OBRONA LWOWA 1918 SEMPER FIDELIS
18 listopada zapraszamy na krakowskie obchody 105. rocznicy bohaterskiej obrony Lwowa - zwycięskiego powstania Orląt Lwowskich
Artur Oppman, Orlątko | ... Mamo, czy jesteś ze mną? Nie słyszę twoich słów... W oczach mi trochę ciemno... Obroniliśmy Lwów!... Zostaniesz biedna samą... Baczność! Za Lwów! Cel! Pal! Tylko mi ciebie, mamo, Tylko mi Polski żal!...
OBRONA LWOWA 1918-1920 SEMPER FIDELIS
Ochotnicza Legia Kobiet, ochotnicza organizacja wojskowa utworzona we Lwowie w 1918 przez kobiety, pragnące walczyć o niepodległość Polski. Kobiety z OLK walczyły o Lwów w trakcie wojny polsko-ukraińskiej oraz wojny polsko-bolszewickiej, w tym także w walkach o Wilno

Tak: wpakowali nas w butelkę ojcowie rewolucji! W butelkę wpakowali, propagandą zakorkowali i na zawsze durniami zrobili - Sergiusz Piasecki

Dewiza Zakonu Cystersów - Cistercium Mater nostra [łac.Cistercium naszą Matką; od pierwszego opactwa cysterskiego Cistercium (Cîteaux) koło Dijon.

Herb Zakonu Cystersów

Opactwo Cystersów w Wąchocku – zostało ufundowane w 1179 roku przez biskupa krakowskiego Gedeona, powstało jako filia opactwa Morimond. Mnisi przybyli do Wąchocka w 1179 roku z legendarnym opatem – bratem Haymo.

Zakon Cysterski (łac. Ordo Cisterciensis, skrót OCist.) – katolicki zakon monastyczny reformowany, posługujący się regułą benedyktyńską, założony w 1098 r. przez św. Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux (z łac. Cistercium) (obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux) we Francji. Pierwsze klasztory powstały w La Ferté (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Cystersi powracali do ewangelicznej prostoty i praktyki ubóstwa, wszystko to miało prowadzić do naśladowania Chrystusa. Mnisi musieli wyrzec się wszelkiego bogactwa, duży nacisk był położony na surowość obyczajów. Cysters miał być pokutnikiem, który odsuwa się od świata doczesnego, żyje w samotności i ciszy. Mnisi osiedlali się przeważnie na pustkowiach, w lasach lub w bagnistych dolinach, w miejscach bardzo oddalonych od osad, dlatego też musieli być samowystarczalni. Prowadzili własne gospodarstwa, uprawiali ziemię. Zakony cysterskie jako kulturotwórcze i samowystarczalne były bardzo cenione. Cystersi nie musieli się martwić o miejsca na założenie nowych filii, bowiem szlachta, książęta, nawet władcy sami zabiegali o ich tworzenie na swych terenach. Pod koniec XIII stulecia cystersi mieli już ok. 2000 opactw w całej Europie. Architektura kościołów i klasztorów cystersów w średniowieczu była bardzo prosta. Później, gdy zakon posiadał olbrzymie bogactwa, stał się mecenasem sztuki. Obecnie wiele pocysterskich budowli, głównie gotyckich i barokowych, należy do wybitnych dzieł sztuki.

Pierwsze klasztory cysterskie na ziemiach Polskich powstały w Brzeźnicy (1149-1153, dzisiejsze miasto Jędrzejów) i w Łeknie w pobliżu Wągrowca (1153). W XII w. powstały opactwa w Lądzie (1153), Lubiążu (1163), Kołbaczu (1174), Sulejowie (1176), Wąchocku (1179), Koprzywnicy (1185), Oliwie (1186), Mogile (1222), Kamieńcu Ząbkowickim (1222), Henrykowie (1227), Szpetalu (1230), Obrze (1231), Bledzewie (1232), Ludźmierzu, Szczyrzycu (1234), Paradyżu (1234), Koronowie (1254), Rudach (1255), Pelplinie (1276), Przemęcie (1278), Bierzwniku (1286) i Krzeszowie (1292), w XIV w. w Jemielnicy, w latach 1403-1404 w Cieplicach Śląskich, w 1686 cystersi sprowadzili się do Barda Śląskiego.

W XIII w. (1202) założono klasztor w Trzebnicy, pierwszy w Polsce klasztor żeński.

 Klasztor cystersów w Wąchocku

Opactwo Cystersów w Wąchocku. Furta wejściowa w wieży "Rakoczego". Fotografia Jakub Hałun, opublikowana na podstawie licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International

Klasztor w Wąchocku został zbudowany na przełomie XII i XIII wieku. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów architektury romańskiej Polsce. Fundatorem opactwa był w 1179 roku biskup krakowski Gedeon (Gedko). Prawdopodobnie budowniczym opactwa był Włoch Simon, na co może wskazywać inskrypcja „SIMON” na zachodniej ścianie kościoła. 
Klasztor dwukrotnie niszczyły najazdy tatarskie. Dzięki sile woli i wytężonej pracy zakonnicy powoli przywracali go do dawnej świetności. Wąchock staraniem cystersów w 1454 roku otrzymał prawa miejskie na prawie magdeburskim. Dużą rolę miejscowi cystersi odgrywali w dziedzinie gospodarczej. Zakonnicy zajmowali się hodowlą, młynarstwem, tkactwem, a także górnictwem i hutnictwem. Opactwo wąchockie otrzymało przywilej na poszukiwanie kruszców w księstwie krakowskim i sandomierskim. Dzięki temu budowano własne huty, co dało początek staropolskiemu zagłębiu hutniczemu. 

W 1656 roku klasztor najechały wojska księcia Siedmiogrodu Jerzego Rakoczego, spustoszyły miasto i okolicę, a klasztor pozbawiły bogatego archiwum, skarbca i cennych zabytków.

Upadek zakonu cystersów w Wąchocku nastąpił w wyniku kasacji w 1819 roku. Papież Pius VII wydał w 1818 bullę Ex imposita Nobis, wprowadzając nowy podział diecezji w Królestwie Kongresowym. Wykonawcą jej postanowień mianował prymasa Franciszka Malczewskiego, którego upoważnił do kasaty kilku kolegiat i bogatszych klasztorów w celu uposażenia istniejących biskupstw i udotowania nowo powołanych: sandomierskiego i podlaskiego. Projekt kasaty przygotowali minister Stanisław Kostka Potocki (główny jej inicjator) i Stanisław Staszic. Zakładał on likwidację 30 klasztorów męskich i 8 żeńskich. Biskup Malczewski był przeciwny przeprowadzeniu tak szerokiej akcji likwidacyjnej. Naciskany przez Potockiego, biskupa Szczepana Hołowczyca, Antoniego Melchiora Fijałkowskiego, Antoniego Kotowskiego, prawdopodobnie nie do końca już świadomy, podpisał 17 kwietnia 1819 dekret kasacyjny.

Na mocy dekretu skasowano m.in.: opactwo cystersów w Sulejowie, opactwo cystersów w Wąchocku, opactwo benedyktynów na Świętym Krzyżu, opactwo benedyktynów w Sieciechowie, klasztory norbertanów w Witowie i Hebdowie, klasztor bożogrobców w Miechowie, klasztor kamedułów w Szańcu.

Artykuł w budowie

Dopiero w 1951 roku odrodził się klasztor cysterski w Wąchocku. Staraniem konwentu i przy pomocy państwa podjęto restaurację tego cennego zespołu zabytkowego. W 1964 roku najwyższe władze Zakonu, podniosły klasztor na nowo do rangi Opactwa.

 

Plan parteru Opactwa Cystersów w Wąchocku

Rzut parteru kościoła św. Floriana oraz zabudowań klasztoru. Źródło: T. Glinka, A. Walenciak, P. Walenciak - Przewodnik Małopolska Północno-Zachodnia, Muza SA, 2002 rok, strona 71.

1. kościół, 2. wirydarz, 3. dziedziniec (wirydarz opacki) a. kaplica bł. Wincentego Kadłubka, b. kruchta, c. zakrystia, d. skarbiec, e. kapitularz, f. karcer, g. sień, h. fraternia, i. sień, j. refektarz, k. krużganki, l. wieża, m. sień, n. wieżyczki narożne.

 

Kościół św. Floriana

Plan kościoła nawiązuje do tzw. planu bernardyńskiego, czyli plan bazylikowy o trzech nawach, z transeptem i płytkim, prosto zamkniętym prezbiterium, flankowanym przez prostokątne kaplice umieszczone przy transepcie. Po raz pierwszy w Polsce zastosowano system sklepień krzyżowo-żebrowych. Architektura cysterska w tym czasie na terenie Małopolski wyróżnia się: poprawnością proporcji, dyskretnym zaakcentowaniem podziałów horyzontalnych za pomocą gzymsów i przepasek wydzielających sferę okienną od arkadowej oraz rytmizujące je elementy wertykalne: półkolumny i podwieszone służki podtrzymujące sklepienia (podobne rozwiązanie w Sulejowie, Koprzywnicy i Wąchocku). W Wąchocku podstawowym materiałem był kamień. Bloki szarożółtego i brunatno-czerwonego piaskowca ułożono pasami, uzyskując w ten sposób interesujący efekt optyczny. Pojawia się również cegła, której użyto do konstruowania części żeber sklepiennych.

Nawa główna kościoła pw. św. Floriana w Opactwie Cystersów w Wąchocku.

Nawa główna kościoła pw. św. Floriana. Fotografia Letheko, opublikowana na podstawie licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International.

Nawa główna kościoła pw. św. Floriana w Opactwie Cystersów w Wąchocku.

Nawa główna kościoła pw. św. Floriana. Fotografia Letheko, opublikowana na podstawie licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International.

Widok na skrzyżowanie naw w kościele św. Floriana w opactwie cysterskim w Wąchocku.

Widok na skrzyżowanie naw w kościele św. Floriana w opactwie cysterskim w Wąchocku. Fotografia Kazimierz S. Ożóg, opublikowana na podstawie licencji Creative Commons Attribution 3.0 Unported.

Porządek nabożeństw

Niedziela i uroczystości - 7.30 (z udziałem wspólnoty mnichów), 9.0010.30 (dla dzieci), 12.0014.30 (Msza Trydencka – I niedziela miesiąca), 17.00

Dni powszednie - 7.00 (z udziałem wspólnoty mnichów), 7.3016.00 (Msza Trydencka – środa), 18.00

 

Wirydarz

Klasztor jest zbudowany wokół czworobocznego wirydarza. Opactwo posiada dwa wirydarze, większy (fotografia poniżej) oraz mniejszy przy pałacu opackim.Na mniejszy wirydarzu w lecie są ustawione stoliki i parasole dla klientów kawiarenki cysterskiej.

Wirydarz Opactwa Cystersów w Wąchocku.

Wirydarz klasztorny. Fotografia Letheko, opublikowana na podstawie licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International.

Krużganki

Poszczególne części klasztoru były z sobą połączone przez krużganki wzniesione wokół wirydarza.

 

Kapitularz

Romański kapitularz Opactwa Cystersów Wąchocku 

Fraternia

 

Refektarz

Refektarz Opactwa Cystersów w Wąchocku

Dormitorium

Nazwa początkowo oznaczała wspólną wielką sypialnię zakonników w klasztorze (również na zamkach krzyżackich). Była położona nad kapitularzem. Ze znajdującej się na piętrze sypialni prowadziły schody na parter, tuż przy wejściu do kościoła. Tak więc wprost z niej, zaraz po przebudzeniu, schodzono do kościoła na modlitwy i śpiewy. Łoża były przegradzane między sobą niskimi ściankami drewnianymi. Zwyczaj wspólnego spania mnichów zniósł papież Benedykt XII (I połowa XIV w.). Później dormitoria zastąpiono celami.

Dormitorium w Opactwie Cysterskim w Wąchocku jest jedynym tego typu pomieszczeniem zachowanym w Polsce. Jest to dwunawowa i sześcioprzęsłowa prostokątna sala znajdująca się na piętrze wschodniego skrzydła. Wchodziło się do niej tzw. schodami dziennymi od strony wirydarza i schodami nocnymi połączonymi z transeptem kościoła w celu ułatwienia przechodzenia na wieczorne modlitwy.

 

Muzeum Cysterskie - Muzeum Pamięci Walki Narodu o Niepodległość

Muzeum zajmuje przestronną i jasną salę na prawo od klasztornej furty.
Prezentowane eksponaty (głównie okres Powstania styczniowego oraz II wojny światowej) pochodzą między innymi z bogatej kolekcji ks. ppłk. Walentego Ślusarczyka (1906-81), który przekazał je w obecności prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego, kard. Franciszka Macharskiego, bp. Piotra Gołębiowskiego ówczesnemu opatowi o. Benedyktowi Matejkiewiczowi.

Muzeum Cysterskie w Wąchocku

Sala muzealna. Fotografia Letheko, opublikowana na podstawie licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International.

Mauzoleum pamięci narodowej

 

Kawiarnia cysterska

 

Źródła:

  1. Strona domowa Opactwa
  2. Cystersi.pl
  3. Szlak Cysterski w Polsce
  4. Atlas historyczny Polski Województwo Sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku
  5. Publikacje związane z klasztorem w bibliotece Polona
  6. Reguła św. Benedykta
  7. Powrót Cystersów do Wąchocka w 1951 roku, o. Fabian Artur Skowron OCist, Miles, 2021
  8. 800-lecie klasztoru w Trzebnicy, ks. Antoni Kiełbasa SDS
  9. Architektura średniowiecza i starożytności
  10. Gotycka architektura murowana w Polsce
  11. Wikipedia
  12. Dzieje budownictwa w Polsce według Oskara Sosnowskiego: Do połowy XIII wieku, Tom 1, 1964
  13. Łużyniecka E., Kunkel R., Świechowski Z., Architektura opactw cysterskich. Małopolskie filie Morimond, Wrocław 2008
  14. Jarzewicz J., Kościoły romańskie w Polsce, Kraków 2014
  15. Strona poświęcona św. Bernardowi z Clairvaux
  16. Z dziejów opactwa cystersów w Wąchocku, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, materiały sesji naukowej z 1991 r. Kielce 1993
  17. Opactwo Cystersów w Wąchocku. Fundacja i dzieje wyposażenia do końca wieków średnich, Niwiński, Mieczysław, Kraków, 1930
  18. Opactwo Cystersów w Wąchocku w serwisie Fotopolska (1882 - )
  19. Na straży polskości i Kościoła, Gość.PL Radomski
  20. Białoskórska K., Wąchock opactwo cystersów, Warszawa 1960
  21. Borkowska S., Z dziejów opactwa cystersów w Wąchocku, Kielce 1998
  22. Z dziejów opactwa cystersów w Wąchocku, 1991 rok, red. A. Massalski, ks. D. Olszewski, Kielce 1993
  23. Cystersi - misjonarze Europy: Jędrzejów, Koprzywnica, Sulejów, Wąchock, red. A. Tybunalski, Kielce 1994

 

Fragmenty mszy świętej trydenckiej (nadzwyczajna forma rytu rzymskiego) celebrowanej przez o. Fabiana Artura Skowrona OCist

Dane kontaktowe Opactwa:

  • 27-215 Wąchock ul. Kościelna 14
  • Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
  • 41 275 02 00 (furta klasztorna)
  • 41 275 02 08 (o. Opat Eugeniusz Augustyn)
  • www: http://wachock.cystersi.pl/

GPS   51.075357317062135    |    21.015875578543774

lub Map

Szlak cysterski w Polsce 

 

Szlak cysterski w Polsce

Szlak Cysterski szlak turystyczny wytyczony na terytorium Europy, obejmujący klasztory zakonu cystersów, także w Polsce. Powołany do istnienia w ramach programu Europejskich Dróg Kulturowych.

Źródło: Roweromaniak at Polish Wikipedia Publikacja na podstawie Creative Commons Attribution-Share Alike 2.5 Generic license.

 

 

Potrzebna jest pilna pomoc dla CARITAS Diecezji Grodzieńskiej

  • 230025 Grodno, ul.K.Marksa 4, Białoruś
  • +375 152 753 412 
  • caritasgrodno@yandex.ru
  • Dyrektor: Ks.dr Roman Raczko


 


Nowe wpisy [↓60]

Polecane witryny

 

Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie

Glaukopis

Fundacja Otwartego Muzeum Techniki

Niezależna Telewizja

MIPLO

Magazyn Histmag.org

Medievalheritage.eu - Architektura średniowiecza i starożytności

Szlak Zabytków Techniki

Bibuła Pismo Niezależne

Myśl Polska

Stare Radio

Organizacja Monarchistów Polskich

Poszukiwania IPN

Podrucki

Wolne Media

Szlak Templariuszy

Rycerska

Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce

Upadek Techniki Krakowa

Radiomuseum

Galeria Kazelot

Miesięcznik Odkrywca

Nieznany Świat

Radio Paranormalium

Dawne Kieleckie

Historycy.org

Przystanek Dolny ŚLĄSK

Retro Traktor

Gnosis

Stowarzyszenie SFM

Zwiedzaj, Odkrywaj, Poznawaj

Foto Polska

Klasyki Dark

Czołgi Francuskie

Kampania wrześniowa 1939

Waterland.pl

Delostrelectvo

Tatra 605

Biblioteka Europeana

Forum GNOMONIKA

Białczyński

Muzeum Historii Polski

Portal w Prawo.pl

Fundacja Wołyń Pamiętamy

Rozmyślania w blogu

Akt Konfederacji Gietrzwałdzkiej

Fundacja Osuchowa 

Fundacja Pro Vita Bona 

Forum Austro-Węgry 

Portal Chiny 24

 Platforma BanBye

Human Events is an American conservative political news and analysis website. Founded in 1944 as a print newspaper, Human Events became a digital-only publication in 2013. 

  • How to Monitor System Resources on Linux
    24 marzec 2024
    The job of the system admin is never done. Security, software rollouts, updates, user management, network I/O, you name it, and the admin has to do it. All those duties can bog the admin down during...
  • 10 Must-Know Firefox Tips
    12 marzec 2024
    From HTTPS-only mode to keywords for faster searching, even if you only follow some of these ideas, you’ll find your Firefox open-source browser experience to be much improved. Scott Matteson,...
  • Quick Glossary: Open Source
    11 marzec 2024
    If you’re new to Linux and open-source software, you will quickly find that there are many terms to learn. Or maybe you’ve come across a word or two in your journey and found yourself lost. Jack...
Marzec 2019
P W Ś C Pt S N
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
Kwiecień 2019
P W Ś C Pt S N
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30
Organizujesz wydarzenie? Wyślij nam zapowiedź, my zamieścimy je w naszym kalendarium