Kronika globalnych zmian geostrategicznych #2

Tekst został pierwotnie opublikowany w miesięczniku Nowoczesna Myśl Narodowa nr 29-34 styczeń-czerwiec 2023 i jest udostępniony na podstawie licencji - Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Styczeń 2023

- Nowym prezydentem Brazylii został Luiz Inacio Lula da Silva. Ustępujący prezydent Brazylii Jair Bolsonaro wylądował kilka dni wcześniej na Florydzie, unikając w ten sposób przekazania władzy swojemu następcy¹.

- Minister spraw zagranicznych Niemiec Annalena Baerbock na konferencji prasowej w Lizbonie oświadczyła, że „Unia nie może sobie dalej pozwolić na to, by pojedyncze państwa blokowały decyzje całej wspólnoty. – Głosowanie większością kwalifikowaną może prowadzić do bardziej sprawiedliwych… wyników dla nas wszystkich – (…) Musimy być zdolni do skutecznego i szybkiego działania – dodała. (…) To kolejna taka wypowiedź członka rządu Niemiec. Latem 2022 za likwidacją weta w Radzie Europejskiej opowiedział się kanclerz Olaf Scholz. Wg Niemców jest to szczególnie ważne teraz, gdy potrzebne są szybkiej decyzje powstrzymujące Rosję na Ukrainie”².

- Andrzej Duda podpisał specjalny dokument, w którym wyraził zgodę na to, by niemieccy żołnierze stacjonowali w Polsce w celu obsługi wyrzutni Patriot³. 

- Rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow, który złożył wizytę w Pretorii (RPA), został zapewniony o partnerstwie Południowoafrykańczyków w tworzeniu przez Rosję nowego porządku. Minister spraw zagranicznych RPA Naledi Pandor powiedziała: „Republika Południowej Afryki dołączy do Rosji w dążeniu do przeprojektowanego globalnego porządku, w którym większą rolę odgrywają organizacje niezachodnie, takie jak partnerstwo BRICS”⁴.

- „Reżim wojskowy w Burkina Faso zawiesił porozumienie z Francją i nakazał jej wojsku opuszczenie kraju w ciągu miesiąca (…). Decyzji władz towarzyszy zacieśnianie stosunków z Federacją Rosyjską”⁵.

- Niemieckie MSZ przeprosiło rzecznika Unii Afrykańskiej za nieodpowiedni wpis w Internecie poświęcony wizycie Siergieja Ławrowa w RPA. „Wcześniej niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych opublikowało na Twitterze komunikat, w którym stwierdziło, że szef rosyjskiej dyplomacji Siergiej Ławrow przybył do Afryki, aby «nie patrzeć na lamparty» (w poście wykorzystano wizerunek zwierzęcia), lecz po to, by ogłosić rzekome zamiary władz ukraińskich dotyczące «zniszczenia wszystkiego, co rosyjskie». Rzeczniczka Unii Afrykańskiej Ebbe Kalondo, komentując wpis niemieckiego MSZ, oświadczyła, że jest on odbierany jako kpina z regionu i okolicznych mieszkańców. Ostatecznie Berlin przeprosił, podkreślając, że Republika Federalna «docenia afrykańskich partnerów»”⁶.

- Minister Spraw Zagranicznych Republiki Mali Abdoulaye Diop podczas spotkania Rady Bezpieczeństwa ONZ oświadczył, że jego państwo nie będzie tłumaczyło się ze swoich suwerennych decyzji o wyborze partnerów, w tym Rosji, z którą współpracuje⁷. 

- Iran i Rosja połączyły swoje międzybankowe systemy przelewów bankowych, aby przyspieszyć transakcje handlowe i finansowe. Od czasu ponownego nałożenia amerykańskich (jankeskich) sankcji na Iran w 2018 r. Republika Islamska została odłączona od belgijskiego systemu SWIFT⁸.

Luty 2023

- Chiński balon meteorologiczny, który przeleciał „nad elementami infrastruktury krytycznej” na północy Stanów Zjednoczonych został zestrzelony przez armię amerykańską(jankeską) przy użyciu myśliwca F-22⁹.

- Rosja zawarła porozumienie militarne w sprawie utworzenia w Sudanie centrum logistycznego dla rosyjskiej marynarki wojennej¹⁰. „Po kilku miesiącach negocjacji armia Sudanu zatwierdziła umowę, na mocy której Rosja mogłaby utworzyć w tym kraju pierwszą w Afryce bazę dla swojej marynarki wojennej. W zamian władze w Chartumie otrzymają rosyjskie uzbrojenie”¹¹.

- Międzynarodowa organizacja Human Rights Watch opublikowała raport na temat sytuacji położonej w archipelagu Czagos wyspy Diego Garcia, w którym oskarżyła Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone Ameryki o popełnianie zbrodni kolonialnych12. Wyspy te należały do kolonii brytyjskiej Mauritusa i zgodnie z prawem w momencie uzyskania niepodległości przez to państwo powinny stać się jego integralną częścią. Wielka Brytania zatrzymała swoją zwierzchność nad wyspami, m.in. pod wpływem nacisków USA, które zainstalowały na wyspie Diego Garcia swoją bazę wojskową. Aby umożliwić stworzenie takiej bazy, Brytyjczycy przymusowo wysiedlili ludność całego archipelagu, a po latach oszukali wypędzonych, płacąc im po 3 tys. funtów za zrzeczenie się ojczyzny. „W roku 2000 Sąd Najwyższy w Londynie (…) uznał, że wysiedlenie mieszkańców z Czagos było nielegalne oraz przyznał im prawo do powrotu. Ale już kilka godzin po odczytaniu werdyktu brytyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych oświadczyło, że z uwagi na umowę z Waszyngtonem nie może na to zezwolić. Stany Zjednoczone do dziś utrzymują, że powrót mieszkańców na Diego Garcia, jak również inne wyspy archipelagu, zagraża bazie, która jest gwarantem bezpieczeństwa dla Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii oraz ich sojuszników. (…) W lutym 2019 r. także Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości uznał, że Brytyjczycy naruszyli prawo w procesie dekolonizacji Mauritiusa w 1968 r., i nakazał Wielkiej Brytanii, by «zakończyła swe administrowanie archipelagiem Czagos tak szybko, jak to możliwe». A trzy miesiące później 116 ze 193 państw Zgromadzenia Ogólnego ONZ opowiedziało się za przyjęciem rezolucji, która nakazuje wycofanie przez Wielką Brytanię «swojej kolonialnej administracji» z wysp w ciągu pół roku”13. Do dziś Wielka Brytania tego nie zrobiła, stąd też organizacja Human Rights Watch uważa, że nadal popełnia zbrodnie kolonializmu¹⁴.

- Trzy kraje należące do grupy BRICS – RPA, Chiny i Rosja – rozpoczęły wspólne manewry wojskowe na Oceanie Indyjskim, wywołując protesty w Europie i SZAP (Stany Zjednoczone Ameryki Północnej)¹⁵.

- Władimir Putin spotkał się na Kremlu z byłym szefem chińskiego MSZ Wangiem Yi. W spotkaniu brał udział także rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow. „Federacja Rosyjska i Chińska Republika Ludowa koordynują wysiłki w zakresie polityki zagranicznej i opowiadają się za utworzeniem bardziej otwartego, demokratycznego i sprawiedliwego systemu stosunków międzynarodowych – podkreślił na spotkaniu Siergiej Ławrow”¹⁶.

- „Irańskie media poinformowały, że władze Islamskiej Republiki Iranu i Syryjskiej Republiki Arabskiej porozumiały się odnośnie dostaw systemów przeciwlotniczych irańskiej produkcji do Syrii. Choć szczegółów tych ustaleń nie ujawniono, irańskie media sugerują, że chodzi o rakietowe systemy przeciwlotnicze średniego zasięgu. Tym samym byłby to pierwszy przypadek ich eksportu, co poniekąd jest wskazówką odnośnie dojrzałości operacyjnej i skali produkcji tego sprzętu”17.

- „Dwie morskie jednostki militarne pod irańską banderą zacumowały w Rio de Janeiro (…). Okręty wojenne IRIS Makran i IRIS Dena zgodę na zacumowanie w brazylijskim porcie otrzymały od prezydenta kraju Luiza Inacio Luli da Silvy. Decyzja zapadła pomimo wyraźnych nacisków ze strony USA, by pozwolenia nie udzielać”¹⁸.

Czytaj więcej: Kronika globalnych zmian geostrategicznych #2

4 czerwca 1920 roku w Trianon został podpisany został traktat pokojowy pomiędzy państwami Ententy a Węgrami, które uznane zostały za sukcesora pokonanych w I wojnie światowej Austro-Węgier. Na mocy tego traktatu Węgry utraciły ponad 70 % terytorium Królestwa Węgierskiego, około 30 % Węgrów znalazło się poza obszarem państwa węgierskiego. Był to jeden z najtragiczniejszych dni w historii Węgier. Śmierć, pogrzeb, narodowa żałoba, która trwa na Węgrzech do dzisiaj.

Magdalena Ziętek-Wielomska: Globalne Południe vs. "Trójkąt bermudzki"

Pro vita bona

Czytaj także: Magdalena Ziętek-Wielomska - Narodziny i zmierzch geopolityki (niemieckiej)