sytuacja w Strefie Gazy¹⁵⁴.
„Zhuque-2, pierwszy system nośny, napędzany mieszanką ciekłego metanu i ciekłego tlenu, który także jako pierwszy w historii osiągnął wysokość orbitalną, wyniósł na orbitę okołoziemską nowe satelity. Po udanej misji producent — Landspace — zapowiedział projekt nowej rakiety o znacznie większych możliwościach”¹⁵⁵.
Komisja Europejska opracowuje Strategię Europejskiego Przemysłu Obronnego (EDIS), której celem jest zarządzanie dostawami sprzętu wojskowego na poziomie całej UE. „Unia Europejska planuje zacieśnienie kontroli nad dostawami broni na Ukrainę poprzez utworzenie jednego rynku. »Bardziej zintegrowany i konkurencyjny europejski rynek obronny umożliwi europejskiej zbrojeniówce wykorzystanie efektu skali, poprawiając efektywność zakładów zbrojeniowych« – cytuje jeden z dokumentów KE portal Euractiv. (…) Komisja planuje m.in. zidentyfikować wąskie gardła w łańcuchach dostaw, upraszczać transfery wewnątrz UE, monitorować zapasy amunicji i pocisków artyleryjskich oraz innej produkcji wojskowej, a także zabezpieczyć dostawy finansowane z Europejskiego Funduszu Obronnego (EFR)”¹⁵⁶.
„Na kilka dni przed szczytem UE, kanclerz Niemiec Olaf Scholz wezwał wszystkich zachodnich sojuszników do wyraźnego zaangażowania się w długoterminową pomoc dla Ukrainy w jej obronie przed Rosją. (…) Podczas konferencji prasowej z premierem Holandii Markiem Rutte w poniedziałek w Berlinie Scholz stwierdził, że »ważne jest, abyśmy teraz, szczególnie w tej sytuacji, razem w Europie i daleko poza nią, zasygnalizowali Ukrainie, że może liczyć na naszą pomoc«”¹⁵⁷.
„Niemcy potwierdziły zwiększenie pomocy wojskowej dla Ukrainy do 8 miliardów euro w 2024 roku. Podwojenie niemieckiego wsparcia potwierdziła niemiecka minister do spraw europejskich Anna Luhrmann. Minister zauważyła, że ten tydzień jest również kluczowy, ponieważ partnerzy chcą rozpocząć negocjacje w sprawie członkostwa Ukrainy w Unii Europejskiej. Anna Luhrmann zapewniła, że Niemcy nadal mocno stoją po stronie Ukrainy”¹⁵⁸.
Niemiecka firma Rheinmetall dostała zamówienie na produkcję dziesiątek tysięcy pocisków artyleryjskich 155 mm o wartości około 142 milionów euro przeznaczonych dla Ukrainy. „Jeszcze w połowie października 2023 r. niemiecki rząd złożył zamówienie w Rheinmetall na ponad 100 000 sztuk amunicji 155 mm przeznaczonej dla Ukrainy – ponownie z Rheinmetall Expal Munitions – a także dodatkowe pociski wybuchowe DM 121. Ponadto minister obrony Niemiec zapowiadał już wcześniej zamiar dostarczenia Ukrainie w ramach pomocy obronnej w nadchodzącym roku 140 tys. pocisków kal. 155 mm. Rheinmetall planuje ogromny wzrost zdolności produkcyjnych amunicji w 2024 roku w swoich zakładach w Niemczech, Hiszpanii, RPA i Australii, zwiększając roczną zdolność produkcyjną do około 700 000 pocisków artyleryjskich”¹⁵⁹.
„Szef fińskiego MON zapowiedział, że jego kraj zamierza znacząco zwiększyć produkcję amunicji. Intencją tego działania jest nie tylko wsparcie krajów nordyckich, ale i Ukrainy”¹⁶⁰.
Chiński samolot pasażerski C919 odbył pierwszy lot na trasie z Pekinu do Hongkongu. Tym samym Chiny rzucają wyzwanie Boeingowi oraz Airbusowi i ruszają z produkcją własnych samolotów pasażerskich¹⁶¹.
„Argentyna jest wstrząśnięta radykalnymi decyzjami nowego prezydenta. Javier Milei ogłosił dewaluację waluty o 50 proc. i cięcia w dotacjach na energię. (…) Wysiłki nowej argentyńskiej administracji zauważył i docenia Międzynarodowy Fundusz Walutowy. »Te odważne początkowe działania mają na celu znaczną poprawę finansów publicznych w sposób chroniący najsłabszych w społeczeństwie i wzmacniający reżim walutowy” – stwierdziła w oświadczeniu rzeczniczka MFW Julie Kozack. „Ich zdecydowane wdrożenie pomoże ustabilizować gospodarkę i stworzy podstawy dla bardziej zrównoważonego wzrostu napędzanego przez sektor prywatny«”¹⁶².
Szefowa argentyńskiego ministerstwa bezpieczeństwa Patricia Bullrich już w pierwszym tygodniu po objęciu urzędu prezydenta przez ultraliberała Javiera Mileia ogłosiła nowy kodeks kar za „przeprowadzanie bądź finansowanie demonstracji na drogach publicznych. (…) Zaostrzony kodeks karny przewiduje karę konfiskaty pojazdów uczestniczących w blokadach i kontrole policyjne w pociągach, z których korzystają osoby jadące na demonstracje”¹⁶³.
Arvydas Anuszauskas i Boris Pistorius, szefowie litewskiego i niemieckiego MON, podpisali w Wilnie plan rozmieszczenia na Litwie brygady Bundeswehry składającej się z około 5 tysięcy ludzi. Tym samym pierwszy raz od II wojny światowej niemieccy żołnierze będą stacjonować za granicą¹⁶⁴.
„Rząd Irlandii poinformował (…) o wniesieniu skargi przeciw Wielkiej Brytanii na mocy Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC) w związku z ustawą, która umożliwia amnestię dla sprawców przestępstw popełnionych z pobudek politycznych w czasie konfliktu w Irlandii Północnej”¹⁶⁵.
Organizacja Human Rights Watch stwierdziła, że rząd izraelski wykorzystuje głód wśród ludności cywilnej jako metodę prowadzenia wojny w okupowanej Strefie Gazy, co jest zbrodnią wojenną. Organizacja uznała, że Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada, Niemcy i inne kraje powinny również zawiesić pomoc wojskową i sprzedaż broni Izraelowi, dopóki ich siły zbrojne będą w dalszym ciągu bezkarnie dopuszczać się powszechnych i poważnych nadużyć stanowiących zbrodnie wojenne przeciwko ludności cywilnej¹⁶⁶.
„(…) Przed budynkiem administracji miasta Belgrad w Serbii zebrało się kilka tysięcy demonstrantów, którzy nie zgadzają się z wynikami wyborów i domagają się ich unieważnienia. (…) Serbska tzw. opozycja zarzuca władzom nieprawidłowości i manipulacje podczas wyborów parlamentarnych i samorządowych. (…) Według obserwatorów z UE i Rady Europy wybory były nieuczciwe i zmanipulowane. (…) W niedzielnym wieczorem nadzwyczajnym orędziu do narodu Vučić obwinił za zamieszki zagraniczną ingerencję. (…) Niemcy stwierdziły, że zarzuty dotyczące niewłaściwego postępowania wyborczego są »nie do przyjęcia« w przypadku kraju pragnącego przystąpić do UE. Prezydent Vučić zaprzecza fałszowaniu głosów”¹⁶⁷.
Izrael przeprowadził atak rakietowy na Syrię, w wyniku którego zginął Sajed Razi Musawi, jeden z kluczowych dowódców irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej. „Tel Awiw wyeliminował ważnego dowódcę irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej. Teheran już grozi odwetem »syjonistycznemu reżimowi«, a wzajemne animozje na Bliskim Wschodzi ponownie przybierają na sile”¹⁶⁸.
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) z siedzibą w Hadze poinformował, że Republika Południowej Afryki złożyła skargę na Izrael za „akty ludobójstwa wobec narodu palestyńskiego w Strefie Gazy”. „W skardze złożonej przez władze RPA oskarżono Izrael o to, że podejmuje działania i dopuszcza się zaniechań mających „charakter ludobójstwa, ponieważ towarzyszy im szczególny zamiar (…) zniszczenia Palestyńczyków w Gazie, jako części szerszej, narodowej, rasowej i etnicznej grupy Palestyńczyków” — przekazał MTS”¹⁶⁹.
Prezydent Argentyny Javier Milei formalnie odrzucił zaproszenie do BRICS¹⁷⁰.

2024

1 stycznia 2024

1 stycznia 2024 roku dwie największe gospodarki Bliskiego Wschodu, Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA) oficjalnie dołączyły do BRICS, obok nich znalazły się trzy inne kraje regionu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej: Egipt, Etiopia i Iran. To rozszerzenie podwaja liczebność państw tego bloku ekonomicznego, tworzonego dotychczas przez: Brazylię, Rosję, Indie, Chiny i RPA¹⁷¹. Od teraz BRICS+ formalnie tworzy już 10 państw, które razem posiadają udziały w sterowaniu międzynarodowym na poziomie 40,7%¹⁷².

⁶² D. Górecki, Chiny ograniczają eksport kluczowych materiałów na chipy. To może oznaczać wzrost cen, 04.07.2023, https://ithardware.pl/aktualnosci/chiny_ograniczaja_eksport_kluczowych_materialow_na_chipy_to_moze_oznaczac_wzrost_cen-28110.html.

⁶³ CGTN: SOW przyjmuje nowego członka, zacieśniając współpracę w kontekście globalnych wyzwań, 05.07.2023, https://www.prnewswire.com/news-releases/cgtn-sow-przyjmuje-nowego-czonka-zacieniajc-wspoprac-w-kontekcieglobalnych-wyzwa-301870241.html.

⁶⁴ CGTN: Chiny i Wyspy Salomona zawarły wszechstronne partnerstwo strategiczne w celu zacieśnienia więzi pomiędzy krajami, 12.07.2023, https://www.prnewswire.com/news-releases/cgtn-chiny-i-wyspy-salomona-zawarywszechstronne-partnerstwo-strategiczne-w-celu-zacienienia-wizi-pomidzy-krajami-301875439.html.

⁶⁵ Argentina anula la instalación del radar de LeoLabs por su potencial uso militar y capital británico, 05.07.2023, https://www.infodefensa.com/texto-diario/mostrar/4354655/argentina-anula-instalacion-radar-leolabs.

⁶⁶ D. Kobiałka, Pierwsza rakieta zasilana metanem osiągnęła orbitę. Musk przegrał z Chinami, 17.07.2023,
https://android.com.pl/nauka/619046-rakieta-napedzana-metanem-na-orbicie/.

⁶⁷ W. Kaczanowski, Wenezuela dołączyła do księżycowego projektu Chin, 20.07.2023, https://space24.pl/politykakosmiczna/swiat/wenezuela-dolaczyla-do-ksiezycowego-projektu-chin.

⁶⁸ Nicaragua y Belarús firman importantes acuerdos de cooperación, 20.07.2023,
https://www.vivanicaragua.com.ni/2023/07/20/sociales/nicaragua-belarus-acuerdos-cooperacion/.

⁶⁹ B. Hlebowicz, Włochy schodzą z jedwabnego szlaku. Jako jedyne państwo z grupy G7 miały taką umowę z Chinami, 25.07.2023, https://wyborcza.pl/7,75399,30005778,wlochy-schodza-z-jedwabnego-szlaku-jako-jedyne-panstwo-zgrupy.html.

⁷⁰ S. Królak, Boliwia jest ostatnim krajem Ameryki Południowej, który używa chińskiego juana do handlu w walce z dolarem, 28.07.2023, https://aktualnosci.news/boliwia-jest-ostatnim-krajem-ameryki-poludniowej-ktory-uzywachinskiego-juana-do-handlu-w-walce-z-dolarem-491568/.

⁷¹ Lula berates the EU for making 'threats’ in talks to unblock the Mercosur trade deal, 19.07.2023,
https://www.euronews.com/my-europe/2023/07/19/lula-berates-the-eu-for-making-threats-in-talks-to-unblock-themercosur-trade-deal; Gustavo Petro beim Celac-EU-Gipfel: „Schulden gegen Klimaschutzmaßnahmen eintauschen”, 23.07.2023, Gustavo Petro beim Celac-EU-Gipfel: „Schulden gegen Klimaschutzmaßnahmen eintauschen”; Ukraine-Krieg: Lateinamerika vertritt bei Celac-EU-Gipfel seine Neutralität, 09.07.2023, Ukraine-Krieg: Lateinamerika vertrittbei Celac-EU-Gipfel seine Neutralität; Mercosur-Staaten einig gegen EU-Diktat, 08.07.2023, Mercosur-Staaten einig gegen EU-Diktat; Brasiliens Präsident zu von der Leyen: Partnerschaften sollten keine Sanktionen vorsehen, 14.06.2023, https://amerika21.de/2023/06/264461/brasilien-lula-von-der-leyen.

⁷² K. Kolibabski, Wielka Brytania wściekła na Unię Europejską. Poszło o Malwiny/Falklandy w deklaracji po szczycie, 20.07.2023, https://next.gazeta.pl/next/7,151003,29991516,malwiny-nie-falklandy-w-deklaracji-po-szczycie-ue-celacuzyto.html.

⁷³ Der Kampf um Afrika, 27.07.2023, https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/9310.

⁷⁴ Declaration of the Second Russia–Africa Summit, https://summitafrica.ru/en/about-summit/declaration-2023/.

⁷⁵ Niemcy budują fabrykę części do amerykańskiego myśliwca F-35, 01.08.2023,
https://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-niemcy-buduja-fabryke-czesci-do-amerykanskiego-mysliwca-f35,nId,6937277#crp_state=1.

⁷⁶ President Maduro confirms Venezuela’s interest in joining BRICS, 02.08.2023,
https://tvbrics.com/en/news/president-maduro-confirms-venezuela-s-interest-in-joining-brics.

⁷⁷ ВМФ России и ВМС Китая отработали в Тихом океане уничтожение подлодки условного противника, 04.08.2023, https://www.interfax.ru/russia/914766.

⁷⁸ Tajwański gigant zbuduje fabrykę półprzewodników w Niemczech, 08.08.2023, https://biznesalert.pl/niemcytajwan-polprzewodniki-tsmc-inwestycje/.

⁷⁹ Chinese defense minister visits Belarus to enhance ties, 17.08.2023,
https://www.globaltimes.cn/page/202308/1296494.shtml.

⁸⁰ Blok BRICS zaprosił do przyłączenia się 6 nowych krajów, 24.08.2023,
https://forsal.pl/swiat/aktualnosci/artykuly/9283362,blok-brics-zaprosil-do-przylaczenia-sie-6-nowych-krajow.html.

⁸¹ R. Kosarzycki, Chiny przetestowały najpotężniejsze na Ziemi działo tego typu. Wkrótce będą jeszcze większe, 27.08.2023, https://www.focus.pl/artykul/chiny-przetestowaly-najpotezniejsze-na-ziemi-dzialo-gaussa.

⁸² M. Łysoń, Chiny przetestowały potężne działo. Czy jesteśmy świadkami rewolucji uzbrojenia?, 26.08.2023, https://www.chip.pl/2023/08/chiny-potezne-dzialo-gaussa.

⁸³ Pakistańskie J-10CE na pierwszych ćwiczeniach w Chinach, 09.09.2023,
https://defence24.pl/sily-zbrojne/pakistanskie-j-10ce-na-pierwszych-cwiczeniach-w-chinach.

⁸⁴ J. Raubo, Gabon kolejnym państwem w Afryce z wojskowym zamachem stanu, 30.08.2023,
https://defence24.pl/geopolityka/gabon-kolejnym-panstwem-w-afryce-z-wojskowym-zamachem-stanu.

⁸⁵ W. Żurawski, Kolejny zamach stanu w Afryce mocno uderza we francuskie koncerny, 30.08.2023,
https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/kolejny-zamach-stanu-w-afryce-mocno-uderza-we-francuskiekoncerny,746357.html.

⁸⁶ Kriegsübungen in Südostasien (II), 06.09.2023, https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/9337; No joint statement with US on China’s South China Sea claims: Subianto, 31.08.2023, https://en.antaranews.com/news/292485/no-joint-statement-with-us-on-chinas-south-china-sea-claims-subianto.

⁸⁷ Xi Jinping spotkał się z prezydentem Beninu, 01.09.2023, https://polish.cri.cn/2023/09/01/ARTIstBMhl5SBd6yFz9hy5gP230901.shtml.

⁸⁸ Work begins on Iraq-Iran rail link, 02.09.2023, https://www.france24.com/en/live-news/20230902-work-begins-oniraq-iran-rail-link.

⁸⁹ Słowacja: Niemcy przyłączyły się do ochrony słowackiej przestrzeni powietrznej, 02.09.2023,
https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/slowacja-niemcy-przylaczyly-sie-do-ochrony-slowackiej-przestrzenipowietrznej,747471.html.

⁹⁰ M. Lubczański, Opinia: Chińczycy pozamiatali. „Myślę, że są o generację przed nami”, 05.09.2023,
https://autokult.pl/opinia-chinczycy-pozamiatali-mysle-ze-sa-o-generacje-przed-nami,6938253200194144a; Paradebranche unter Druck, 05.09.2023, https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/9336.

⁹¹ Commencing 43rd Summit, President Jokowi Calls for Equality in the Region, 05.09.2023,
https://kemlu.go.id/hanoi/en/news/26260/commencing-43rd-summit-president-jokowi-calls-for-equality-in-theregion; Kriegsübungen in Südostasien (II), 06.09.2023, https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/9337.

⁹² Rywalizacja o wyspy na Pacyfiku. Nowy premier zapowiada rewizję paktu z Australią, 06.09.2023,
https://tvn24.pl/swiat/pacyfik-vanuatu-zapowiada-rewizje-paktu-z-australia-w-tle-rywalizacja-usa-z-chinami-o-wyspyoceanii-7330309.

⁹³ B. Pawlak, To będzie cios dla USA? Chińczycy już mają własne procesory. „Przekraczają możliwości”, 05.09.2023, https://next.gazeta.pl/next/7,151243,30155926,to-bedzie-cios-dla-usa-chinczycy-juz-maja-wlasne-procesory.html.

⁹⁴ G20: Przywódcy przyznali stałe członkostwo Unii Afrykańskiej, 09.09.2023,
https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/g20-przywodcy-przyznali-stale-czlonkostwo-unii-afrykanskiej,749891.html.

⁹⁵ M.J. Orłowski, Ukraińcy rozczarowani, Rosjanie zachwyceni. Skrajne emocje po szczycie G20, 10.09.2023, https://wydarzenia.interia.pl/raport-ukraina-rosja/news-ukraincy-rozczarowani-rosjanie-zachwyceni-skrajne-emocjepo-,nId,7017262.

⁹⁶ R. Bojanowicz, Chiny budują „strategiczne partnerstwo na każdą pogodę” z państwem-bankrutem. Ile zapłaci za ten sojusz Wenezuela?, 13.09.2023, https://forsal.pl/swiat/chiny/artykuly/9296681,chiny-buduja-strategicznepartnerstwo-na-kazda-pogode-z-panstwem-ban.html.

⁹⁷ Powstaje Sojusz Państw Sahelu, 17.09.2023, https://www.altair.com.pl/news/view?news_id=41204; A,
Łomanowski, Sojusz dyktatorów państw antyfrancuskich, 19.09.2023, https://www.rp.pl/polityka/art39129441-sojuszdyktatorow-panstw-antyfrancuskich.

⁹⁸ D. Martin, The bizarre secret behind China’s spy balloon, 17.09.2023, https://www.cbsnews.com/news/the-bizarresecret-behind-chinas-spy-balloon/.

⁹⁹ K. Strachota, Koniec Górskiego Karabachu. Polityczne trzęsienie ziemi na Kaukazie Południowym, 28.09.2023, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2023-09-28/koniec-gorskiego-karabachu-polityczne-trzesienie-ziemina-kaukazie.

¹⁰⁰ Amerykańscy żołnierze patrolują polskie miasto, 26.09.2023, https://infosecurity24.pl/sluzby-mundurowe/policja/amerykanscy-zolnierze-patroluja-polskie-miasto; Żandarmeria Wojskowa USA będzie patrolować ulice we Wrocławiu! Skąd ta zaskakująca decyzja?, 16.09.2023, https://www.wroclaw.pl/dla-mieszkanca/zandarmeria-wojskowa-usa-bedzie-patrolowac-ulice-we-wroclawiu.

¹⁰¹ Iran and Russia unleash a contractual tsunami in several meetings, 20.09.2023, https://www.intellinews.com/iranand-russia-unleash-a-contractual-tsunami-in-several-meetings-293245/.

¹⁰² Prezydent Syrii przybył do Chin. To pierwsza oficjalna wizyta od 2011 r., 21.09.2023,
https://forsal.pl/swiat/aktualnosci/artykuly/9303124,prezydent-syrii-przybyl-do-chin-to-pierwsza-oficjalna-wizyta-od2011.html.

¹⁰³ K. Domagała-Pereira, Niemcy kupują system obrony przeciwrakietowej od Izraela, 28.09.2023,
https://www.dw.com/pl/historyczne-porozumienie-z-izraelem-niemcy-kupuj%C4%85-system-obronyprzeciwrakietowej/a-66951676.

¹⁰⁴ Ein Erbe der Kolonialherrschaft, 11.10.2023, https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/9370; T. Brouck, L’industrie africaine, victime collatérale de la nouvelle taxe carbone de l’UE?, 27.09.2023,
https://www.jeuneafrique.com/1486564/economie-entreprises/lindustrie-africaine-victime-collaterale-de-lanouvelle-taxe-carbone-de-lue/.

¹⁰⁵ Wezwanie do podjęcia kroków przeciwko Serbii. „Mamy do czynienia ze zbrodnią”, 02.10.2023,
https://wiadomosci.onet.pl/swiat/wezwanie-do-podjecia-krokow-przeciwko-serbii-mamy-do-czynienia-ze-zbrodnia/e53f0sc.

¹⁰⁶ Iran warns geopolitical changes in the Caucasus will be hazardous, 1.10.2023,
https://www.tehrantimes.com/news/489645/Iran-warns-geopolitical-changes-in-the-Caucasus-will-be-hazardous.

¹⁰⁷ Francja chce sprzedawać broń Armenii, 04.10.2023, https://defence24.pl/geopolityka/francja-chce-sprzedawacbron-armenii.

¹⁰⁸ A. Kublik, UE w starciu z Chinami o auta elektryczne. „Rynek zalewają tanie samochody”, 05.10.2023,
https://wyborcza.biz/biznes/7,156481,30264293,ue-w-starciu-z-chinami-o-auta-elektryczne-rynek-zalewajatanie.html.

¹⁰⁹ Zmasowany atak rakietowy Hamasu na Izrael. „Największa bitwa”, 07.10.2023,
https://dorzeczy.pl/swiat/489567/hamas-zaatakowal-izrael-ze-strefy-gazy-trwa-wojna.html.

¹¹⁰ Po ataku Hamasu pomoc wojskowa Pentagonu dla Izraela. USA przesuwają okręty, 08.10.2023,
https://www.rp.pl/dyplomacja/art39235841-po-ataku-hamasu-pomoc-wojskowa-pentagonu-dla-izraela-usaprzesuwaja-okrety.

¹¹¹ Holenderskie drony będą zbierały dane wywiadowcze na wschodniej flance NATO, 12.10.2023,
https://wiadomosci.onet.pl/swiat/holenderskie-drony-beda-zbieraly-dane-wywiadowcze-na-wschodniej-flance-nato/j0sz48j.

¹¹² Iran, Sudan Reestablish Diplomatic Relations, 11.10.2023, https://www.middleeastbriefing.com/news/iran-sudanreestablish-diplomatic-relations/.

¹¹³ Vladimir Putin and Xi Jinping speak at the opening of the “One Belt, One Road” forum, 18.10.23,
https://tvbrics.com/en/news/vladimir-putin-and-xi-jinping-speak-at-the-opening-of-the-one-belt-one-road-forum.

¹¹⁴ M. Blus, Ławrow bryluje w Pjongjangu. Putin wysłał go z misją, 19.10.2023, https://wydarzenia.interia.pl/raportukraina-rosja/news-lawrow-bryluje-w-pjongjangu-putin-wyslal-go-z-misja,nId,7096789.

¹¹⁵ Burkina Faso signs agreement with Russia for nuclear power plant, 13.10.2023,
https://www.france24.com/en/africa/20231013-burkina-faso-signs-agreement-with-russia-for-nuclear-power-plant.

¹¹⁶ In industry first, Mitsubishi Electric secures defense deal with Australia, 20.10.2023,
https://www.japantimes.co.jp/news/2023/10/20/japan/politics/australia-japan-mitsubishi-defense-deal/.

¹¹⁷ Yuan becomes world’s second main currency in trade settlements via SWIFT, 18.10.2023,
https://tass.com/economy/1692977.

¹¹⁸ China, Colombia elevate ties to strategic partnership, 25.10.2023,
https://english.news.cn/20231025/78af4a3258cd4c3983f5090c92b22709/c.html.

¹¹⁹ „Węgrom nigdy nie zależało na konfrontacji z Rosją”. Orban spotkał się z Putinem, 17.10.2023,
https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/swiat/artykuly/9324114,wegrom-nigdy-nie-zalezalo-na-konfrontacji-zrosja-orban-spotkal-sie.html.

¹²⁰ Prezydent Turcji robi krok w stronę akcesji Szwecji do NATO, 23.10.2023, https://tvn24.pl/swiat/turcja-prezydentrecep-tayyip-erdogan-przeslal-do-parlamentu-wniosek-o-ratyfikacje-akcesji-szwecji-do-nato-7405416.

¹²¹ Pat w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. USA proponuje rezolucję, Rosja jest przeciw, 25.10.2023,
https://wiadomosci.wp.pl/pat-w-radzie-bezpieczenstwa-onz-usa-proponuje-rezolucje-rosja-jest-przeciw6956111052130816a.

¹²² US resolution on Gaza at UN would have completely dashed 2-state solution: China, 26.10.2023,
https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/us-resolution-on-gaza-at-un-would-have-completely-dashed-2-state-solutionchina/3033505#.

¹²³ M. Kucharczyk, Ostra reakcja na „masakrę”. Wielkie oburzenie działaniami Izraela, 01.11.2023,
https://wydarzenia.interia.pl/news-ostra-reakcja-na-masakre-wielkie-oburzenie-dzialaniami-izrae,nId,7122735.

¹²⁴ Szef NATO apeluje do Władimira Putina. Chce wycofania wojsk z Mołdawii, 26.10.2023,
https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2023-10-26/szef-nato-apeluje-do-wladimira-putina-chce-wycofania-wojsk-zmoldawii/.

¹²⁵ Mołdawia odbiera kolejne niemieckie transportery, 24.10.2023, https://defence24.pl/sily-zbrojne/moldawiaodbiera-kolejne-niemieckie-transportery.

¹²⁶ Pentagon wysyła na Bliski Wschód 900 żołnierzy. „Odpowiedź na działania Iranu”, 26.10.2023,
https://wiadomosci.onet.pl/swiat/rosnie-napiecie-na-bliskim-wschodzie-usa-wysylaja-900-zolnierzy/3g99c7r.

¹²⁷ MON Niemiec: „Musimy być zdolni do obrony“, 30.10.2023, https://www.dw.com/pl/mon-niemiec-musimy-by%C4%87-zdolni-do-obrony/a-67255307.

¹²⁸ Chiny opracowały niezwykle wytrzymały materiał. To ma być przełom w lotnictwie, 30.10.2023,
https://cyfrowa.rp.pl/technologie/art39335931-chiny-opracowaly-niezwykle-wytrzymaly-material-to-ma-byc-przelomw-lotnictwie.

¹²⁹ Okręt podwodny z bronią jądrową płynie w stronę Izraela. Ma odstraszyć Iran, 06.11.2023,
https://wiadomosci.dziennik.pl/swiat/artykuly/9338749,okret-podwodny-z-bronia-jadrowa-plynie-w-strone-izraelama-odstraszyc.html.

¹³⁰ Bloomberg: Rosja prowadzi rozmowy o utworzenie bazy marynarki wojennej w Libii, 08.11.2023,
https://studium.uw.edu.pl/bloomberg-rosja-prowadzi-rozmowy-o-utworzenie-bazy-marynarki-wojennej-w-libii/.

¹³¹ China’s President Xi meets Cuban PM Marrero in Beijing, 06.11.2023,
https://www.reuters.com/world/china/chinas-president-xi-meets-cuban-prime-minister-beijing-2023-11-06/.

¹³² Шойгу обсудил с коллегой из Буркина-Фасо сотрудничество в сфере обороны, 07.11.2023,
https://www.interfax.ru/russia/929473.

¹³³ T. Bielecki, Kolejny krok Ukrainy ku członkostwu w UE, 08.11.2023, https://www.dw.com/pl/kolejny-krok-ukrainyku-cz%C5%82onkostwu-w-ue/a-67343236.

¹³⁴ Węgry zacieśniają więzi z Wenezuelą. To sojusznik Rosji i Chin, 13.11.2023,
https://wyborcza.biz/biznes/7,179190,30399854,wegry-zaciesniaja-wiezi-z-wenezuela-to-sojusznik-rosji-i-chin.html

¹³⁵ South African lawmakers vote to suspend diplomatic ties with Israel, shut embassy, 21.11.2023,
https://www.reuters.com/world/africa/safrican-lawmakers-vote-suspend-diplomatic-ties-with-israel-shut-embassy2023-11-21/.

¹³⁶ China supports diplomatic efforts by Arab, Islamic nations over Gaza, 20.11.2023,
https://news.cgtn.com/news/2023-11-20/Chinese-FM-hosts-Arab-and-Islamic-counterparts-in-Beijing-1oSGRnJSD3G/index.html.

¹³⁷ Czy Chiny zakończą wojnę w Izraelu? Państwa arabskie chcą wsparcia Pekinu, 21.11.2023,
https://portalobronny.se.pl/wojna-w-ukrainie/czy-chiny-zakoncza-wojne-w-izraelu-panstwa-arabskie-chca-wsparciapekinu-aa-Xm7e-UWZC-5caG.html.

¹³⁸ Javier Milei – zwolennik wprowadzenia dolara i przeciwnik aborcji. „Rozpoczyna się przebudowa Argentyny”, 21.11.2023, https://forsal.pl/swiat/aktualnosci/artykuly/9355700,javier-milei-zwolennik-wprowadzenia-dolara-iprzeciwnik-aborcji-rozpoczyna-sie-przebudowa-argentyny.html.

¹³⁹ Korea Północna: Umieściliśmy na orbicie naszego pierwszego satelitę szpiegowskiego, 21.11.2023,
https://forsal.pl/swiat/aktualnosci/artykuly/9356482,korea-polnocna-umiescilismy-na-orbicie-naszego-pierwszegosatelite-sz.html.

¹⁴⁰ Chiny i Arabia Saudyjska zrealizują swap na 7 mld dol. To kolejny krok w stronę dedolaryzacji, 21.11.2023, https://businessinsider.com.pl/gospodarka/chiny-i-arabia-saudyjska-zrealizuja-swap-na-7-mld-dol-to-kolejny-krok-wstrone/xrt4979.

¹⁴¹ Propozycja zmian unijnych traktatów. Głosowanie w Parlamencie Europejskim, 22.11.2023,
https://tvn24.pl/swiat/unia-europejska-europarlament-przyjal-raport-o-propozycji-zmian-traktatow-maciejsokolowski-wyjasnia-7449248.

¹⁴² Pakistan potwierdza, że złożył formalny wniosek o przyłączenie się do BRICS, 24.11.2023,
https://aktualnosci.news/pakistan-potwierdza-ze-zlozyl-formalny-wniosek-o-przylaczenie-sie-do-brics-2-642860/.

¹⁴³ Izraelscy dyplomaci opuszczają Turcję po słowach Erdogana, 28.10.2023,
https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/goraco-na-linii-izrael-turcja-dyplomaci-opuszczaja-kraj-po-slowacherdogana/47rn8r5.

¹⁴⁴ B. Kucharski, Włosko-niemiecka współpraca wojskowo-przemysłowa, 26.11.2023, https://zbiam.pl/wloskoniemiecka-wspolpraca-wojskowo-przemyslowa.

¹⁴⁵ P. Maziarz, Chiny budują wyjątkowy okręt podwodny. Pierwszy taki projekt na świecie, 25.11.2023,
https://tech.wp.pl/chiny-buduja-wyjatkowy-okret-podwodny-pierwszy-taki-projekt-na-swiecie,6966984816016256a.

¹⁴⁶ Rosja wybuduje w Mali oczyszczalnię złota. Największą na kontynencie, 26.11.2023,
https://biznes.interia.pl/gospodarka/news-rosja-wybuduje-w-mali-oczyszczalnie-zlota-najwieksza-nakont,nId,7169587.

¹⁴⁷ Turcja zacieśnia więzy handlowe z Rosją. Liczy też na miliony turystów, 28.11.2023,
https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/turcja-zaciesnia-wiezy-handlowe-z-rosja-liczy-tez-na-miliony-turystow/667bjvy.

¹⁴⁸ Naftowe mocarstwo już nie będzie rozliczać się w dolarach. Koniec dominacji USD?, 28.12.2023,
https://bithub.pl/gieldy/waluty/naftowe-mocarstwo-juz-nie-bedzie-rozliczac-sie-w-dolarach-koniec-dominacji-usd/.

¹⁴⁹ Embraer zacieśnia współpracę z Arabią Saudyjską, 01.12.2023, https://zbiam.pl/embraer-zaciesnia-wspolprace-zarabia-saudyjska/.

¹⁵⁰ Sojusz AUKUS rośnie w siłę. USA zacieśnią współpracę wojskową z Australią i Wielką Brytanią, 02.12.2023, https://forsal.pl/swiat/usa/artykuly/9371587,sojusz-aukus-rosnie-w-sile-usa-zaciesnia-wspolprace-wojskowa-zaustra.html.

¹⁵¹ US Recognizes Transitional Authorities in Niger, Marking Geopolitical Shift, 04.12.2023,
https://bnnbreaking.com/politics/us-recognizes-transitional-authorities-in-niger-marking-geopolitical-shift/.

¹⁵² Niger annuls military partnership with EU, 04.12.2023, https://tass.com/world/1715875

¹⁵³ Russia’s Putin is visiting the UAE and Saudi Arabia, seeking to bolster Moscow’s Mideast clout, 06.12.2023, https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-cop28-uae-vladimir-putin-saudi-arabiae0366e26d7b7588a28f4b6868ecdca0e.

¹⁵⁴ Prezydent Iranu przybył do Rosji, 08.12.2023, https://kresy24.pl/prezydent-iranu-przybyl-do-rosji/.

¹⁵⁵ W. Kaczanowski, Chiny: kolejny sukces rakiety napędzanej metanem, 11.12.2023, https://space24.pl/pojazdykosmiczne/systemy-nosne/chiny-kolejny-sukces-rakiety-napedzanej-metanem.

¹⁵⁶ Rewolucyjne plany Komisji Europejskiej. Bruksela chce kontrolować strategiczny rynek, 06.12.23,
https://dorzeczy.pl/unia-europejska/511881/komisja-europejska-chce-kontrolowac-caly-rynek-broni-w-ue.html.

¹⁵⁷ Niemcy wzywają do wspierania Ukrainy. Olaf Scholz mówi o „sygnale”, 11.12.2023,
https://wiadomosci.onet.pl/swiat/niemcy-wzywaja-do-wspierania-ukrainy-olaf-scholz-mowi-o-sygnale/f3sm17l.

¹⁵⁸ „Do 8 miliardów euro”. Niemcy zwiększają pomoc dla Ukrainy, 11.12.2023,
https://polskieradio24.pl/5/1223/artykul/3298047,do-8-miliardow-euro-niemcy-zwiekszaja-pomoc-dla-ukrainy.

¹⁵⁹ Rheinmetall wyprodukuje dla Ukrainy amunicję. Zamówienie obejmuje dziesiątki tysięcy 155 mm pocisków, 06.12.2023, https://portalobronny.se.pl/przemysl-zbrojeniowy/rheinmetall-wyprodukuje-dla-ukrainy-amunicjezamowienie-obejmuje-dziesiatki-tysiecy-155-mm-pociskow-aa-zrDf-JscD-C7KX.html.

¹⁶⁰ MON Finlandii: Będziemy produkować amunicję dla Ukrainy, 05.12.2023, https://defence24.pl/wojna-na-ukrainieraport-specjalny-defence24/mon-finlandii-bedziemy-produkowac-amunicje-dla-ukrainy.

¹⁶¹ Chiny rzucają wyzwanie Boeingowi i Airbusowi. Ruszają z produkcję samolotów pasażerskich, 12.12.2023, https://www.wnp.pl/logistyka/chiny-rzucaja-wyzwanie-boeingowi-i-airbusowi-ruszaja-z-produkcje-samolotowpasazerskich,784465.html.

¹⁶² Argentyna wstrząśnięta radykalnymi decyzjami. Dewaluacja peso, cięcia w budżecie, 14.12.2023,
https://biznes.interia.pl/gospodarka/news-argentyna-wstrzasnieta-radykalnymi-decyzjami-dewaluacjapeso,nId,7207090.

¹⁶³ Argentyna wprowadza nowy kodeks kar dla demonstrantów. Sankcje są surowe, 15.12.2023,
https://www.bankier.pl/wiadomosc/Argentyna-wprowadza-nowy-kodeks-kar-dla-demonstrantow-Sankcje-sa-surowe8664172.html.

¹⁶⁴ Niemcy wysyłają 5 tys. żołnierzy za granicę. Pierwszy raz od II wojny światowej, 19.12.2023,
https://wiadomosci.wp.pl/niemcy-wysylaja-5-tys-zolnierzy-za-granice-pierwszy-raz-od-ii-wojny-swiatowej6975343413414720a.

¹⁶⁵ Irlandia wnosi skargę przeciw Wielkiej Brytanii w związku z ustawą o amnestii w Irlandii Północnej, 21.12.2023, https://tvn24.pl/swiat/irlandia-wnosi-skarge-przeciw-wielkiej-brytanii-w-zwiazku-z-ustawa-o-amnestii-w-irlandiipolnocnej-7619746.

¹⁶⁶ Israel: Starvation Used as Weapon of War in Gaza, 18.12.2023, https://www.hrw.org/news/2023/12/18/israelstarvation-used-weapon-war-gaza.

¹⁶⁷ Serbowie wyszli na ulice. Szturm na ratusz w Belgradzie, 24.12.2023, https://wiadomosci.wp.pl/serbowie-wyszlina-ulice-trwa-szturm-na-ratusz-w-belgradzie-6977340800227840a.

¹⁶⁸ Izrael zadał potężny cios Iranowi. Ważny dowódca zabity, 25.12.2023,
https://wydarzenia.interia.pl/zagranica/news-izrael-zadal-potezny-cios-iranowi-wazny-dowodca-zabity,nId,7230611.

¹⁶⁹ RPA złożyło skargę na Izrael do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, 29.12.2023,
https://www.bankier.pl/wiadomosc/RPA-zlozylo-skarge-na-Izrael-do-Miedzynarodowego-Trybunalu-Sprawiedliwosci8671469.html.

¹⁷⁰ Argentina’s Milei rejects invitation to join BRICS, 29.12.2023,
https://english.almayadeen.net/news/politics/argentina-s-milei-rejects-invitation-to-join-brics.

¹⁷¹ Saudi Arabia, UAE officially join BRICS as bloc expands in MENA. Iran, Egypt and Ethiopia are also now part of the trade bloc, 02.01.2024, https://economymiddleeast.com/news/saudi-arabia-uae-brics/