Jan Rybowicz

Przedwcześnie zmarły, poeta i prozaik Jan Rybowicz, urodził się 26 maja 1949 w Koźlu [Kędzierzyn-Koźle], zmarł 21 października 1990 w Lisiej Górze. Jan Rybowicz urodził się w rodzinie chłopskiej, był synem Józefa Rybowicza i Heleny z Poplickich. Uczęszczał do szkoły podstawowej w Koźlu, a po jej ukończeniu przez rok uczył się w szkole górniczej w Katowicach. Nie otrzymał promocji do następnej klasy i w 1963 zamieszkał wraz z rodzicami we wsi Lisia Góra pod Tarnowem (rodzice odziedziczyli tam gospodarstwo). Od 15 roku życia pracował fizycznie m.in. jako pomocnik murarza, magazynier. W 1968 podjął naukę w Liceum Ogólnokształcącym dla Pracujących w Tarnowie; w 1971 zdał tam maturę i rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Po kilku miesiącach studia porzucił. Podjął pracę robotnika dołowego w kopalni. Po nieudanej próbie dostania się do Szkoły Teatralnej w Krakowie, wrócił ponownie do pracy fizycznej. W 1972-73 odbywał służbę wojskową. Debiutował w 1976 wierszem pt. Wyobraźnia na łamach „Gazety Południowej” (nr 262). W tymże roku został członkiem grupy literackiej Rydwan. Wiersze i prozę ogłaszał w wielu czasopismach, m.in. w „Nowym Wyrazie” (od 1978), „Tygodniku Kulturalnym” (od 1979), „Życiu Literackim” (od 1979), „Poezji” (od 1980), „TeMi” (od 1980). Był laureatem wielu nagród w konkursach literackich. W 1980 wydał swój pierwszy zbiór opowiadań pt. Samokontrola i inne opowiadania. Po wprowadzeniu stanu wojennego, choć nie był zaangażowany w działalność opozycyjną, 13 grudnia 1981 został internowany i był przetrzymywany w Załężu do marca 1982. W 1985 został członkiem ZLP. Wieloletnia choroba alkoholowa doprowadziła go do śmierci w Lisiej Górze 21 października 1990.

„W wieku lat 22 zdałem maturę w Liceum dla Pracujących w Tarnowie. W tym samym roku zacząłem studiować polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po kilku miesiącach studiów doszedłem do wniosku, że ta polonistyka szalenie mnie nudzi i że na uniwersytecie nie nauczę się pisarstwa, o którym zacząłem myśleć nieśmiało i coraz częściej. Rzuciłem studia, poszedłem między ludzi, zacząłem pracować jako robotnik dołowy w kopalni, ale po jakimś czasie doszedłem do wniosku, że i machanie łopatą nudzi mnie szalenie i że nie bardzo nadaję się do tego. Złożyłem więc papiery do Szkoły Teatralnej w Krakowie, gdzie oblałem egzamin wstępny. Zacząłem więc znów pracować, kolejno w kilku zawodach, przeważnie fizycznie. Przez cały ten czas dużo czytałem, trochę mniej pisałem i podpatrywałem życie, a życie mnie. Jeżeli więc idzie o moje wykształcenie, to mogę powiedzieć, że jestem przede wszystkim samoukiem i że najwięcej nauczyło mnie życie, zakładając, że nauczyłem się czegokolwiek do tej pory.”

"Zacząłem umierać / 26 maja w Koźlu (...) Urodziłem się 18 listopada 1976 w Krakowie / Na łamach Gazety Krakowskiej / Moim ojcem jest William Faulkner / Moją matką jest Maria Jasnorzewska – Pawlikowska (...) Jestem twórcą baniek mydlanych / które – podobno / są ludziom równie niezbędne / jak chleb."

– Jan Rybowicz

"Świat zmierza w złym kierunku. Twórczość Rybowicza pozwala uwolnić towarzyszący tej refleksji gniew, wykrzyczeć go, wyrzucić z siebie. Pomaga nazwać sprawy po imieniu, podążać ścieżką tradycji i podstawowych wartości, na przekór chwilowym modom i nowoczesnym trendom. Rybowicz obnaża każdy fałsz. W swoich opowiadaniach ośmiesza wszelkich pozerów, cwaniaków i chamów. Kpi z kołtuństwa i głupoty. Na tym w istocie polega rola artysty..."

- Krzysztof Myszkowski źródło

w przygotowaniu

List Jana Rybowicz do Józefa Barana. Z FB