Kolej Warszawsko-Wiedeńska (Варшавско-Венская железная дорога, również Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska) – linia kolejowa łącząca Warszawę z granicą zaboru austriackiego. Była pierwszą linią kolejową na ziemiach ówczesnego Królestwa Polskiego i drugą w Imperium Rosyjskim. Pierwszy odcinek wybudowano w 1845 roku, a w 1912 została upaństwowiona przez władze rosyjskie.

Projekt budowy linii kolejowej z Warszawy do granicy z zaborem austriackim powstał już w 1835 roku. Ponieważ ze stacji Granica w miejscowości Maczki (obecnie dzielnica Sosnowca), leżącej nad granicą zaborów, projektowany szlak miał się łączyć z linią kolejową przez Kraków do Wiednia, projektowana linia otrzymała nazwę: Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska. Trasę przeprowadzono według projektu inż. Stanisława Wysockiego

Rozwój linii kolejowych w Królestwie Polskim 1832–1918 [Źródło Wikipedia]

Fot. Letheko [CC BY-SA 3.0 PL] Dworzec Sosnowiec Maczki [Granica] ostatnia stacja Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Monumentalnemu budynkowi dworca proj. T. Schüllera towarzyszyła komora celna oraz koszary. Dalej, za Białą Przemszą znajdowało się Cesarstwo Austrii. [stan na 14.011.2020]

Źródła:

Reklama:

• The production of steel containers of all types - production in Poland

Rozstaw szyn – najmniejsza odległość między liniami prostopadłymi do powierzchni tocznej, przecinającymi każdy profil główki szyny w zakresie od 0 do 14 mm poniżej powierzchni tocznej. W Polsce szerokość ta mierzona 14 mm poniżej górnej powierzchni szyny.

Wybór najpopularniejszych rozstawów szyn, pełniejszy wykaz.

Rozstaw minimalny:

• 15 cali - 381 mm - 15″

Rozstaw wąski:

• 600 - 600 mm - 1 stopa ​11 ⁵⁄₈ ″
• 2 stopy - 610 mm - 2 stopy
• 750 - 750 mm - 2 stopy ​5 ¹⁄₂ ″
• Standard Bośniacki - 760 mm - 2 stopy ​5 ¹⁵⁄₁₆ ″
• Dwie stopy i 6 cali - 762 mm - 2 stopy 6 ″
• Szwedzkie 3 stopy - 891 mm - 2 stopy ​11 ³⁄₃₂ ″
• 900 - 900 mm - 2 stopy ​11 ⁷⁄₁₆ ″
• Trzy stopy - 914 mm - 3 stopy
• Metr - 1 000 mm - 3 stopy ​3 ³⁄₈ ″
• Trzy stopy i 6 cali - 1,067 mm - 3 stopy 6 ″

Rozstaw standardowy:

• Standard - 1 435 mm - 4 stopy 8 ¹⁄₂ ″ [wprowadzony w 1825 roku | George Stephenson]

Szeroki:

• Standard Drezdeński - 1 450 mm - 4 stopy ​9 ³⁄₃₂ ″
• Standard Lipski - 1 458 mm - 4 stopy ​9 ¹³⁄₃₂ ″
• Standard Toronto - 1 495 mm - 4 stopy ​10 ⁷⁄₈ ″
• 1520 - 1 520 mm - 4 ft ​11 ⁷⁄₈ ″ [wprowadzony w 1842 roku dla kolei moskiewsko-petersburskiej | George Washington Whistler]
• Pięć stóp [Standard Fiński] - 1 524 mm - 5 stóp
• Standard Pensylwania - 1 581 mm - 5 stóp ​2 ¹⁄₄ ″
• Standard Pensylwania II - 1 588 mm - 5 stóp ​2 ¹⁄₂ ″
• Pięć stop i trzy cale - 1 600 mm - 5 stóp 3 ″
• Standard Baltimore - 1 638 mm - 5 stóp ​4 ¹⁄₂ ″
• Standard Hiszpański - 1 668 mm - 5 stóp ​5 ²¹⁄₃₂ ″
• Pięć stóp i sześć cali - 1 676 mm - 5 stóp 6 ″
• IK Brunet - 2 140 mm - 7 stóp ¹⁄₄ ″

Standardy rozstawu szyn według użytkowników:

1 000 mm - Argentyna (11 000 km), Brazylia (23 489 km), Boliwia, północne Chile, Hiszpania ( Feve, FGC, Euskotren, FGV, SFM), Szwajcaria (RhB, MOB, BOB, MGB), Malezja, Tajlandia, Bangladesz, Afryka Wschodnia. [Łącznie długość torów około 95 000 km]

1 067 mm - Afryka Południowa i Środkowa, Nigeria (najwięcej), Indonezja , Japonia , Tajwan , Filipiny , Nowa Zelandia , Queensland, Australia , Australia Zachodnia i Australia Południowa. [Łącznie długość torów około 112 000 km]

1 435 mm - Albania, Argentyna, Australia, Austria, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Brazylia [194 km], Bułgaria, Kanada, Chiny, Chorwacja, Kuba, Republika Czeska, Dania, Dżibuti, DR Konga (odcinek Kamina-Lubumbashi, planowany), Etiopia, Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Grecja, Węgry, Indie (używane tylko w szybkim tranzycie), Indonezja (Aceh i Sulawesi), Włochy, Izrael, Kenia (Mombasa – Nairobi Standard Gauge Railway), Liechtenstein, Litwa (Rail Baltica), Luksemburg, Macedonia, Meksyk, Czarnogóra, Holandia, Korea Północna, Norwegia, Panama, Peru,Filipiny, Polska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Korea Południowa, Hiszpania (AVE, Alvia i FGC), Szwecja, Szwajcaria, Turcja, Stany Zjednoczone, Urugwaj, Wenezuela oraz niektóre linie prywatne w Japonii. Linie dużych prędkości na Tajwanie. System podmiejskich kolei Gautrain w Afryce Południowej. [Łącznie długość torów około 730 000 km] ~ 55 % światowych torów.

1 520 mm - Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Finlandia, Gruzja, Kazachstan, Kirgistan, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Mongolia, Rosja, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukraina, Uzbekistan. [Łącznie długość torów około 220 000 km]

1 524 mm - Estonia, Finlandia (Kompatybilny z  rozstawem 1 520 mm). [Łącznie długość torów około 7 100 km]

1 600 mm - Irlandia , Irlandia Północna (1800 km),  także w australijskich stanach Wiktorii i Australii Południowej (4017 km), Brazylia (4057 km). [Łącznie długość torów około 9 800 km]

1 668 mm - Portugalia, Hiszpania. [Łącznie długość torów około 15 400 km]

1 676 mm - Indie, Pakistan, Bangladesz, Sri Lanka, Argentyna, Chile, koleje BART w rejonie Zatoki San Francisco w Stanach Zjednoczonych. [Łącznie długość torów około 134 000 km]

Źródła:

• A history of track gauge by George W. Hilton
• Railroad Gauge Width
• Juan Manuel Grijalvo – The Myth of the "Standard" Gauge
• Wikipedia

Licencja:

Tekst udostępniony na licencji CC BY-SA 3.0 PL  Mapy, grafiki, filmy pozostają własnością ich posiadaczy, użyte zostały do celów poglądowych oraz edukacyjnych.

Reklama:

• Podkłady pod stopy podpór, stabilizatorów żurawi, dźwigów oraz maszyn budowlanych

Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.

Malowniczy budynek spedycyjny, pocztowy (?) na stacji Královec. Královec jest stacją graniczną po czeskiej stronie, a po polskiej podobną rolę pełni stacja Lubawka, polski nr linii kolejowej - 299, czeski - 043. Linia kolejowa z Kamiennej Góry do Lubawki została otwarta 29 grudnia 1869 roku, a 29 grudnia 1875 roku powstało transgraniczne połączenie przez Trutnow do Josefstadt z Twierdzą Józefów (obecnie dzielnica Jaroměřa) i dalej w głąb monarchii Habsburgów. Ówcześnie było to połączenie Królestwa Prus z C i K Austro- Węgrami. Linia została zelektryfikowana po I wojnie światowej, prace  zakończono 17 sierpnia 1921. W okresie międzywojennym była to linia transgraniczna pomiędzy Niemcami a Czechosłowacją. Bardzo wczesna elektryfikacja? Tak, to były najbogatsze tereny Niemiec, obecnie trudno w to uwierzyć. Infrastruktura elektryczna została rozebrana w 1946 roku przez Armię Czerwoną i wywieziona ww głąb ZSRR w ramach reperacji wojennych.

Źródła:

• Železniční trať Trutnov – Královec – Lubawka/Žacléř
• Lubawka a okolí 
• Historie jízdních (režijních) výhod zaměstnanců drah

Pierwotny wygląd mostu przez Wisłę po Iwangorodem. Stan z 1915 roku 

Jednym z ważnych powodów powstania koncepcji zbudowania trudnej technicznie Galicyjskiej Kolei Transwersalnej było jej kapitalne znaczenie militarne. Linia kolejowa Kraków - Lwów była położona zbyt blisko granicy z Rosją i przez to zbyt zagrożona przez wrogie wojska. Aby wiedeńscy sztabowcy mogli spać spokojniej, musiała powstać alternatywna trasa przerzutu wojsk oraz zaopatrzenia. Powstała trasa transwersalna, aby spełniała swoją militarną, także gospodarczą rolę, musiała być połączona trasami południkowymi z głębią obszaru monarchii. Tu dochodzimy do koncepcji powstania połączeń południkowych przekraczających łańcuch Karpat. Było to duże wyzwanie dla budowniczych C.K Kolei.

C.K. Galicyjska Kolej Transwersalna (niem. K.u k. Galizische Transversalbahn) – państwowa linia kolejowa, otwarta w 1884 w Galicji w Austro-Węgrzech. Linia przebiega równoleżnikowo z zachodu na wschód przez górskie obszary Karpat, równolegle do oddanej w roku 1851 drogi 28. Jej łączna długość wynosiła około 800 km. Linia kolejowa przecięła doliny najważniejszych rzek karpackich, stąd jej nazwa, od łacińskiego trans versalis - poprzeczna. XIX wiek - zbudowano 577 kilometry torów w dwa lata! Torów, nasypów, wiaduktów, mostów, budynków stacyjnych oraz pomocniczych! Gdzie jesteśmy obecnie ze swoją techniką?

Most kolejowy w Grybowie nad rzeką Białą.