Profesor Cichosz u Rymanowskiego - Żywieniowy przekręt

Marsz Niepodległości 2025

11 listopada 2025 roku ulicami Warszawy przejdzie 16. Marsz Niepodległości - największa patriotyczna manifestacja w Europie!

Harmonogram Marszu Niepodległości:

• 9:00 - 14:00 Miasteczko Niepodległości (Pasaż Wisławy Szymborskiej pod PKiN
• 11:00 Msza Święta w intencji Ojczyzny w kościele pw. Wszystkich Świętych na Placu Grzybowskim
• 12:45 Modlitwa różańcowa na Rodzie im. Romana Dmowskiego
• 14:00 Otwarcie zgromadzenia, ośpiewanie hymnu narodowego
• 14:30 Start Marszu
• 16:30 Scena Niepodległości - występy artystyczne, strefa gastronomiczna *
• 18:00 Oprawa Młodzieży Wszechpolskiej
• 20:00 Zakończenie

* Godzina orientacyjna, zależna od czasu wejścia kolumny Marszu na Błonia pod Stadionem Narodowym

Czytaj więcej: Marsz Niepodległości 2025

XII Krakowskie Zaduszki za Żołnierzy Wyklętych-Niezłomnych

Program uroczystości:

• 12.45 - PRZEMARSZ WYKLĘTYCH - Rynek Główny, spotykamy się pod kościołem św.Wojciecha
• 14.00 - WYPOMINKI, bazylika Bożego Ciała na Kazimierzu
• 14.30 - MSZA ŚWIĘTA ZADUSZNA
• 16.30 - GALA ZADUSZEK - Muzeum AK ul.Wita Stwosza 12
  - zwiedzanie Muzeum
  - panel dyskusyjny
  - poczęstunek

Organizatorzy: 

• Wyklęci - Niezłomni. Przywróćmy Pamięć naszym Bohaterom
• Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa "Nila" w Krakowie
• Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie

PRZYBYWAJCIE, WEŹCIE DZIECI, ZAPROŚCIE ZNAJOMYCH 

Kalendarium Letheko na podstawie materiałów organizatorów

Jak działa kierunkowskaz ramieniowy, strzałkowy

W początkach motoryzacji zmianę kierunku jazdy sygnalizowano przez wyciągnięcie ręki za burtę lub okno, wskazujące zamiar skrętu lub zatrzymania się.

Źródło grafiki nytames.com Ilustracja by Kelsey Dake | Skręt w lewo, stop, skręt w prawo

Było to niewygodne i prowadziło do wielu nieporozumień. Producenci samochodów poszukiwali lepszego rozwiązania. W 1909 roku Brytyjczyk o nazwisku Percy Douglas-Hamilton opatentował zestaw wskazówek, po jednej przymocowanej do każdej strony samochodu, które można było oświetlić, aby wskazać zbliżający się skręt. Mechanizmy kierunkowskazów ramieniowych były często umieszczane w słupku słupku drzwi. Początkowo były uruchamiane mechanicznie lub pneumatycznie. Potem pojawiły się kolejne patenty, w 1925 roku Edgar Walz Jr. opatentował światło z dwiema strzałkami i światłem stopu. Pod koniec lat 30. Joseph Bell opatentował pierwsze urządzenie elektryczne, które migało, w 1939 roku Buick wprowadził kierunkowskazy jako standardową funkcję. Mimo to elektryczne kierunkowskazy nie stały się powszechne aż do początku lub połowy lat 50.

Kierunkowskaz ramieniowy w Austinie A 30. Proszę zwrócić uwagę na napis na tylnej szybie ostrzegający kierowców o używaniu kierunkowskazów. Źródło Wikipedia CC BY-SA 3.0

Czytaj więcej: Kierunkowskaz ramieniowy

Romuald Warakomski

Hilary w wileńskim podziemiu, Nieznany w tekach UB/SB, ojciec Roman w Klasztorze Karmelitów Bosych.

Letheko | 28.10.2025

Artysta plastyk, konspirator, fałszerz, zakonnik, legendarna postać Polskiego Państwa Podziemnego. Ścigany przez Gestapo, NKWD, UB oraz SB, wychowawca, przeor, pod koniec życia osoba świecka, zakonny furtian.

Romuald Warakomski urodził się w Wilnie na przemysłowym przedmieściu Kominy (obecnie dzielnica Wilna - Nowe Miasto) 13 września 1908 roku, 1 września 1908 roku według starego stylu czyli kalendarza juliańskiego, obowiązującego ówcześnie w Imperium Rosyjskim. Był synem Józefa Warakomskiego i Marii z Boroszewiczów. Został ochrzczony 26 grudnia w kościele pw. Wszystkich Świętych przez ks. Siemaszkiewicza (informacja odszukana w metrykach chrztu przez wileńskiego historyka i genealoga Czesława Majewskiego, przekazana przez znamienitą wileńską dokumentalistkę Alwidę A. Bajor).

W latach 1933-1939 studiował malarstwo na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie (USB), jego młodszy brat Michał malarstwo oraz metaloplastykę. Po klęsce wrześniowej w grudniu 1939 roku wraz z bratem Michałem wstąpił w szeregi organizacji podziemnej Związek Walki Zbrojnej (Samodzielny Okręg ZWZ Wilno), dnia 14 lutego 1942 roku przemianowanej rozkazem Naczelnego Wodza, gen. Władysława Sikorskiego na Armię Krajową (Okręg Wilno Armii Krajowej). Otrzymał stopień strzelca oraz pseudonim „Hilary”, rozpoczął służbę w Komórce Legalizacji Sztabu Okręgu ZWZ o kryptonimie „Kuźnia” odpowiadając za grafikę, brat Michał pseudonim "Piotr" był odpowiedzialny za cynkografię, wulkanizacje pieczęci i nadzór nad produkcją druków.

Po wrześniu 1939 roku i kolejnym rozbiorze Polski (sowiecko-niemieckiego układu o przyjaźni i granicy z 28 września 1939 roku), Wilno i ziemia wileńska znalazła się w strefie okupacyjnej ZSRR, następnie Litwy, ponownie ZSRR, od czerwca 1941 roku Niemiec i ponownie ZSRR w latach 1944 - 1991. Wileńszczyzna doświadczyła aż pięciokrotnej zmiany władz okupacyjnych. Należy zaznaczyć, że Wilno było miastem na wskroś polskim. W 1931 roku szacowano (w oparciu o dane spisowe na temat języka ojczystego), że 66% mieszkańców to Polacy, 28% Żydzi, 3,75% Rosjanie, a mniej niż 1% to Litwini. Na terenie Województwa Wileńskiego mieszkańców narodowości polskiej było ponad 90% ogółu. Od początku okupacji Wileńszczyzny niezwykle ważnym się okazało uratowanie przed aresztowaniem, śmiercią, w najlepszym przypadku wywózką na Sybir, tysięcy polskich oficerów, żołnierzy, członków elit społeczeństwa polskiego. Były one śmiertelnym wrogiem dla komunistycznego ZSRR oraz niemniej wrogiej dla Polaków nacjonalistyczne Litwy. Możliwość ucieczki dawało tylko stworzenie nowej tożsamości i wyposażenie w fałszywe dokumenty. Nie mniej ważnym zadaniem dla komórek legalizacyjnych było zaopatrzenie w alternatywne, bardzo często wielokrotne tożsamości i dokumenty członków nowo powstających struktur państwa podziemnego.

Romuald Warakomski "Hilary" podczas pracy przy wykreślaniu pieczęci w Komórce Legalizacyjnej Sztabu Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. Z tyłu przy retuszu kliszy Zdzisław Pleskaczewski "Zbyszek", aresztowany w sierpniu 1945 roku, więzień łagrów do 1956 roku. Wilno, źródło.

Podziemne organizacje w Wilnie powstawały już od pierwszych dni wojny. Działo się to spontanicznie, w oparciu o przedwojenne struktury wojskowe oraz więzy rodzinne i towarzyskie. Konspirowała większa część polskich mieszkańców miasta i okolic, w tym środowiska inteligenckie, ziemiańskie oraz wykazującą się szczególnym zapałem i entuzjazmem patriotycznym młodzież szkolna i akademicka. 

Wileńską komórkę legalizującą zorganizował Stanisław Kiałka „Bolesław”, kleryk w seminarium oo. Jezuitów mieszczącym się w budynku pomiędzy ulica Wielką 58, a zaułkiem Kazimierzowskim. To własnie w nim "Legalizacja" miała swoją pierwszą konspiracyjną siedzibę. Większość konspiratorów stanowili ludzie związani z Wydziałem Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego. Jednym z nich był prof. Jerzy Hoppen, który w już latach pierwszej wojny światowej, działał w wydziale legalizacji Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Jerzy Hoppen wciągnął do pracy w komórce legalizacyjnej swoich byłych studentów, m.in wspomnianych braci Warakomskich, absolwenta grafiki Edwarda Kuczyńskiego „Kalina”. W "Legalizacji" pracowała studentka chemii Irena Butkiewiczówna „Renata” lub „Irka Lwowska”, która zajmowała się chemiczną obróbką dokumentów. Fotografem komórki został ks. Stefan Dzierżek.

W pierwszej fazie pracy potrzebne pieczęcie wykonywała firma cynkograficzna F. Zaniewskiego sąsiadująca na ulicy Wielkiej z Kolegium Jezuitów. Potrzebne tektury i papiery udawało się konspiratorom zdobywać w księgarniach, w tym w blisko współpracującej z konspiratorami księgarni A. Kiewlicza, Wielka 68 oraz wileńskich sklepach i składach z materiałami piśmienniczymi, a niezbędne chemikalia w aptekach i szpitalach. Bardzo ważnym dla funkcjonowania komórki były kontakty z pracownikami likwidowanych urzędów i archiwów państwowych, którzy dostarczali oryginalne druki i formularze in blanco. Z czasem dom jezuitów przy ulicy Wielkiej okazał się już niewystarczającym miejscem. Bracia Warakomscy na siedzibę Komórki Legalizacyjnej zaproponowali swój dom rodzinny na Zwierzyńcu przy ulicy Starej 20. Lokal nie był idealny, ciasny i dodatkowo bracia mieszkali w nim razem z matką oraz starszym przyrodnim rodzeństwem. W niewielkiej kuchni Michał Warakomski urządził warsztat cynkograficzny. W domu na przeciwko przy ulicy Starej 17 znajdowało się mieszkanie ówczesnego zastępcy komendanta Okręgu Wileńskiego, Aleksandra Krzyżanowskiego „Andrzej”.

Pomimo bardzo trudnych warunków lokalowych i ciągłego zagrożenia ze strony okupantów, wydajność komórki była bardzo duża. W okresie od października 1939 do czerwca 1940 roku powstało około 3 tysięcy fałszywych dokumentów. Na typowy zestaw zmieniający tożsamość składały się trzy dokumenty: metryka urodzenia, dowód osobisty oraz zaświadczenie o zatrudnieniu. Romuald Warakomski w powojennych wspomnieniach szacuje, że razem za cały czas wojny i istnienia w Wilnie od października 1939 do 10 sierpnia 1945 roku "Legalizacja" wytworzyła około 85 000 dokumentów”.

Komórka Legalizacyjne podlegała bezpośrednio szefowi Sztabu Komendy Okręgu AK i dzieliła się na dwa piony: część techniczną o kryptonimie „Kuźnia” i biurowo-logistyczną o kryptonimie „Gospoda”. Komórka "Gospoda", ze względu na większe zagrożenie dekonspiracją z uwagi na konieczne kontakty ze światem zewnętrznym często zmieniała adresy. "Kuźnia" dłuższy czas pracowała w lokalu przy ul. Starej, następnie przeniosła się do Zakładu Fotograficznego Siemaszki znajdującego się przy Wielkiej, kolejny konspiracyjny lokal znajdował się w domu Stanisława Turskiego przy ulicy Dobrej w pobliżu Zakrętu. W kolejnych latach w obawie przed dekonspiracją "Kuźnia" zmieni jeszcze kilkukrotnie swoją siedzibę.

Romuald Warakomski w swoich wspomnieniach pisze:

„Wilno lat 1944/45 trwało w oczekiwaniu na jakiś znak, że sprzymierzeńcy zachodni są po naszej stronie. Liczono głównie na Amerykę nie wiedząc o tym, że właśnie Stany Zjednoczone sprzedały nas w Teheranie. Ostatecznie przyszedł znak z Londynu w postaci mowy Churchilla w Izbie Gmin 15 grudnia 1944 r. To podziałało na zdezorientowane politycznie kierownictwo podziemia, które w styczniu 1945 roku dało hasło: „Ewakuacja wszelkimi dostępnymi środkami jako akt manifestacji na rzecz Polski!”

Ludność Wileńszczyzny z bólem ale także z ulgą przyjęła taką decyzję władz Państwa Podziemnego. Trudno było opuszczać ziemię przodków, niemniej zdawano sobie sprawę, że pozostanie pod okupacją sowiecką nie może do niczego dobrego doprowadzić. Zdecydowana większość Polaków zdecydowała się na repatriację do Polski w jej nowych granicach.

Poniżej zdjęcia placówki legalizacyjnej KUŹNIA wileńskiego okręgu AK oraz wytworzonych przez nią dokumentów. Zbiory Krzysztofa Krajewskiego, źródło. [Stowarzyszenie Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej]

Czytaj więcej: Romuald Warakomski - HILARY w wileńskim podziemiu, NIEZNANY w tekach UB, ojciec ROMAN u Karmelitów

Tymczasowy most pod Czerwińskiem

Most łyżwowy przez Wisłę użyty przez wojska Królestwa Polskiego w kampanii letniej 1410 w trakcie wielkiej wojny z Krzyżakami.

Konstrukcję mostu oraz łodzie podporowe przygotowano potajemnie zimą i wiosną 1410 pod Kozienicami w pobliżu Puszczy Radomskiej. Nadzór nad pracami sprawował starosta radomski, Dobrogost Czarny z Odrzywołu, herbu Nałęcz. Bezpośrednim wykonawcą zadania był mistrz ciesielski Jarosław. Most spławiono Wisłą i 30 czerwca zmontowano powyżej Czerwińska (zwężenie koryta Wiły), umożliwiając polskim oddziałom sprawne i szybkie sforsowanie rzeki w ciągu trzech dni. Most zapewnił szybszą przeprawę przez Wisłę, co stanowiło pewne zaskoczenie dla dowództwa krzyżackiego i ułatwiło koncentrację wojsk polsko-litewskich pod Czerwińskiem. Miało to istotny wpływ na dalszy przebieg kampanii, a tym samym na bitwę pod Grunwaldem.

Czytaj więcej: Miejsce przeprawy wojsk Królestwa Polskiego w kampanii 1410 - Most łyżwowy pod Czerwińskiem